Tomb Raider I-III Remastered
Nostalgie is een groot goed, maar niet zaligmakend. Die zin vertelt eigenlijk alles wat je moet weten over deze remastered versie van Tomb Raider. Het weerzien met de originele Lara Croft roept prachtige herinneringen op, maar het lukt deze versie van de game niet daar recht aan te doen. De game oogt in zijn opgepoetste vorm nog steeds sterk verouderd en ook de besturing voelt te ouderwets aan. Als je meeneemt dat dit allemaal een kleine dertig jaar geleden ontworpen is, vallen het leveldesign en sommige puzzels echt wel te waarderen, maar naar huidige maatstaven is Tomb Raider I-III Remastered Starring Lara Croft simpelweg geen goede game. Uit nostalgische overwegingen is het wellicht alsnog de moeite waard, maar houd er rekening mee dat de spelervaring die deze Remastered-versie biedt, niet in de buurt zal komen bij het beeld dat je hebt van de games van bijna drie decennia geleden.
(Gespeeld op Nintendo Switch)
Onlangs kon je op Tweakers de review lezen van Final Fantasy VII Rebirth, een game die het verhaal en de setting van Final Fantasy VII als basis gebruikt, maar verder compleet nieuw is. Square Enix bouwde het spel opnieuw, met Unreal Engine 4, om zo een game uit te kunnen geven die zijn mannetje staat in de moderne tijd. We spreken dan ook van een remake: een opnieuw gemaakte game. Dit is de grondigste manier van een oude game updaten en opnieuw uitgeven. We zien echter ook vaak remasters. Hierbij zijn vaak diverse aspecten van de game wel opgepoetst, maar is de verouderde basis van het spel nog goed zichtbaar. Het resultaat is dan meestal ook minder indrukwekkend dan bij een remake, maar het is een stuk makkelijker uit te voeren en kost dus minder.
Tomb Raider I-III Remastered Starring Lara Croft hoort natuurlijk in die laatste categorie. Al vanaf het moment dat de game in september vorig jaar werd aangekondigd, was duidelijk wat we ongeveer konden verwachten. De eerste beelden toonden met name een hoger detailniveau in Lara zelf en andere lichteffecten, maar in grote lijnen nog steeds dezelfde, simpel vormgegeven, hoekige spelwereld. Ook was meteen al bekend dat alle drie de eerste games in de Tomb Raider-reeks en de uitbreidingen die ontwikkelaar Crystal Dynamics er later aan heeft toegevoegd, in deze remaster meegenomen zouden worden. Dat levert dus een pakket op met drie volledige games die stuk voor stuk als klassiekers kunnen worden gezien. Je kunt de drie tientjes aan minder robuuste contentpakketten uitgeven.
Tomb Raider…?
Hier is een zin die ik niet gedacht had ooit te gaan tikken, maar vooruit: in de Tomb Raider-avonturengames staat Lara Croft centraal. Deze jonge, Britse archeoloog en avonturier belandt in haar zoektocht naar mysterieuze objecten op allerlei exotische locaties over de hele wereld, waar allerhande vijanden en gevaarlijke omgevingen voor uitdagingen zorgen. De gameplay bestaat dan ook uit een combinatie van platformen, puzzelen en schieten met diverse soorten vuurwapens. Elk level kent niet alleen valstrikken en vijanden, maar meestal ook een flink aantal verborgen ruimtes waar vaak handige voorwerpen, zoals health packs te vinden zijn. Elk level wordt afgesloten met een overzichtje waarin je bijvoorbeeld kunt zien hoelang je over dat level hebt gedaan en hoeveel verborgen plekken je hebt weten te vinden.
De inhoud van Tomb Raider I-III Remastered Starring Lara Croft is dus helder. Hij bestaat uit de drie Tomb Raider-games, die stammen uit 1996, 1997 en 1998, in opgepoetste vorm. Dat geldt uiteraard voor de graphics, maar hoewel die vaak de meeste aandacht krijgen bij een remaster, is de besturing eigenlijk belangrijker. In de originele Tomb Raider bestuurde je Lara Croft namelijk nog op een vrij ouderwetse manier, die je zou kunnen omschrijven als ‘tank controls’. Drukte je op het pijltje naar achteren, dan zette Lara een stap achteruit. Drukte je op pijltje naar links en sprong je, dan maakte Lara een zijwaartse sprong naar links. Dat klinkt misschien logisch, maar is enorm gedateerd. Als je namelijk tegenwoordig het pijltje naar achteren of naar links indrukt, dan draait een personage die kant op. Daarnaast ben je enorm gewend om met de rechter thumbstick vrij rond te kunnen kijken, om je personage heen. Ook dat was in 1996 nog niet gebruikelijk.
Niet overal aangepast
Het is dan ook goed dat Crystal Dynamics niet alleen de graphics, maar ook de besturing heeft opgepoetst. In de instellingen kun je de optie selecteren om gebruik te maken van moderne besturing en inderdaad, de game voelt dan meteen een stuk speelbaarder aan. De besturing sluit dan een stuk beter aan bij wat we anno nu gewend zijn van thirdpersongames. Er is wel een probleempje. In Lara’s Home kon je altijd terecht om te leren hoe je verschillende obstakels te lijf ging, als optionele tutorial voor de game. Dit deel van de game is echter niet aangepast aan de moderne besturing. De uitleg die je hoort bij hoe je bepaalde dingen moet doen, hoort bij de ouderwetse besturing. Dat is niet alleen verwarrend, maar ook onhandig. De uitleg voor de nieuwe besturing is namelijk nergens te vinden. Inmiddels hebben diverse gamers een en ander uitgevogeld en uitleg op YouTube gezet, maar dat de game dat helemaal niet uitlegt, is natuurlijk een beetje gek.
Heb je de nieuwe besturing eenmaal in de vingers, dan valt op dat de game nog steeds niet al te soepel aanvoelt. Hier is waarschijnlijk weinig aan te doen, want het is een gevolg van de ouderdom van de game. In de decennia na Tomb Raider zijn games sneller en responsiever geworden. De Tomb Raider-games hadden en hebben dat een stuk minder. Je merkt bij alles wat je doet wat vertraging, wat soms irriteert, want Tomb Raider bevat best stukken waarin Lara snel moet handelen. Dan valt op dat de besturing te stroperig aanvoelt. Je merkt het ook als je bij een sleutelgat of hendel staat en je soms verschillende pogingen nodig hebt om Lara er recht genoeg voor te positioneren, of wanneer je net niet helemaal recht naar een rand toe springt en Lara die rand daardoor niet kan vastpakken. Het zijn tekortkomingen in de gameplay waar je in 2024 normaal gesproken niet mee wegkomt.
Normaal gesproken, want Tomb Raider is natuurlijk niet normaal. Dat de basis van de game bijna dertig jaar oud is, is geen geheim. Tijdens het spelen was dat voor mij wel een soort pleister op de wonde. Er af en toe even bij stilstaan dat je te maken hebt met een spel dat al zo lang geleden op deze manier bij elkaar is verzonnen, maakt dat je er met iets meer respect naar kijkt. Dat geldt zeker voor de opbouw van sommige delen van de spelwereld en de puzzels die je er tegenkomt. Het is niet moeilijk om te zien waarom zoveel gamers zich drie decennia geleden zo verloren in de wereld van Tomb Raider.
Vaak wisselen tussen oude en nieuwe graphics
De makers van deze remaster moeten zich dat hebben gerealiseerd, want de game beschikt over een knop waarmee je de opgepoetste versie van de graphics op elk moment kunt inruilen voor de originele beelden. Dat is mijn favoriete feature van de hele game, want het biedt je de kans om af en toe in een tijdmachine te stappen en te zien hoe het er destijds ook alweer uitzag, om daarna gewoon verder te spelen met beelden van hogere kwaliteit. Die beelden draaien trouwens ook in 60 frames per seconde, waar de oude beelden in 30 frames per seconde draaien. Dat verschil merk je heel duidelijk. Responsiviteit is geen sterk punt van Tomb Raider I-III Remastered Starring Lara Croft, maar in 60fps voelt de game in elk geval soepeler aan.
Bijkomend voordeel van deze optie om te wisselen van grafische weergave, is dat de ouderwetse weergave ook pluspunten heeft. De game is lelijker en de framerate is lager, maar de spelwereld is een stuk lichter. Dat komt doordat er in de oude versie nog geen sprake is van een echt lichtsysteem. In de opgepoetste beelden heb je specifieke lichtbronnen die delen van de spelwereld oplichten. Dat ziet er mooier uit, maar heeft ook tot gevolg dat sommige stukken van de game er ineens te donker uitzien. Je ziet dan in bepaalde gangen of grotten helemaal niets meer. Switch je dan even naar de oude modus, dan heb je perfect zicht. Dit trucje helpt ook bij het vinden van items. Die willen in de nieuwe beelden nogal eens een stuk kleiner en onopvallender zijn dan in de oude versie. Een inmiddels berucht voorbeeld zijn de sleutels, die in de nieuwe beelden nagenoeg onzichtbaar bleken te zijn. Dat is inmiddels opgelost, maar nog steeds zijn voorwerpen in de oude versie groter en opvallender.
Dankzij de mogelijkheid om van weergave te wisselen, kunnen we ook goed bekijken op welke vlakken de makers veel hebben verbeterd en op welke vlakken dat minder het geval is. De duidelijkste verandering is het character model van Lara Croft zelf. Haar hoekige verschijning uit de jaren negentig heeft plaatsgemaakt voor een wat gedetailleerder, mooier afgewerkt model. De spelwereld om haar heen heeft ook een upgrade gehad, maar die upgrade levert niet op elk vlak evenveel succes op. Alles ziet er strakker uit, met veel mooiere vormen dan het hoekige dat de graphics uit 1996 kenmerkt. De sprong vooruit is serieus, maar tegelijk blijft het allemaal vrij simpel. Dat is logisch, want die oude graphics blijven de basis. Er zit een limiet aan hoe verregaand je die kunt oppoetsen zonder de game helemaal opnieuw te maken.
Lichteffecten vallen tegen
Tenminste, tot op zekere hoogte, want er zijn wel degelijk ook nieuwe elementen. Zo zijn er bijvoorbeeld achtergronden toegevoegd waar voorheen alleen een zwarte leegte was en had je vroeger zelfs niet altijd een volledige lucht met wolkjes. Die zien we nu wel. Ook zien we dus lichteffecten, waarvan de flitsen van de schoten van wapens in een donkere omgeving het meest in het oog springen. Het is misschien wel het modernst ogende onderdeel van de grafische kant van deze remaster. Dat gezegd hebbende, er bestaat een RTX Remix-mod voor de originele Tomb Raider met een véél indrukwekkender realtime, path-traced lichtsysteem. Deze remastered versie heeft veel gedetailleerdere textures en is op dat vlak de beste versie van Tomb Raider tot nu toe, maar dus niet op het gebied van lichteffecten.
Tijdens het spelen wisselde ik veelvuldig tussen de oude en nieuwe graphics, ook omdat ik bij veel levels en omgevingen toch even de verschillen wilde bekijken. Daarbij viel nog iets anders op; de camera werkt veel te vaak niet goed mee. De game heeft grote moeite met nauwe gangetjes, waarbij de camera dan niet lekker meedraait. Ook als er objecten tussen de camera en Lara dreigen te komen, moet je rekening houden met shots die je het overzicht totaal ontnemen of een onrustig heen en weer springende camera. Ook hier is de nieuwe besturing trouwens soms spelbreker. In de games springt het camerastandpunt soms naar een ander standpunt, voor een cinematisch effect, bijvoorbeeld wanneer Lara voor rollende rotsblokken uit rent en je haar even van voren ziet. Met de oude controls gaat dat goed, maar met de moderne besturing stuur je Lara waarschijnlijk de verkeerde kant op. Daar kun je dan bij je volgende poging wel op anticiperen, maar ideaal is het niet.
Opslaan
Datzelfde kun je zeggen over andere onderdelen, die verraden dat deze game uit een vervlogen tijdperk stamt. De game vereist bijvoorbeeld dat spelers hun game continu zelf opslaan: niet heel erg, gewoon even wennen. Dat proces kan wel gepaard gaan met het verliezen van je voortgang in een level of zelfs in de hele game. Mijn Switch-versie liep namelijk ook enkele keren vast. Dat is op zichzelf al niet prettig, maar als je er dan pas achterkomt dat de game niets opslaat als je zelf de savefunctie niet gebruikt, is dat wel pijnlijk. Bovendien had de game een quicksaveknop erg goed kunnen gebruiken, want voor elke keer opslaan of laden eerst het pauzemenu in moeten, is verre van handig.
Ondanks dat minpunt en alle andere genoemde minpunten, bleef ik vrij lang doorspelen. Waarschijnlijk zegt dit meer over de kracht van nostalgie en de goodwill die daaruit voortkomt, dan over de kwaliteit van deze remaster. Maar toch, ik vermaakte me best met deze game met onnodig lange titel. Ik was grote delen van het verhaal allang vergeten en kon me eigenlijk vooral nog specifieke levels en vijanden herinneren. De hele jacht op de Scion en alles wat daarbij kwam kijken, of waar deel II en III eigenlijk over gingen, waren ver weggezakt. Dat levert overigens minder op dan je denkt. De beelden zijn dan wel opgepoetst, maar de presentatie van het verhaal is net zo gedateerd als veel andere onderdelen van de game. Het komt allemaal droog en onderkoeld over. Nogmaals: logisch, want veel meer zat er destijds niet in, maar ik ben onlangs compleet weggeblazen door het verhaal van Final Fantasy VII. De reden dat dat lukt, is dat de presentatie van dat verhaal compleet gemoderniseerd is. Voor Tomb Raider is die moeite niet genomen. Dan kun je nog zo’n leuk Indiana Jones-achtig verhaal hebben, het maakt in 2024 echt geen indruk meer. Dat is jammer, want als er één adventure is die eenzelfde behandeling als Final Fantasy VII had verdiend, een remake in plaats van een remaster dus, dan is het Tomb Raider wel.
Conclusie
Tomb Raider is voor mij jeugdsentiment. Het was heerlijk om oude levels en puzzels terug te zien en de wereld van de originele Lara Croft nog eens door te reizen, maar vooral dankzij die nostalgie. Als we dat niet meerekenen, biedt Tomb Raider I-III Remastered Starring Lara Croft vooral een spelervaring waarbij de poging om een en ander te moderniseren, niet kan verbloemen dat de gebruikte basis sterk verouderd is. Wat in 1996 en de jaren daarna indrukwekkend was, is nu niet goed genoeg meer. Sommige onderdelen, zoals de opbouw van sommige levels en puzzels, blijven overeind, maar verder oogt en voelt deze opgepoetste versie van Tomb Raider veel te gedateerd aan. Jammer, want zo doet het toch een beetje afbreuk aan de herinnering van wat nog steeds gezien mag worden als de absolute klassieker en de grondlegger van een genre waarin later series als Uncharted prachtige dingen hebben laten zien.