Het IKNL verdeelt de opsporing van darmkanker onder in vier fases. Stadium 1 is de gunstigste fase om darmkanker te ontdekken, stadium 4 de minst gunstige. Dat staat in een maandag gepubliceerd trendrapport.
In 2013 werd nog maar iets minder dan 20 procent van de darmkankergevallen in stadium 1 ontdekt. In 2022 ging het om meer dan 30 procent. Het aantal gevallen dat pas in stadium 4 werd ontdekt, nam tussen 2013 en 2022 juist iets af.
Dat zorgt onder meer voor een daling in het aantal darmkankergevallen, omdat beginnende kanker vaak al kan worden ontdekt voordat het uitgroeit tot kanker. Darmkanker kwam sinds de jaren negentig steeds vaker voor, maar sinds 2015 is er een sterke afname te zien.
Volg nieuws over kanker
Dat is volgens chirurg-oncoloog Hans de Wilt, verbonden aan het Radboud MC en medeonderzoeker van het IKNL-rapport, vooral te danken aan de invoering van het bevolkingsonderzoek in 2014. Sindsdien worden Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar uitgenodigd voor een screeningsonderzoek.
Volgens De Wilt is zo'n bevolkingsonderzoek extra effectief bij darmkanker, dat met twaalfduizend gevallen per jaar nog altijd de meest voorkomende kanker in Nederland is. "Omdat het zo veel voorkomt, is het doelmatig om te doen", zegt hij. De kans dat iemand darmkanker krijgt, is relatief groot.
Afname van aantal darmkankergevallen is spectaculair
Darmkanker is goed te herkennen in een vroeg voorstadium. Dan zijn er in de wand van de darm poliepen te zien. Dat zijn een soort bultjes die nog vrij onschuldig zijn, maar die kunnen uitgroeien tot darmkanker als ze niet op tijd verwijderd worden. "Zo'n 10 procent van de mensen die we testen, hebben zulke poliepen."
Het effect van het bevolkingsonderzoek is duidelijk zichtbaar in het rapport van IKNL. In 2014 en 2015 is eerst een piek in het aantal nieuwe darmkankergevallen te zien, maar vanaf 2016 neemt het aantal fors af. De piek is te verklaren doordat dankzij het bevolkingsonderzoek ineens een stuk meer tumoren werden ontdekt bij mensen die nog geen klachten hadden.
Na die piek is een spectaculaire afname te zien. Tussen 2016 en 2022 neemt het aantal gevallen af van zestien- naar twaalfduizend per jaar.
Meer overlevingskans en minder heftige ingrepen
Daar komt nog eens bij dat meer mensen darmkanker overleven, omdat vroeg ontdekte darmkanker beter te behandelen is. Van alle mensen die in 2010 de diagnose darmkanker kregen, was na vijf jaar nog 61 procent in leven. Van alle darmkankergevallen die in 2017 werden vastgesteld, was in 2022 nog 71 procent in leven.
Tot slot zijn behandelingen van darmkanker in een vroeg stadium een stuk minder ingrijpend dan in een later stadium. Daardoor hoeft bij patiënten met bepaalde soorten endeldarmkanker bijvoorbeeld minder vaak de endeldarm verwijderd te worden.
De Wilt is enthousiast over de resultaten die het bevolkingsonderzoek nu al teweeggebracht heeft. Toch kan het aantal mensen dat meedoet aan het bevolkingsonderzoek nog altijd omhoog. "Nu geeft nog altijd zo'n 30 procent geen gehoor aan de uitnodiging", weet de chirurg-oncoloog.
Maar hij verwacht dat de trend voorlopig nog wel zal doorzetten. "Omdat we screenen in de leeftijdsgroep van 55 tot 75 jaar oud, gaan we nog jaren de voordelen zien. Mensen die 55 waren toen ze in 2014 voor het eerst gescreend werden, zijn nu 65 en worden dus nog tien jaar onderzocht." De effecten van vroege opsporing zijn voor die patiënten dus nog tien jaar zichtbaar.
NUjij: Uitgelichte reacties