Onvrede bij deel Amsterdamse politiek over locatie protest Holocaustmuseum: ‘Schandelijke vertoning’

VVD-fractievoorzitter Daan Wijnants heeft een spoeddebat aangevraagd met burgemeester Femke Halsema. Wijnants vindt dat de waardigheid van de opening van het Nationaal Holocaustmuseum is aangetast door de demonstranten die dicht bij het gebouw konden staan – volgens hem te dichtbij – en wil van de burgemeester uitleg over hoe dit kon gebeuren.

Wijnants: “Demonstreren is een groot goed, net als respect voor de pijn die bezoekers van de opening nog steeds voelen. De gemeente had de demonstranten verder weg moeten houden van de Portugese Synagoge en het museum. Ik begrijp heel goed dat Joodse Amsterdammers zich hierdoor extra onveilig hebben gevoeld.”

In JA21 heeft de VVD een medestander, laat raadslid Cas van Berkel weten. Van Berkel was zelf bij de demonstratie om te zien hoe het zou verlopen. “Ik had hier al een naar gevoel bij,” zegt de JA21’er. “Helaas zijn die zorgen grotendeels uitgekomen. Het is een schandelijke vertoning met beelden die de hele wereld over gaan. Ik vind echt dat de gemeente zich kapot moet schamen.”

Van Berkel noemt het boegeroep en scheldpartijen jegens genodigden, leuzen als ‘From the river to the sea, Palestine will be free’ die werden gescandeerd, en wijst op een politiebus die werd beklad. “Natuurlijk hebben we het demonstratierecht en de vrijheid van meningsuiting, maar ik zou willen dat de burgemeester zich uitspreekt: mensen op zo’n korte afstand laten schreeuwen moet worden afgekeurd.”

Bommen ondertekend

Voltraadslid Itay Garmy – Joods en net terug uit Israël – was aanwezig bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum. Hij zette zondag op X dat, hoewel hij de komst van de Israëlische president Isaac Herzog steunt, hij het goed vindt dat er ruimte was voor demonstraties. “Dat er vervolgens de meest debiele dingen worden geroepen tegen elke bezoeker die langsloopt om stil te staan bij de Holocaust, inclusief slachtoffers en nabestaanden, is volslagen idioot. Wie help je hiermee?”

Garmy trekt veel met Sheher Khan (Denk) op tegen polarisatie. Khan was zelf ook aanwezig op het Waterlooplein. Hij zegt daar niet te hebben gehoord of gezien dat er protesten waren tegen nabestaanden, maar keurt die wel af als die er waren. “Net zoals dat mensen niet op politiebusjes moeten klimmen. Ik heb vernomen dat demonstranten hardhandig zijn weggejaagd door de ME. Ik was toen al weg, maar ben benieuwd hoe dat is verlopen.”

Khan zegt dat het op het Waterlooplein verder vooral een protest tegen Herzog was, met bordjes als ‘Museum wel, Herzog niet’ en dat speeches daar dan ook over gingen. “Herzorg heeft letterlijk zijn handtekening op bommen gezet en eerdere uitspraken van hem worden geciteerd in de zaak bij het Internationaal Gerechtshof over mogelijke opruiing of aansturing tot genocide.”

Politiebusje beklommen

Andere partijen houden zich meer op de vlakte. CDA-fractievoorzitter Rogier Havelaar heeft er begrip voor dat de komst van president Herzog reacties en demonstraties opriep, maar spreekt ook van ‘onacceptabele situaties’. “Bijvoorbeeld doordat mensen die naar de synagoge gingen met antisemitische leuzen werden geconfronteerd. Het is terecht dat de ME heeft ingegrepen.”

SP-fractievoorzitter Remine Alberts zegt ‘zowel de pijn van Joodse als Palestijnse mensen te begrijpen’. “Daarom vind ik dat president Herzog zich rond de opening van het Holocaustmuseum had moeten herbezinnen op zijn komst.” Ze sluit zich aan bij teksten van demonstranten die ze op het NOS Journaal hoorde: “Holocaustmuseum ja; president nee.”

Tegelijkertijd ziet zowel Havelaar als Alberts geen reden om aan te nemen dat er iets niet goed zou zijn gegaan bij hoe er gehandeld is door de burgemeester en de politie. Alberts: “Ik heb ook gezien dat er bijvoorbeeld op een politiebusje geklommen is, maar volgens mij is iemand er uiteindelijk afgehaald en gearresteerd.”

Grondrecht

Coalitiepartijen PvdA, GroenLinks en D66 wijzen op het historische moment van de opening van het Holocaust Museum, maar zeggen daarbij ook dat demonstreren een grondrecht is. D66 en PvdA wijzen erop dat dit pijn heeft gedaan bij aanwezigen. Lian Heinhuis (PvdA): “De manier waarop moet echter altijd met respect gebeuren. Ik ben geschrokken van wat ik hoor over de grimmigheid waarmee een klein deel van de protesten lijkt te zijn verlopen.”

Imane Nadif, fractievoorzitter van GroenLinks: “De vrijheid om te kunnen demonstreren is een grondrecht, het is goed dat dit heeft kunnen plaatsvinden zodat mensen steun konden uitspreken voor de talloze slachtoffers en tegen de mensenrechtenschendingen in Gaza.”

Het debat zal op 21 maart tijdens de commissie Algemene Zaken met burgemeester Halsema worden gevoerd. Een woordvoerder van Halsema zegt dat de burgemeester daar ook zal reageren.

Over de auteurs: David Hielkema en Tim Wagemakers schrijven over de Amsterdamse politiek. Tips of reageren? politiek@parool.nl.