Verschillende partijen zien liever dat de NS eerst kijkt naar mogelijkheden om kosten te besparen. Bijvoorbeeld door verlieslatende onderdelen in het buitenland af te stoten of de aanschaf van nieuwe treinen uit te stellen.
Koolmees was dinsdag naar Den Haag gekomen voor een hoorzitting. Daar wilden de Kamerleden meer horen over waarom een prijsverhoging nodig zou zijn. De NS-topman wees op de hogere uitgaven voor personeel, energie en materiaal. Ook speelt mee dat er nog altijd minder reizigers zijn dan in 2019, het laatste jaar voor de coronapandemie.
Dat dwingt de vervoerder om de prijzen te verhogen, zei Koolmees. De enige andere optie is dat de politiek extra geld bijlegt om de NS te compenseren voor de hogere kosten. Dat besloot het parlement afgelopen jaar ook, waardoor de NS de kaartjes in 2024 niet duurder hoefde te maken.
Kamer wil extra bezuinigingen
De NS ziet graag dat de Tweede Kamer deze maatregel doortrekt, maar die staat niet te springen. "Ik vind dit wel makkelijk om te zeggen", zei NSC-Kamerlid Olger van Dijk als reactie op het verzoek voor structureel 120 miljoen euro vanuit de politiek. "Kan de NS niet extra besparen?"
Het bedrijf heeft weliswaar al een bezuinigingsoperatie van 1,4 miljard euro in gang gezet, maar Van Dijk vroeg zich af of er niet nog ruimte was voor extra besparingen. Hij wees daarbij op het Duitse bedrijfsonderdeel Abellio, waar de NS verlies op maakt.
De VVD vroeg zich ook af of de NS geen activiteiten kon afstoten die weinig te maken hebben met het treinvervoer in Nederland. "Ik denk dan aan extra dienstverlening zoals ov-fietsen, taxi's of deelauto's", zei Hester Veltman.
PVV-Kamerlid Hidde Heutink vroeg op zijn beurt om de garantie van Koolmees dat 120 miljoen euro per jaar genoeg is. Reizigers moeten er dan bovendien van uit kunnen gaan dat ze een zitplaats hebben en dat de trein op tijd is. "We voelen ons met de rug tegen de muur gezet."
Personeelstekort zit NS nog altijd in de weg
Een garantie kon Koolmees naar eigen zeggen niet geven, onder meer omdat ProRail de komende jaren veel aan het spoor moet werken, wat voor hinder zorgt. Daarnaast blijft de arbeidsmarkt krap, waar zowel de NS als ProRail last van heeft.
In het afstoten van aanvullende diensten zoals de fiets en taxi, zag Koolmees ook weinig. "Die diensten lopen goed en het verleidt de reiziger juist om vaker voor de trein te kiezen." De komst van nieuwe treinen uitstellen zou ook geen goed idee zijn, omdat veel treinen juist aan vervanging toe zijn.
Liever ziet hij dat reizigers worden gestimuleerd om in daluren te reizen. Dit maakt de treinen in de spits minder vol en op rustige momenten juist wat voller.
In dit verband stelde de topman afgelopen jaar voor om te werken met 'tariefdifferentiatie'. Dat betekent dat je in de spits meer moet betalen en in de daluren juist minder. Maar de Tweede Kamer wilde er toen niets van weten. Toch hoopt Koolmees alsnog op politieke steun om reizigers ertoe te verleiden in de rustige uren te reizen. Aan welke maatregelen - anders dan de spitsheffing - hij denkt, is niet duidelijk.
Rover wil variabele thuiswerkvergoeding
Rover-voorman Freek Bos, die ook was uitgenodigd voor de hoorzitting, deed een voorzetje. Hij stelde een variabele thuiswerkvergoeding voor, waarbij werkgevers op bijvoorbeeld de rustige maandag en vrijdag een hogere onbelaste thuiswerkvergoeding mogen geven dan op de drukke dinsdag en donderdag.
Donderdag is er in de Tweede Kamer een debat over de ontwikkelingen op het spoor. Daarbij staan de aangekondigde prijsverhogingen van NS ook op de agenda.
NUjij: Uitgelichte reacties