Weer snoeiharde kritiek op overheidsbeleid rond Q-koortspatiënten
Tussen 2007 en 2010 vond in Nederland de grootste Q-koortsuitbraak ooit plaats. Tienduizenden mensen werden ziek en meer dan honderd patiënten overleden. Ook werden 50.000 geiten geruimd.
Opnieuw onderzoek
Eerder deed de Nationale Ombudsman al onderzoek naar de ervaringen van Q-koortspatiënten in 2012 en 2017. Aanleiding om voor de derde keer zo'n onderzoek te doen, was de verslechterde situatie van veel Q-koortspatiënten.
"Q-koorts is voor hen niet voorbij en zal misschien ook nooit meer voorbijgaan. De overheid kan voor deze patiënten nog een verschil maken", staat in het rapport. De ombudsman heeft daarom besloten voor de laatste keer in een rapport aandacht te vragen voor Q-koortspatiënten, 'om te voorkomen dat deze groep vergeten wordt'.
Uit de ervaringen van patiënten blijkt dat er nog een lange weg te gaan is:
- Q-koorts wordt onvoldoende herkend en erkend.
- Patiënten ervaren vaak onvoldoende steun.
- Zorgverleners, gemeenten en het UWV hebben onvoldoende kennis.
- Er is te weinig aandacht voor de gevolgen van Q-koorts.
Een grote bron van ergernis is dat gemeenten heel verschillend omgaan met Q-koortspatiënten. Bij de ene gemeente is de houding tegenover de patiënt open en wordt maatwerk geleverd. In andere gemeenten omschrijven patiënten de houding als 'ongeïnteresseerd, niet betrokken en laks'.
Een voorbeeld is het uitgeven van invalidenparkeerkaarten: "Patiënten krijgen bijvoorbeeld geen kaart omdat ze op sommige dagen meer dan honderd meter kunnen lopen", staat in het rapport.
Excuses maken
Midden in de verkiezingscampagne van 2017 gaf VVD-lijsttrekker Mark Rutte bij het Debat van het Zuiden het falen van de overheid toe. “Ik wil daar 'sorry' voor zeggen, want er zijn gewoon grote fouten gemaakt."
De ombudsman vindt dat niet genoeg. De overheid moet welgemeende excuses aanbieden aan de Q-koortspatiënten. Daarnaast doet de hij nog een aantal aanbevelingen:
- Overheidsinstanties en hulpverleners moeten luisteren naar wat patiënten zelf zeggen dat ze nodig hebben.
- Er moet een blijvend aanspreekpunt zijn, waar patiënten begeleid worden en terechtkunnen met hun problemen.
- Gemeenten, zorgverzekeraars en zorgverleners moeten weten wat de klachten zijn van mensen met Q-koorts.
- Patiënten moeten gemakkelijker aanspraak kunnen maken op uitkeringen, Wmo-voorzieningen en zorgvergoedingen.
Long COVID
In zijn rapport vraagt de ombudsman ook aandacht voor long COVID. Hij verwacht dat de overheid leert van huidige en eerdere gebeurtenissen zodat geen kennis en tijd verloren gaat. Ervaring en kennis over Q-koorts moeten gebruikt worden in de omgang met long COVID-patiënten en omgekeerd.
Dat is geen gek advies, zeker omdat het met regelmaat gaat het om dezelfde mensen: Tijdens de Q-koortsuitbraak werd het noordoosten van de provincie zwaar getroffen. En tijdens de coronacrisis was het er opnieuw raak. De grote hoeveelheid fijnstof uit de intensieve veehouderij en een eerdere besmetting met Q-koorts maakten bewoners kwetsbaar voor het nieuwe virus.
Premier Mark Rutte tijdens het Debat van het Zuiden in 2017: