Ronkende en toeterende tractoren ontbraken donderdagavond bij het congrescentrum in Nijkerk. Maar de boodschap van honderden boeren uit het hele land was nog steeds duidelijk: een opeenstapeling van regels maakt het boeren bijna onmogelijk.
"De hoeveelheid aan maatregelen en de snelheid waarmee ze komen zijn immens", zei Dirk Bruins, bestuurslid van de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO). Die had het boerencongres van donderdagavond georganiseerd.
"Boeren willen een stip aan de horizon, maar dan moet je wel over de berg heen kunnen kijken. Mensen zeggen: ik zie het gewoon niet meer", vervolgde hij.
'Ik begrijp het domweg niet'
Als voorbeeld noemde Bruins het door de Europese Unie verplicht afbouwen van derogatie. Dat betekent dat boeren minder mest over hun land mogen uitrijden. Boeren blijven daardoor met extra mest zitten, die ze moeten verkopen. Tegenstrijdig genoeg mogen ze in plaats daarvan wél kunstmest gebruiken, wat ze wel moeten aanschaffen. "Ik begrijp het domweg niet."
Het verlies van derogatie is een van de regels die boeren in korte tijd op zich af zagen komen. Ook de regels rondom met nutriënten verontreinigde gebieden (NV-gebieden) en bufferstroken raken ze hard. Daardoor mogen boeren minder mest op hun land uitrijden. En dan komen de Kader Richtlijn Water en de Europese natuurherstelwet er de komende jaren nog aan.
Het zijn maatregelen die nodig zijn om de natuur en de waterkwaliteit te verbeteren. Jarenlang heeft de Nederlandse politiek naar uitwegen gezocht om niet aan bepaalde natuureisen te voldoen.
VVD-Kamerlid Thom van Campen verwoordde het treffend. "We hebben meerdere regels sinds de jaren negentig buiten de deur proberen te houden en dan loop je op een gegeven moment tegen een muur aan. Het stikstofprobleem is daar een voorbeeld van."
Job van der Plicht is binnenlandverslaggever
Job schrijft veel over de natuur, boeren en de stikstofcrisis. Ook maakte hij de podcast Verscheurd door de wolf over de terugkeer van de wolf in Nederland. Lees hier meer verhalen van Job.
Boeren bieden eisenpakket aan
Om de muur aan regels waartegen boeren nu aanlopen te slechten bood LTO een eisenpakket aan de tien Kamerleden aan waarmee ze in Den Haag aan de slag kunnen. Het pakket bestaat uit vijf punten die de basis moeten vormen van landbouwbeleid met toekomstperspectief voor boeren. Want dat ontbreekt tot nu toe, was donderdag een veelgehoord geluid.
"Ik mis vanuit de overheid waar we over tien jaar willen staan", vertelde de Zuid-Hollandse spruitenteler Kasper Kleijwegt. "Het beleid is ook dusdanig versplinterd dat verschillende regels met elkaar botsen. Dat is erg lastig."
Zijn collega Harrie Janssen, biologische melkveehouder uit Noord-Brabant, voegde daaraan toe dat minder door de overheid moet worden voorgeschreven wat boeren precies moeten doen. "Waarom kiezen we er niet voor om bepaalde doelen te bereiken? En laat bedrijven dan zelf bepalen hoe ze die bereiken. Beloon ze daarvoor of reken ze daarop af."
Boeren 'radeloos' en 'wanhopig'
Woorden als "radeloos" en "wanhoop" vielen meerdere keren in Nijkerk. Een melkveehouder uit Winterswijk vroeg de politici: "Het gaat momenteel gigantisch snel. Er is geen ruimte voor aanpassing. Wat gaan jullie doen om de problemen aan te pakken, want mensen staan op omvallen."
De aanwezige Tweede Kamerleden konden geen toezeggingen doen, maar zeiden de wanhoop te zien bij de boeren. Ze waren eensgezind over dat er toekomstperspectief voor boeren moet komen.
"Als je niet weet of je over vijf jaar nog boer bent, dan heeft het ook geen zin om te praten over iets dat in 2040 of 2050 geregeld moet zijn", zei Leon Vonck, melkveehouder uit Groningen.
Hij is bezig om een melkveebedrijf over te nemen. "Ik heb een droom en die wil ik waarmaken. Maar de laatste jaren zijn er alleen maar dingen gebeurd die die droom tegenwerken. En daar word je onrustig van."
NUjij: Uitgelichte reacties