Miljoenen Amerikanen kunnen vandaag naar de stembus om te bepalen welke kandidaten zij willen zien in de strijd om het Witte Huis. Het is Super Tuesday, de belangrijkste dag van de zogeheten voorverkiezingen. Democraten en Republikeinen stemmen over wie hun partij moet leiden. Voor Trump kan dit weleens een doorslaggevende dag worden.
"Als Trump fors wint in de vijftien staten die vandaag stemmen, is de kans groot dat hij zichzelf uitroept tot de winnaar van de Republikeinse nominatie", zegt Amerika-correspondent Erik Mouthaan. "Zijn team zinspeelt er al op dat het 'na dinsdag voorbij is', en Trump lijkt ook ongeduldig te worden om zijn enig overgebleven tegenstander uit de strijd te duwen."
Haley moet heroverwegen
Nikki Haley won maar in één van de tien gebieden waar tot nog toe werd gestemd, de stad Washington. En als je de peilingen mag geloven, zal ze vandaag nergens meer dan 40 procent van de stemmen krijgen. Mouthaan: "Op gegeven moment zal ze toe moeten geven dat het statistisch niet meer mogelijk is om Trump in te halen. Super Tuesday is vaak een moment waarop een kandidaat een beslissing neemt over de toekomst van de campagne."
In het Amerikaanse systeem gaan Republikeinen en Democraten staat voor staat naar de stembus om een voorkeur uit te spreken voor een lijsttrekker, de kandidaat voor het presidentschap. Elke staat mag dan een aantal gedelegeerden sturen naar het partijcongres in juli waar 'de genomineerde' officiëel in het zadel wordt gehesen.
Minder spannend
Trump staat er goed voor in de staten die vandaag stemmen: Alabama, Alaska, Arkansas, Californïe, Colorado, Maine, Massachusetts, Minnesota, North Carolina, Oklahoma, Tennessee, Texas, Utah, Vermont en Virginia.
"Super Tuesday is dit jaar minder spannend dan in voorgaande verkiezingen", zegt Mouthaan. "Wet weten al hoe het gaat aflopen: Trump gaat fors winnen en komt dichter bij de benodigde meerderheid van het aantal gedelegeerden."
Maar hij gaat wel letten op de uitslagen. "Haleys kandidatuur heeft geen kans van slagen meer, maar legt wel bloot dat een flink aantal Republikeinen geen zin heeft in nog eens vier jaar Trump aan de macht. Als die rechtse kiezers thuis blijven bij de 'echte' verkiezingen in november, heeft de Republikeinse partij een levensgroot probleem".
Ook Democraten stemmen
Joe Biden staat ook op het stembiljet op Super Tuesday. Democratische kiezers in grote staten als Texas en Californië hebben de kans om, als ze dat willen, Joe Biden de nominatie te ontzeggen. Maar er zijn geen serieuze tegenstanders in de strijd om de Democratische kandidatuur omdat de meeste politieke kopstukken afzagen van deelname.
Beluister onze podcast over Amerikaanse politiek
Erik Mouthaan en Sophie van der Meer praten je wekelijks bij over de Amerikaanse politiek. Beluister de laatste aflevering hier.
"Biden kreeg in de staten die eerder al stemden tussen de 81 en 94 procent van de stemmen, dus zijn winst lijkt verzekerd", vertelt Mouthaan. "Veel democraten maken zich misschien zorgen om Bidens gezondheid nu hij 81 jaar oud is, maar ze zijn over het algemeen tevreden over zijn beleid. Het is daarnaast traditie in de VS dat een zittende president weer voorgedragen worden door zijn partij."
Uitslagen in de nacht
Gezien het tijdsverschil tussen Nederland en de Verenigde Staten gaan de stembureaus dicht als Nederlanders liggen te slapen. "En in Californië en Alaska kan het weleens wachten worden op uitslagen." Maar, belooft de correspondent: "Tegen de tijd dat jullie weer wakker zijn op woensdag, hebben we een veel beter beeld van de politieke toekomst van het machtigste land op aarde."
