Live klimaat: Europa beleefde jaar vol klimaatrampen, diverse records verbroken
In dit liveblog volgen we de laatste ontwikkelingen over klimaatverandering en extreem weer.
Live
Europa beleefde jaar vol klimaatrampen, diverse records verbroken
Voor Europa was 2023 een jaar vol klimaatrampspoed. Europeanen werden meer dan ooit geteisterd door 'extreme hittestress', in het verdroogde Griekenland woedde de grootste bosbrand die de EU ooit meemaakte en zo'n 1,6 miljoen mensen kregen te maken met overstromingen. Het is een greep uit het overzicht dat de Europese klimaatdienst Copernicus en de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) geven in hun jaarlijkse Staat van het Europese Klimaat. ''De frequentie en ernst van extreme gebeurtenissen nemen toe'', schrijven ze in het rapport.
Wereldwijd was het op aarde vorig jaar warmer dan ooit in de recente geschiedenis, vermoedelijk zelfs warmer dan in de afgelopen 100.000 jaar. In Europa waren de temperaturen in 2023 goed voor een gedeelde eerste plaats: het was gemiddeld net zo warm als in 2020. Geruststelling halen Copernicus en de WMO daar niet uit. Ze becijferen dat het nu 2,6 graden warmer is in Europa dan halverwege de 19e eeuw. Europa is van alle continenten het meest opgewarmd.
Stormen eisten vorig jaar 63 levens in Europa. Door overstromingen kwamen 44 mensen om, bosbranden eisten een net zo hoge tol. Niet alle rampen en slachtoffers zijn direct toe te schrijven aan klimaatverandering, maar het veranderende klimaat speelt volgens Copernicus en WMO een steeds grotere rol.
In Slovenië, Italië, Griekenland, Noorwegen en Zweden traden rivieren ver buiten hun oevers na hevige buien. De overstromingen veroorzaakten het grootste deel van de klimaatgerelateerde schade, die in totaal ruim 13 miljard euro bedroeg.
Door hitte overlijden ook steeds meer mensen in Europa. In ongeveer twintig jaar tijd is deze sterfte met zo'n 30 procent toegenomen. De opstellers van het rapport melden dat vorig jaar een recordaantal dagen sprake was van "extreme hittestress". De gevoelstemperatuur ligt dan boven de 46 graden. In sommige delen van Spanje, Italië, Griekenland, Frankrijk en Turkije telde 2023 tien van zulke dagen.
Door de hoge temperaturen en relatief weinig sneeuwval smelten de gletsjers in de Alpen verder weg. In twee jaar tijd hebben ze zo'n 10 procent van hun volume verloren.
Europa heeft aan de andere kant minder vaak last van extreme kou. De onderzoekers zien één ander positief punt: de hoeveelheid duurzaam opgewekte energie stijgt sterk. Zo kwam 43 procent van de elektriciteit in Europa vorig jaar uit hernieuwbare bronnen, 7 procentpunt meer dan een jaar eerder. Zo vermindert Europa de uitstoot van broeikasgassen die de opwarming veroorzaakt. (ANP)
Tientallen doden na zware regenval in Kenia, meer regen verwacht
In Kenia zijn de afgelopen dagen ruim dertig mensen om het leven gekomen door zware regenval en overstromingen. Volgens VN-noodhulporganisatie Ocha zijn meer dan 40.000 mensen geëvacueerd.
Door het noodweer kwam ook vee om het leven en werd landbouwgrond verwoest. Niet alleen het gebied rond hoofdstad Nairobi, maar ook de regio rond het Victoriameer, het gebied rond de Grote Slenk en regio’s in het noordoosten van Kenia zijn getroffen.
Het regenseizoen duurt ongeveer tot mei. Dit jaar wordt het regenseizoen ook beïnvloed door weerfenomeen El Niño. Voor de komende dagen heeft de Keniaanse weerdienst opnieuw zware regen aangekondigd.
Ook in andere delen van Oost-Afrika hebben stortregens de afgelopen tijd voor verwoesting gezorgd. In de eerste helft van april kwamen in Tanzania zeker 58 mensen om het leven. (ANP)
Overzichtsfoto uit het westen van Burundi. Ook daar zorgden regens voor veel overlast en schade.Beeld AFP Schade klimaatverandering loopt volgens onderzoek in de biljoenen
De gevolgen van klimaatverandering gaan de wereldeconomie biljoenen dollars per jaar kosten, becijferen onderzoekers van het Potsdam-Instituut voor Klimaateffectenonderzoek in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Een deel van de hogere kosten door extreem weer, gezondheidsschade, lagere landbouwopbrengsten en verminderde productiviteit is nu al onvermijdelijk. Als de wereld de opwarming verder laat oplopen, kan de schadepost volgens de wetenschappers nog explosief stijgen.
Het instituut schat de totale wereldwijde klimaatschade met de huidige stand van zaken op 38 biljoen dollar per jaar in 2050. Dat komt dan neer op een 19 procent lager wereldwijd inkomen dan wanneer er geen klimaatverandering zou zijn. Op de meeste plekken in de wereld zien de onderzoekers negatieve gevolgen, zowel van de hogere temperaturen als van hevigere buien en overstromingen die daarvan het gevolg zijn. Ze verwachten dat de schade veruit het grootst is in Afrika en het zuiden van Azië.
De berekeningen laten volgens het Duitse klimaatinstituut ‘duidelijk zien dat het beschermen van ons klimaat veel goedkoper is dan als we dat nalaten’. De onderzoekers wijzen erop dat ze het hier alleen nog maar hebben over de economische schade. Verlies van mensenlevens en biodiversiteit komen daar nog bij. (ANP)
Meerdere warmterecords gebroken in eerste helft lente
In de eerste helft van de lente zijn meerdere warmterecords gebroken. Van 1 maart tot en met 15 april werd een gemiddelde temperatuur van 10,3 graden gemeten, meldt Weeronline. Sinds het begin van de metingen was het nog niet zo zacht in die periode. Gemiddeld is het in de eerste helft van de lente 7,2 graden.
Verder zijn er drie datum-warmterecords verbroken. Dat was op 3 maart met 15,9 graden, op 14 maart met 17,8 graden en op 6 april met 23,1 graden, wat ook direct de eerste officiële warme dag van het jaar was. In 2024 zijn al vijf datum-warmterecords verbroken. Ook heeft het dit seizoen in De Bilt nog niet gevroren, terwijl er normaal gesproken elf avonden nachtvorst voorkomt in de eerste helft van de lente. Er is wel een kans dat het komende week 's nachts een keer licht vriest.
Toch was het de afgelopen maanden minder zonnig dan normaal. Maart telt gemiddeld 150 uur zon, maar dit jaar waren er maar 126 zonuren die maand. Ook het weerbeeld in de eerste helft van april was iets somberder; tot nu toe waren er 79 zonuren tegenover 93 normaal. (ANP)
Grote natuurbrand woedt in oosten van Spanje
Het oosten van Spanje is na warm weer opgeschrikt door een grote natuurbrand. Die heeft een gebied verwoest van ongeveer 500 hectare, zeggen de autoriteiten.
De brand brak zondag uit in de buurt van Tárbena in de regio Valencia. Het was toen ongeveer 30 graden, ongebruikelijk warm voor deze tijd van het jaar. Door de wind en de droogte kon het vuur steeds verder om zich heen grijpen.
De autoriteiten zeggen dat zo'n 180 mensen geëvacueerd moesten worden. De hulpdiensten krijgen bij het bestrijden van het vuur hulp van een speciaal onderdeel van de strijdkrachten, de Unidad Militar de Emergencias.
Spanje wordt vaker opgeschrikt door natuurbranden. Het ging in 2022 om vele honderden branden die in totaal meer dan 300.000 hectare land hebben verwoest, volgens het Europese informatiesysteem EFFIS. (ANP)
Twitter bericht wordt geladen...
Rond de 400 aanhoudingen bij XR-blokkades in Den Haag
De politie in Den Haag heeft zaterdag rond de vierhonderd klimaatactivisten aangehouden. De meesten werden opgepakt voor het overtreden van de Wet openbare manifestaties. Twaalf mensen werden aangehouden toen ze probeerden de A12 te blokkeren. Zij voldeden onder meer niet aan een bevel of wilden zich niet identificeren.
Onder de betogers was de Zweedse klimaatactivist Greta Thunberg. Zij werd twee keer opgepakt. (ANP)
Blokkades Extinction Rebellion verplaatsen zich door Den Haag
Klimaatactivisten van Extinction Rebellion hebben zaterdagmiddag op meerdere plekken in Den Haag wegen geblokkeerd, nadat de politie ze eerder tegenhield bij de Utrechtsebaan (A12). Onder de betogers was de bekende Zweedse klimaatactivist Greta Thunberg, die twee keer werd opgepakt.
Toen de massaal aanwezige politie de honderden betogers rond 13.00 uur weerde van de A12 ging een groep van een kleine honderd mensen op de nabijgelegen Zuid-Hollandlaan zitten. Daar voegde Thunberg zich later ook bij. De actievoerders werden in stadsbussen weggevoerd.
Later op de middag dook Thunberg weer op met een groep andere betogers op de Koningskade. De politie haalde haar als eerste uit de groep en zette de Zweedse activist dit keer in een arrestantenbus. Anderen gingen net als bij de eerste blokkade in een stadsbus.
Boodschap
Vlak na de tweede blokkade ontstond er schuin tegenover weer eentje, met enkele tientallen actievoerders. De politie haalde ook deze mensen van de weg af. Daarop verplaatste een groep van enkele tientallen activisten zich naar de Bezuidenhoutseweg, waar vandaan ze ook in bussen werden geladen en weggevoerd.Thunberg vertelde na de eerste aanhouding vanuit de bus telefonisch tegen het ANP dat haar arrestatie rustig is verlopen. "Maar daar gaat het niet om, ik ben hier voor het klimaatdoel." De activist zei het idee te hebben dat ze haar boodschap goed heeft kunnen overbrengen in Den Haag. "Tientallen jaren wordt al beloofd actie te ondernemen. Dat gebeurt maar niet. We zullen zien of het nu wel lukt."
De klimaatactivisten slaagden er niet in om zoals gepland de Utrechtsebaan voor de 37e keer te blokkeren. Rond 13.00 uur kwamen er honderden betogers bij de snelweg aan na een mars door de stad. De massaal aanwezige politie wist een blokkade van de A12 te voorkomen. Zeker drie personen zijn door agenten meegenomen toen ze langs de politie de snelweg probeerden op te gaan. (ANP)
Klimaatactivist Greta Thunberg opgepakt bij XR-wegblokkade in Den Haag
De bekende klimaatactivist Greta Thunberg is aangehouden bij een wegblokkade van Extinction Rebellion op de Zuid-Hollandlaan in Den Haag. De politie heeft haar in een stadsbus met arrestanten gezet, zag een verslaggever van het ANP.
Thunberg voegde zich even daarvoor met een aantal andere mensen bij een groep van een kleine honderd betogers die de weg vlak bij de Utrechtsebaan (A12) blokkeerden.
De Zweedse Thunberg zei vanuit de bus telefonisch tegen het ANP dat haar arrestatie rustig is verlopen. "Maar daar gaat het niet om, ik ben hier voor het klimaatdoel." De activist zei het idee te hebben dat ze haar boodschap goed heeft kunnen overbrengen in Den Haag. "Tientallen jaren wordt al beloofd actie te ondernemen. Dat gebeurt maar niet. We zullen zien of het nu wel lukt."
Toen de bus met aangehouden betogers vertrok, klonk een luid applaus van andere actievoerders. (ANP)
Evacuaties op Kreta om verspreidende bosbranden
Op het Griekse eiland Kreta worden vier dorpen geëvacueerd om een bosbrand die de brandweer niet onder controle krijgt. Volgens de Griekse nieuwssite in.gr staan meerdere huizen in brand en is er zeker één persoon gewond geraakt door het vuur.
De brand woedt ten oosten van de stad Ierapetra, in het oosten van het eiland. De ongeveer driehonderd inwoners van de dorpen Achlia, Galini, Agia Fotia en Mavros Kolimbos moeten vertrekken omdat de vlammen te dicht bij hun huizen komen.
De brandweer heeft 120 mensen en twee helikopters ingezet om het vuur te blussen, maar dat gaat lastig door de harde wind. Ook elders op Kreta woeden twee bosbranden.
Bosbranden komen in de zomermaanden vaak voor in Griekenland en ook op Kreta. De regering zegt dat de branden de afgelopen jaren erger zijn geworden door klimaatverandering. Vorig jaar kwamen twintig mensen door zeer grote bosbranden om het leven. (ANP)
Zimbabwe kondigt noodtoestand af om droogte, hongersnood dreigt
De Zimbabwaanse president Emmerson Mnangagwa heeft de noodtoestand afgekondigd om de droogte in het land. In 80 procent van Zimbabwe is minder regen gevallen dan gebruikelijk, wat een tegenslag betekent voor de lokale voedselproductie, en daarom heeft het land aanzienlijke financiële steun nodig, aldus de president.
Door de noodtoestand af te kondigen, krijgt de regering toegang tot meer middelen om de crisis aan te pakken. Mnangagwa zegt dat meer dan 2 miljard dollar (1,85 miljard euro) nodig is om te voorkomen dat mensen verhongeren. 2,7 miljoen Zimbabwanen zouden dit jaar niet genoeg eten hebben. Het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (WFP) en andere hulporganisaties hebben dit jaar 270.000 mensen in Zimbabwe aan voedsel geholpen en beschrijven de situatie als ‘nijpend’. Ze roepen donoren op tot extra steun.
Het zuiden van Afrika kampt momenteel met extreme droogte door het weerfenomeen El Niño. Zimbabwe is niet het eerste land in dit deel van de wereld dat dit jaar om de droogte de noodtoestand afkondigt. Zambia deed dat in februari en Malawi in maart. Ook in Angola, Botswana en Mozambique lijden mensen honger als gevolg van de droogte. (ANP)
Een boer in het zuiden van Zimbabwe op zijn uitgedroogde akker.Beeld AP Zeven vragen over het juridisch topduel tussen Milieudefensie en Shell
Shell moet zijn uitstoot drastisch omlaag brengen, oordeelde de rechter in 2021. Nu begint de revanchewedstrijd. Een voorbespreking van het hoger beroep met Nederlands belangrijkste klimaatrecht-analisten.
OM vervolgt activisten XR voor schade bij ING Nijmegen
Het Openbaar Ministerie vervolgt zeven activisten van Extinction Rebellion voor een aantal strafbare feiten die zouden zijn gepleegd tijdens klimaatacties in Nijmegen in 2022 en 2023. Het gaat daarbij onder meer om het beschadigen van een gietvloer van de ING bank in Nijmegen. De zeven staan op 8 april terecht voor de politierechter in Arnhem.
Volgens justitie waren de zeven activisten allen betrokken bij een actie op 22 april 2023 bij de ING bank in Nijmegen. In wisselende samenstelling waren ze, aldus het OM, betrokken bij acties bij de ING bank in Nijmegen op 9 juli en 29 oktober 2022 en op 29 juli en 18 augustus 2023. Ook hierbij werd telkens schade veroorzaakt, aldus het OM.
Aanleiding voor de acties tegen ING is het beleid van de bank, die volgens de actiegroep op grote schaal de fossiele industrie blijft financieren. (ANP)
Demonstranten van Extinction Rebellion verzamelen nabij het voormalige hoofdkantoor van ING aan de A10. Beeld ANP XR: alle bij A10 aangehouden demonstranten vrijgelaten
Alle klimaatactivisten die zaterdag werden aanhouden bij een poging de A10 bij de Zuidas te blokkeren, zijn weer vrij. Dat meldt Extinction Rebellion (XR). De politie liet eerder weten meer dan 25 demonstranten te hebben aangehouden, zeven van hen omdat ze op de A10 West bij Amsterdam "op levensgevaarlijke wijze" met vier auto's probeerden het verkeer stil te zetten.
De overige aanhoudingen waren vlak bij het voormalige ING-kantoor. Daar probeerden activisten de snelweg op te gaan. Ze vormden volgens een politiewoordvoerder "een gevaar voor zichzelf en overige weggebruikers door langs de vangrail te staan".
Investeringsbeleid
De acties van XR zijn gericht tegen het investeringsbeleid van ING. De klimaatactivisten willen dat de bank per direct stopt met het financieren van bedrijven die zich bezighouden met fossiele brandstoffen. De actieclub laat op X weten "ontzettend trots" te zijn op iedereen die zaterdag actie heeft gevoerd, "op straat en achter de schermen". Ook zegt XR te blijven terugkomen. "Wij zijn niet te stoppen, ING's fossiele financiering wel."
Bij eerdere demonstraties de afgelopen maanden op de A10 werden honderden demonstranten aangehouden. (ANP)
Ruim 25 klimaatactivisten aangehouden bij mislukte blokkade A10
De politie in Amsterdam heeft zaterdag ruim 25 klimaatactivisten gearresteerd die plannen hadden de A10 bij de Zuidas te blokkeren. Zeven van hen zijn volgens een politiewoordvoerder op de A10 West aangehouden, omdat ze met auto's probeerden het verkeer stil te zetten.
De overige arrestaties zijn verricht in de buurt van het voormalige ING-kantoor, waar de klimaatactivisten de snelweg wilden betreden en het talud beklommen. Deze mensen vormden volgens de politiewoordvoerder "een gevaar voor zichzelf en overige weggebruikers door langs de vangrail te staan".
Formeel zijn de mensen op de A10 West gearresteerd voor overtreding van artikel 5 van de Wegenverkeerswet. In dit wetsartikel staat dat het verboden is om gevaar te veroorzaken op de weg of het verkeer op de weg te hinderen. De auto's van de klimaatactivisten zijn op de westelijke ringweg in beslag genomen.
De overige klimaatactivisten zijn opgepakt voor het overtreden van artikel 162 van het Wetboek van Strafrecht, omdat ze rond de vangrail het wegverkeer dreigden te versperren.
De politiewoordvoerder ontkent ten stelligste dat er bruggen zijn opengezet om demonstranten dwars te zitten, zoals Extinction Rebellion beweert. Volgens de actiegroep is dit gebeurd bij de fietsbruggen van de Schinkelsluis aan het einde van het IJsbaanpad, waardoor hun demonstratierecht "ernstig is ingeperkt". De politiewoordvoerder weerspreekt dat dit is gedaan op bevel van de politie. Wel zegt hij dat de politie daar een "dynamische groep" van ongeveer zestig tot zeventig klimaatactivisten heeft waargenomen. (ANP)
Politie arresteert klimaatactivisten bij demonstratiepoging A10, XR reageert boos
De politie heeft klimaatactivisten gearresteerd bij de mislukte poging van Extinction Rebellion (XR) om snelweg A10 te betreden. Een politiewoordvoerder wilde nog niet zeggen hoeveel demonstranten zijn gearresteerd.
De politie heeft snel gehandeld, aldus de woordvoerder. "Toen de auto's stopten, hebben we heel snel auto's weggesleept en activisten aangehouden." De activisten stonden volgens de politie langs de vangrail.
Na het afblazen van de plannen om de A10 te blokkeren organiseerde Extinction Rebellion een alternatieve demonstratie op het grasveld voor het kantoorgebouw met muziek van de Extinction Musicians en een brassband. De alternatieve demonstratie was om 14.00 uur afgelopen. Alle demonstranten, enkele honderden, zijn vertrokken.
Demonstranten van Extinction Rebellion verzamelden bij de vangrail van de A10.Beeld ANP Boze reactie:
Extinction Rebellion vindt dat de gemeente Amsterdam de bewegingsvrijheid van de klimaatactivisten "ernstig heeft ingeperkt". In een persbericht stelt XR dat ze op verschillende plekken zijn ingesloten door de politie.
"Zelfs bruggen zijn opengezet om rebellen tegen te houden. Extinction Rebellion veroordeelt deze ongekende vrijheidsbeperking zonder gegronde reden." XR zegt te overwegen de A10 een volgende keer onaangekondigd te blokkeren.
"Als de politie potentiële demonstranten in een afgesloten gebied vasthoudt, is dat onrechtmatig. Voor dergelijke vrijheidsbeperking bestaat geen wettelijke basis", zegt de advocaat van de klimaatactivisten Willem Jebbink.
De woordvoerder van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zegt dat de politie optrad "bij een levensgevaarlijke situatie op de snelweg". De gemeente beraadt zich nog op een reactie op de kritiek van de advocaat.
Twitter bericht wordt geladen...
(ANP/redactie)
Extinction Rebellion: niet gelukt snelweg A10 in Amsterdam te blokkeren
Het is klimaatactivisten zaterdag niet gelukt de snelweg A10 in Amsterdam te betreden om de weg te blokkeren. Dit zeg een woordvoerster van de organisatie Extinction Rebellion. De blokkade was gepland ter hoogte van het voormalige ING-hoofdkantoor op de Zuidas.
XR richt zich met de acties tegen het investeringsbeleid van ING. Op het veld voor het kantoor dat de activisten de 'poenschoen' noemen is een alternatieve demonstratie gaande met muziek. De reden van het afblazen van de blokkade is nog onbekend, maar de woordvoerster vermoedt dat demonstranten die het verkeer verderop wilden tegenhouden, zijn opgepakt.
Dertig demonstranten stonden sinds het middaguur langs de vangrail van de A10 in afwachting tot ze de snelweg konden blokkeren. Zij kwamen na bijna een uur weer naar beneden. De burgemeester heeft de demonstratie langs de A10 inmiddels "formeel ontbonden". Demonstranten worden door de politie gevorderd om te vertrekken, meldt de gemeente. (ANP)
Veel politie op de been voor klimaatdemonstratie bij A10
Een groot aantal agenten staat klaar bij de A10 in Amsterdam. Daar begint om 12.00 uur de demonstratie die Extinction Rebellion heeft aangekondigd. De klimaatactiegroep wil voor de derde keer de snelweg blokkeren.
XR richt zich met de acties tegen het investeringsbeleid van ING. De A10 is een symbolische locatie. Aan de snelweg zat vroeger het hoofdkantoor van ING. Het gebouw staat bekend als 'de schoen' of 'de poenschoen'.
Langs de afrit van de A10 staan twintig agenten klaar. Ook staan in de omgeving veel politiebusjes klaar, aldus een verslaggever van het ANP. Verkeer rijdt vooralsnog gewoon door.
Volgens de gemeente Amsterdam en het Openbaar Ministerie brengen de acties van XR de verkeersveiligheid in gevaar. De actiegroep zelf noemt de acties "veilig en verantwoord".
XR heeft aangekondigd dat onder anderen ruim tachtig musici de weg op gaan. Ze willen het slotkoor van de Matthäus-Passion ten gehore brengen, met het lijdensverhaal van Jezus als centraal thema. Het muziekstuk klinkt op deze Stille Zaterdag voor Pasen op diverse plaatsen in Nederland. Het koor zingt aan het slot: "Wir setzen uns mit Tränen nieder" (in tranen gaan wij zitten). De XR-aanhangers vinden dat toepasselijk voor de toestand van het klimaat.
De laatste demonstratie op de A10 was op 24 februari. Toen zijn er ruim driehonderd demonstranten aangehouden. De eerste demonstratie was op 30 december. Bij die eerste actie hield de politie ook ongeveer driehonderd actievoerders aan.(ANP)
Hittegolven blijven steeds langer boven hetzelfde gebied hangen, blijkt uit onderzoek
Hittegolven hebben steeds vaker de neiging om boven dezelfde regio te blijven hangen, waardoor hun gevaar voor de volksgezondheid en het milieu toeneemt. Dat blijkt uit een onderzoek dat vrijdag werd gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Science Advances. Verantwoordelijk daarvoor is de klimaatverandering.
De afgelopen decennia verplaatsen hittegolven zich steeds trager, waardoor ze langer boven eenzelfde regio blijven hangen.
De wetenschappers concluderen dat uit een onderzoek van hittegolven tussen 1979 en 2020.
Uit hun analyse blijkt dat hittegolven zich elk decennium acht kilometer per dag minder verplaatsen. Daarnaast is de gemiddelde duur van een hittegolf ook toegenomen van acht dagen in de jaren 80 tot twaalf dagen op het einde van de onderzochte periode. Voorts blijkt ook dat hittegolven zich verder verplaatsen en dat er zich vaker hittegolven voordoen.
De reden hiervoor is de door de mens veroorzaakte klimaatverandering als gevolg van de uitstoot van broeikasgassen.
Hittegolven zijn periodes van opeenvolgende hete dagen die grote negatieve gevolgen hebben voor de volksgezondheid en het milieu. (Belga)
Studie: olie- en gasconcerns lopen achter op halen klimaatdoelen
De plannen van alle grote olie- en gasbedrijven zijn niet in lijn met het behalen van de klimaatdoelen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad. Dat meldt de financiële denktank Carbon Tracker op basis van onderzoek. Het concern dat het slechtst scoort, is het Amerikaanse ConocoPhillips. Ook Saudi Aramco, Petrobras en ExxonMobil presteerden ondermaats.
Carbon Tracker rangschikte de 25 grootste beursgenoteerde olie- en gasconcerns op een schaal van A tot en met H, op basis van criteria zoals investeringen, productieplannen en emissiedoelen. Een A-score betekent dat het beleid van een olie- en gasbedrijf in lijn is met het behalen van klimaatdoelen. Een H betekent dat de activiteiten van een bedrijf leiden tot een opwarming van de aarde met minstens 2,4 graden. ConocoPhillips kreeg een H in het onderzoek, de andere eerder genoemde bedrijven een G.
BP kwam als beste uit het onderzoek met een D-score. In tegenstelling tot andere bedrijven, die de productie op korte termijn willen verhogen, streeft BP naar een daling op de lange termijn. Het Britse BP meldde vorig jaar te verwachten dat de CO2-uitstoot minder snel zal dalen. Volgens de onderneming zal die emissie in 2030 met 20 tot 30 procent zijn gedaald ten opzichte van 2019, eerder werd uitgegaan van een daling van 25 tot 40 procent. (ANP)
Een olieraffinaderij van het Saudische bedrijf Aramco. Beeld REUTERS Uitstoot methaan bij fossiele brandstofproductie naar record
De uitstoot van methaan, een gas dat het broeikaseffect bevordert, bij de productie van fossiele brandstoffen is vorig jaar tot een recordhoogte gestegen. Dat heeft het Internationaal Energie Agentschap (IEA) bekendgemaakt in een nieuw rapport.
Het verminderen van de methaanuitstoot, na CO2 de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde, is essentieel om de internationale klimaatdoelstellingen te bereiken, zegt het in Parijs gevestigde IEA. Hoewel er verschillende manieren zijn om de uitstoot te beperken, komen grote methaanlekken bij olie- en gasprojecten nog steeds voor. Ongeveer 40 procent van de methaanuitstoot in 2023 had voorkomen kunnen worden door beproefde methoden tegen dit soort lekkages in te zetten, volgens het IEA.
Het is de derde keer op rij dat de methaanvervuiling door fossiele brandstoffen stijgt, aldus het IEA-rapport. Twee derde van de uitstoot komt uit tien landen. De Verenigde Staten staan bovenaan als de grootste producent van olie en gas, China als de grootste uitstoter van methaan in de steenkoolsector en Rusland.
Methaan is veel krachtiger dan CO2 in het vasthouden van warmte in de atmosfeer, maar het heeft een relatief korte levensduur. Olie- en gasbedrijven hebben beloofd de methaanuitstoot tegen 2050 te verminderen. Maar volgens het IEA blijft het vooralsnog bij toezeggingen. Het agentschap stelt dat landen en bedrijven de methaanemissies van fossiele brandstoffen al tegen 2030 kunnen halveren als ze hun beloften nakomen.(ANP)
TenneT: nog enige tijd 'kritieke situatie' op overvol stroomnet
De situatie op het overvolle stroomnet zal nog enige tijd kritiek blijven, meldt hoogspanningsnetbeheerder TenneT bij de presentatie van zijn jaarverslag. Hoewel het vorig jaar gelukt is om de netcapaciteit boven de gestelde doelen uit te breiden, neemt de elektrificatie van de samenleving steeds sneller toe door de energietransitie. "Onze focus ligt primair op bouwen, bouwen, bouwen", zegt topvrouw Manon van Beek van TenneT.
Bekend is dat het stroomnet in Nederland op steeds meer plekken volloopt. Dat heeft te maken met de komst van tal van windturbines, zonneparken, laadpalen, warmtepompen en de verduurzamingsplannen van de industrie. Verspreid over het land staan intussen duizenden bedrijven op de wachtlijst voor een stroomaansluiting.
TenneT investeerde vorig jaar ruim 7,7 miljard euro in het net, waarvan ongeveer 3 miljard in Nederland en 4,7 miljard in Duitsland. Dat is zeker 1,5 miljard euro boven doelstelling. Een groot deel daarvan is besteed aan onderhoud. Dat is ook hard nodig, want volgens TenneT groeit het aandeel elektriciteit van de landelijke energiebehoefte van 20 procent nu naar maximaal 60 procent in 2050. Uiteindelijk zullen de jaarlijkse investeringen groeien tot ten minste 10 miljard euro.
Verder daalde de omzet van TenneT vorig jaar met zo'n 600 miljoen euro naar 9,2 miljard euro. Maar de winst voor belasting en rentekosten steeg met ongeveer 600 miljoen euro naar 1,8 miljard. Dat heeft het bedrijf onder meer te danken aan gestegen tarieven.
Ook het aantal werknemers bij TenneT steeg. Vorig jaar nam het bedrijf ruim 1400 nieuwe mensen aan, waardoor er nu meer dan 8300 mensen in dienst zijn. Om de investeringen in de energietransitie daadwerkelijk uit te voeren, heeft de netbeheerder veel technisch personeel nodig. (ANP)
Geen straf voor beschadigen glasplaat Vermeer: te ingrijpend, zegt hof
Het gerechtshof in Den Haag legt geen straf op aan de drie milieuactivisten die in oktober 2022 de glasplaat over en de lijst om het Meisje met de parel van Johannes Vermeer beschadigden. Een echte straf was in principe wel op zijn plaats geweest, aldus het hof, maar mag "niet zó ingrijpend zijn dat het een ontmoedigende werking heeft op mensen die van hun recht op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vreedzame vergadering gebruik willen maken in het kader van een protestactie".
De rechtbank veroordeelde de drie mannen eerder wel tot twee maanden gevangenisstraf, waarvan een maand voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar. Maar de activisten zaten na hun arrestatie al in voorlopige hechtenis. "Gezien de duur van de voorlopige hechtenis is het opleggen van een gevangenisstraf te ingrijpend", zegt het hof.
In een mondelinge toelichting zei het hof dat de drie al met al inmiddels genoeg gevolgen hebben ondervonden van hun actie: aanhouding, voorlopige hechtenis, een vervolging en een veroordeling, die nu dus van de baan is. Het hele traject was "zodanig, dat het geen ruimte meer laat" om het trio nog eens echt te straffen. Als dat zou gebeuren, zou dat volgens het hof weleens belemmerend kunnen werken op de vrijheid van meningsuiting.
Bij de actie lijmde een activist in het Mauritshuis in Den Haag zich vast aan het glas. Een ander wierp rode vloeistof over een medeactivist. De derde filmde alles om media-aandacht te krijgen. "De actie van de Belgische mannen heeft in de maatschappij een grote impact gehad. Deze wijze van meningsuiting en actievoeren heeft een onnodig grote inbreuk gemaakt op de rechten en belangen van anderen", stelt het hof wel.
"Het hof wil de verdachte en zijn medeverdachten toegeven dat zij, wat betreft hun eigen handelingen, er heel veel aan hebben gedaan om ervoor te zorgen dat het doek van het schilderij niet zou worden beschadigd. Dit pleit in hun voordeel", is in een van de uitspraken te lezen. "Tegelijkertijd was voorafgaand aan de actie niet te voorzien hoe daarop, met name door leden van het publiek, zou worden gereageerd. De actie is in dit geval niet uit de hand gelopen in de zin dat ook het doek van het schilderij is beschadigd, maar bij een ander verloop - met heviger reacties en meer tumult - zou zo'n beschadiging niet denkbeeldig zijn geweest." (ANP)
Drie milieuactivisten die in oktober 2022 de glasplaat over en de lijst om het Meisje met de parel van Johannes Vermeer beschadigden. Beeld - Lees ook: Mag je een Vermeer bekladden? ‘Klimaatactivisten laten juist zien dat kunst ertoe doet’
Ook Eneco laat mensen met zonnepanelen meer betalen
Ook Eneco laat klanten met zonnepanelen voortaan extra betalen, zolang de salderingsregeling nog van kracht is in Nederland. Volgens de Rotterdamse energieleverancier zijn de kosten die gemoeid zijn met het terugleveren van stroom namelijk toegenomen. "Deze wil Eneco niet langer volledig verdelen over alle klanten, maar doorberekenen aan klanten met zonnepanelen."
Net als andere energiebedrijven zit Eneco ermee dat klanten met zonnepanelen door de salderingsregeling teruggeleverde stroom mogen afstrepen tegen hun eigen verbruik. Zij 'betalen' zo met dure stroom op momenten van grote vraag en weinig aanbod, terwijl zonnepanelen vaak stroom terugleveren als er veel elektriciteit voorhanden is en de prijzen laag zijn.
Eneco heeft daarom besloten dat klanten met zonnepanelen die een nieuw stroomcontract afsluiten bij Eneco voortaan standaard 6 euro per maand meer gaan betalen aan zogeheten vastrecht. In de zomer wordt deze vastrechtverhoging vervangen door een tarief waarbij klanten per teruggeleverde kilowattuur stroom betalen. Ook bestaande klanten met een variabel contract krijgen zo met de verandering te maken. Volgens Eneco blijft het ondanks de extra kosten nog steeds interessant om in zonnepanelen te investeren.
Onlangs stemde een meerderheid in de Eerste Kamer tegen een voorstel om de salderingsregeling gefaseerd af te bouwen. Eneco reageerde toen meteen al teleurgesteld. "We behouden een regeling waarbij klanten met zonnepanelen een forse financiële vergoeding ontvangen voor de opgewekte stroom, maar die hen totaal niet stimuleert om de opgewekte stroom ook direct te verbruiken", gaf het bedrijf toen aan. "Dit kan de overbelasting van ons elektriciteitsnet verder vergroten."
Onder meer Greenchoice en Vandebron gingen Eneco al voor met het verhogen van de kosten voor bezitters van zonnepanelen. Prijsvergelijker Energievergelijk.nl zei vorige week dat zonnepaneelbezitters inmiddels "benadeeld" worden door vrijwel alle energiebedrijven in Nederland. Soms zijn er terugleverkosten bijgekomen, soms hogere vaste kosten. Ook gebeurt dit benadelen volgens Energievergelijk.nl door het ontbreken van klantenbonussen, de afwezigheid van meerjarige contracten, verhoogde tarieven en lage terugleververgoedingen. (ANP)
Lees ook: Waarom de salderingsregeling voor zonnepanelen een splijtzwam in de energietransitie is
Vermisten in Frankrijk na noodweer
Zeven mensen worden vermist in het zuidoosten van Frankrijk na hevig noodweer. De auto's zijn gevonden, maar niet de inzittenden, zei de Franse minister van binnenlandse zaken Gérald Darmanin tegen Franse media.
Onder de vermisten in het gebied ten zuiden van Lyon zijn twee kinderen. Drie vermisten zouden Belgen zijn. De oorzaak van de storm was het lagedruksysteem Monica, dat eerder dit weekeinde in Spanje al problemen veroorzaakte. Zo werd onder meer de provincie Granada in Andalusië geteisterd door wind en felle regenval.
In meerdere Franse regio's geldt momenteel nog een waarschuwing voor het noodweer. Duizenden huishoudens ten noorden van Nice in de grensregio met Italië hadden te maken met stroomuitval. (ANP)
Klimaatdienst: februari is negende maand op rij met warmterecord
Februari 2024 gaat de boeken in als de warmste februarimaand sinds het begin van de temperatuurmetingen. Het is de negende maand op rij die een temperatuurrecord verbreekt, meldt de Europese klimaatdienst Copernicus. Wereldwijd was het gemiddeld 13,54 graden. Dat is 0,81 graad warmer dan gemiddeld tussen 1991 en 2020.
Het vorige record voor februari stamde uit 2016 en lag 0,12 graden lager dan dit jaar. Vergeleken met het gemiddelde van 1850 tot 1900 was het afgelopen maand 1,77 graden warmer, becijferen de klimaatwetenschappers. Die houden de temperaturen op aarde doorlopend bij met gegevens van satellieten, schepen en meetpunten op de grond.
Copernicus meldt verder dat de temperaturen boven het zeewateroppervlak in februari warmer was dan ooit eerder gemeten. Het was gemiddeld boven zee 21,06 graden. Dat is met uitzondering van de gebieden rond de Noord- en Zuidpool.
Directeur Carlo Buontempo van Copernicus Climate Change Service (C3S) noemt het "niet echt verrassend" dat weer een maand aan de reeks van warmterecords is toegevoegd. "Het klimaat reageert op de concentraties broeikasgassen in de atmosfeer. Tenzij we die stabiliseren, zullen we onvermijdelijk te maken krijgen met nieuwe records en de bijbehorende consequenties", zegt hij over de almaar stijgende cijfers.
Een factor die vorig jaar de temperaturen in de Stille Oceaan nog extra opdreef, was het complexe klimaatfenomeen El Niño. Dat keert elke paar jaar terug en begint inmiddels af te zwakken. Maar ook met een minder krachtige El Niño blijven de temperaturen boven de zee op een "ongewoon hoog niveau". (ANP)
Kamer wil plan voor niet twee maar vier grote kerncentrales
Het demissionaire kabinet moet plannen uitwerken om niet twee maar vier grote kerncentrales te bouwen. Een meerderheid van de Tweede Kamer schaarde zich achter een oproep hiertoe van VVD-Kamerlid Silvio Erkens. Hij vraagt demissionair energieminister Rob Jetten om een "scenario uit te werken met een groter aandeel kernenergie".
De Kamer vraagt in feite voorbereidingswerk zodat een nieuw kabinet tijdig kán besluiten of het meer kerncentrales wil laten bouwen. Tijdens een recent debat hierover gaf Jetten aan dat de aanloop naar de bouw van zo'n centrale goede voorbereiding vraagt. Een centrale neemt namelijk ruimte in beslag en heeft koelwater nodig. Bovendien moeten er hoogspanningsleidingen worden aangelegd. Daarvoor is onder meer onderzoek nodig naar de milieueffecten, en de omwonenden moeten zo'n plan steunen.
De twee nieuwe kerncentrales waar het inmiddels demissionaire kabinet toe besloot, zullen waarschijnlijk in Borssele worden gebouwd. Samen moeten zij zo'n 9 tot 13 procent van het totaal aan opgewekte elektriciteit produceren. Veel partijen in de Tweede Kamer zien een grotere rol weggelegd voor kernenergie in de stroomvoorziening van de toekomst. (ANP)
Nederland verklaart zich in Brussel voorstander van kernenergie
Nederland heeft in Brussel herhaald dat het kernenergie als oplossing ziet voor energieproblemen. In een persverklaring van twaalf landen die aangesloten zijn bij de Europese Nucleaire Alliantie wordt de ‘belangrijke rol van kernenergie naast die van hernieuwbare energie’ genoemd om ‘klimaatdoelen en de veiligheid van de energievoorziening’ te realiseren.
De voormalige Hedwigepolder, waar een natuurpark moet komen, met de achtergrond de kerncentrale van Doel.Beeld ANP / ANP De Europese Nucleaire Alliantie werd een jaar geleden opgericht onder leiding van Frankrijk. Het gaat om landen als Bulgarije, Frankrijk, Finland, Zweden en Nederland die kernenergie verder willen ontwikkelen. Deze landen overleggen met elkaar en de Europese Commissie over de inpassing van deze energievorm in Europa. Landen als Duitsland en Oostenrijk, die tegen de bouw van kerncentrales zijn, zitten er niet bij. Een jaar na de oprichting van de Europese Nucleaire Alliantie verklaren nu de ministers van Energie van de veertien deelnemende landen volle steun te geven aan de plannen van de Europese Commissie voor de ontwikkeling en het gebruik van kleine, flexibele kernreactoren.
De verklaring komt aan de vooravond van een grote internationale top op 21 maart over nucleaire energie in Brussel. Die top is georganiseerd door het Internationaal Atoomenergie Agentschap. Tegelijkertijd zal er dan in Brussel een top zijn van de EU-regeringsleiders over de geopolitieke positie van Europa en de Europese defensie. Op die top zal de Europese energieafhankelijkheid van landen als Rusland ongetwijfeld ook ter sprake komen. (ANP)
Warmste 3 maart ooit gemeten, record uit 1930 gesneuveld
In De Bilt is zondag iets voor 13.00 uur een temperatuur van 14,9 graden gemeten. Daarmee is het record voor de heetste 3 maart sinds de metingen begonnen gesneuveld, meldt Weeronline. Dit record werd in 1930 gevestigd, toen het op 3 maart 14,7 graden werd.
Het is de derde keer dit jaar dat een daghitterecord wordt verbroken. Dit gebeurde ook al op 23 januari en 15 februari. Dit soort weerrecords wordt gebaseerd op de temperaturen die in De Bilt worden gemeten, waar het KNMI zich bevindt.
De kans is volgens Weeronline klein dat er de komende dagen opnieuw weerrecords worden gebroken. De temperatuur daalt de komende dagen naar tussen de 8 en 11 graden. (ANP)
Februari was recordwarm en kletsnat
Februari 2023 gaat de boeken in als de warmste februarimaand ooit. De gemiddelde temperatuur komt uit op ongeveer 8,2 graden tegenover 4,2 normaal, meldt Weeronline. Het was ook kletsnat, met bijna twee keer zo veel neerslag als normaal.
Het midden van de maand verliep het zachtst. Op 15 februari werd een datum-warmterecord gemeten. In De Bilt werd het 15,5 graden en dat was gelijk de eerste officiële lentedag van het jaar. Daarnaast werd op zeventien dagen een temperatuur boven de 10 graden gemeten, een nieuw record. Het vorige record was zestien milde dagen en werd gemeten in 1990 en 2019. Ook aan het aantal vorstdagen is te zien hoe zacht februari verliep. Er werden twee vorstdagen gemeten, tegen elf normaal.
Februari was daarnaast heel nat, met gemiddeld over het land 115 millimeter neerslag tegen 63 normaal. Daarmee komt afgelopen februari op een vijfde plaats uit in de lijst met natste februarimaanden sinds de start van de metingen in 1906. In het westen en het midden van het land was het kletsnat en viel op sommige plaatsen meer dan 140 millimeter. Het natst was het in Noord-Holland met op veel plaatsen zelfs 150 tot 170 millimeter.
De afgelopen maand was verder ook zeer somber, met gemiddeld over het land 55 zonuren tegen 96 normaal. De afgelopen jaren was februari juist een zeer zonnige maand. (ANP)
Extinction Rebellion wil derde blokkade A10 Zuid
Extinction Rebellion (XR) kondigt opnieuw een blokkade aan op de A10 Zuid, bij het voormalige hoofdkantoor van ING. De klimaatactivisten willen op zaterdag 30 maart vanaf 12.00 uur daar weer actievoeren, zoals dat afgelopen zaterdag en op 30 december ook gebeurde.
Hun inzet is dat ING als "grootvervuiler" stopt met "alle financiering van, en dienstverlening aan, de fossiele industrie".
De eerste twee blokkades van XR waren verboden door de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema. Desondanks betraden honderden klimaatactivisten de snelweg en moest het verkeer worden stilgelegd. Afgelopen zaterdag werden ruim driehonderd demonstranten aangehouden. (ANP)
Zuid-Europa aankomende zomer mogelijk 'abnormaal warm en droog'
Zuid-Europa staat een "abnormaal warme en droge zomer" te wachten, denken wetenschappers van het National Oceanography Centre (NOC). Ze zien dat een toename van smeltwater in de Noord-Atlantische Oceaan kan leiden tot hetere en drogere zomers in Europa. En dat lijkt er nu weer aan te komen. Het kan in de komende vijf jaar ook voor een warme zomer zorgen in het noorden van Europa.
"De zomer van 2023 was erg warm in Groenland, waardoor meer zoet water naar de oceanen ging", legt wetenschapper Marilena Oltmanns uit. Ze is hoofdauteur van het onderzoek dat NOC woensdag publiceert in het wetenschappelijke tijdschrift Weather and Climate Dynamics van de European Geosciences Union. "Daardoor verwachten we dat de omstandigheden in de atmosfeer van de oceaan gunstig zijn voor een buitengewoon warme en droge zomer in Zuid-Europa."
Of ook Noord-Europa met deze warmte te maken krijgt, hangt af van de route die het zoete water in de Noord-Atlantische Oceaan aflegt, zeggen de onderzoekers. "Het exacte jaar voor warmte en droogte in Noord-Europa kunnen we in de winter voordat deze plaatsvindt nauwkeuriger inschatten."
Het zoete water is afkomstig van smeltend zee-ijs en gletsjerijs. Dit kan de oceaancirculatie verstoren en het klimaat wereldwijd beïnvloeden. De wetenschappers denken dat toekomstige hittegolven in Europa steeds intenser zullen worden door de toename van het smeltende ijs. (ANP)
Tienduizenden Australiërs evacueren om dreiging van bosbranden
Tienduizenden mensen in het zuidoosten van Australië hebben woensdag te horen gekregen dat ze moeten evacueren wegens een intense hittegolf die volgens de autoriteiten tot een enorme bosbrand kan leiden in de deelstaat Victoria.
Voor grote delen van Victoria zijn extreme waarschuwingen voor brandgevaar afgegeven. De regio Wimmera kreeg zelfs het hoogste waarschuwingsniveau: catastrofaal. Voor Mildura, een stad met ongeveer 56.000 inwoners, heeft de nationale weerdienst een temperatuur van 45 graden voorspeld. (ANP)
Een bosbrand ten noorden van Beaufort, in Victoria, Australië op 24 februari, 2024.Beeld via REUTERS Ruim 2 miljoen dieren dood door extreem winterweer in Mongolië
In Mongolië zijn deze winter tot dusver meer dan 2 miljoen dieren gestorven als gevolg van extreme weersomstandigheden. Dat maakten de lokale autoriteiten maandag bekend.
Volgens minister Gantulga Batsaikhan van Agricultuur zijn 2,1 miljoen veedieren gestorven van honger en uitputting, veroorzaakt door extreem weer dat in het land 'dzud' wordt genoemd. De dzud van dit jaar werd voorafgegaan door een droge zomer, waardoor dieren niet genoeg vetreserves op konden bouwen om de kille winter te kunnen trotseren.
Een Mongoolse herder vertelt tegen persbureau AFP waarom de dieren het zo moeilijk hebben. "De winter begon met hevige sneeuwval, maar toen ging de temperatuur ineens omhoog en smolt de sneeuw. Daarna ging de temperatuur weer omlaag en veranderde de gesmolten sneeuw in ijs." Het harde ijs maakt het voor het vee moeilijk om te grazen, zegt de herder. "Het weer verandert tegenwoordig zo plotseling. Als de sneeuw in de komende maanden niet smelt, verlies ik mijn vee. Alle herders bidden voor warmer weer."
Volgens de Verenigde Naties zorgt klimaatverandering ervoor dat er steeds vaker en steeds intensere dzuds voorkomen in Mongolië. In de afgelopen tien jaar kende het Aziatische land al zes van dit soort extreme weerperioden. Door de dzud van vorig jaar stierven maar liefst 4,4 miljoen dieren in het land. De dodelijkste dzud is nog altijd die van 2010-2011, waardoor destijds meer dan 10 miljoen Mongoolse dieren stierven. (ANP)
Warmste februari ooit gemeten door continu zacht weer
Deze maand is de warmste februarimaand ooit gemeten. Naar verwachting komt de gemiddelde temperatuur in De Bilt uit tussen de 8,1 en de 8,3 graden, meldt Weeronline. Het oude record van gemiddeld 7,6 stamt uit 1990. Normaal gesproken ligt de gemiddelde temperatuur rond de 4,2 graden in februari.
Een zuidwestenwind voerde deze maand zeer zachte lucht aan, waardoor de nachten zacht bleven. Van 1 tot en met 20 februari werd het 's nachts gemiddeld zelfs 6 graden warmer dan normaal. Alleen op 7 en 8 februari vroor het heel licht, met -0,2 graden.
Verder telde deze februarimaand een recordaantal van zeventien dagen met maxima boven de 10 graden. Mogelijk worden dat er nog achttien voor de maand voorbij is.
ANP
Eén klimaatactivist A10 nacht vastgehouden op politiebureau
Een van de klimaatactivisten die zaterdag werden opgepakt bij de blokkade van Extinction Rebellion op de A10 Zuid, heeft de nacht vastgezeten op het politiebureau. De reden dat deze actievoerder niet weg mocht, was omdat de identiteit nog niet was vastgesteld, zei een woordvoerder van het Openbaar Ministerie zondagochtend.
In totaal werden bij de blokkade 326 klimaatactivisten aangehouden, onder wie 295 die per bus werden vervoerd naar Amsterdam-Noord. Daar werden ze weer vrijgelaten.
De overige 31 activisten werden opgepakt voor het veroorzaken van de blokkade. Daarmee zouden ze voor gevaar in het verkeer hebben gezorgd. Dertig zijn zaterdagavond vrijgelaten, nadat ze waren gehoord en hun identiteit was vastgesteld, aldus de zegsman van het OM. (ANP)
Groenland haalt elke maand het nieuws om klimaatverandering. Moeten we ons zorgen maken?
De ogen van de wereld zijn vaak op Groenland gericht. Logisch: het smeltend ijs daar draagt het meest bij aan de wereldwijde zeespiegelstijging. Drie recente klimaatonderzoeken onder de loep. Lees verder.
Bosbrandenseizoen in Canadese provincie Alberta al vroeg begonnen
In de Canadese provincie Alberta is het bosbrandenseizoen al vroeg begonnen. De lokale regering heeft de start van het bosbrandenseizoen uitgeroepen, tien dagen eerder dan normaal. Dat besluit is genomen zodat er meer middelen ingezet kunnen worden voor branden die nu al woeden, verklaart de provinciale overheid in een persbericht.
"Alberta heeft momenteel te maken met hogere temperaturen dan normaal en minder neerslag dan gemiddeld. Dat leidt tot een verhoogd risico op natuurbranden", aldus de regering. Op dit moment woeden er 54 branden in de provincie, waarvan er 17 dit jaar zijn ontstaan. Het uitroepen van het bosbrandenseizoen stelt de autoriteiten in staat om vuurverboden en andere beperkingen door te voeren. De provincie is verder van plan dit jaar honderd extra brandweerlieden in dienst te nemen.
Canada kreeg vorig jaar te maken met het ergste bosbrandenseizoen ooit gemeten. Meer dan 18 miljoen hectare land ging toen in vlammen op. (ANP)
27e winter op rij zonder Elfstedentocht
Het is ook deze winter weer niet koud genoeg geweest om de Elfstedentocht te organiseren. Dat maakt het de 27ste winter op rij zonder de legendarische schaatstocht. Een record, meldt Weeronline. De laatste Elfstedentocht dateert van 4 januari 1997.
De vorige recordlange periode zonder Elfstedentocht liep van 18 januari 1963 tot 21 februari 1985, waarna een einde kwam aan 21 winters zonder Elfstedentocht. Er volgden toen zelfs twee winters achtereen waarin het ijs dik genoeg was om de tocht te organiseren.
Of er ooit nog een Elfstedentocht komt is de vraag, aldus Weeronline. Door klimaatverandering worden de winters in ons land steeds warmer en zal de kans op de 'Tocht der Tochten' steeds kleiner worden. Sinds de jaren 60 is de gemiddelde wintertemperatuur maar liefst 2 graden gestegen. Ook de huidige winter verloopt tot dusver zacht en het ziet er niet naar uit dat er de komende weken nog verandering in komt.
Begin januari kon er overigens wel een paar dagen worden geschaatst. Toen had het korte tijd flink gevroren. (ANP)
Skigebied Corno alle Scale lijkt ten dode opgeschreven
In de kleine skigebieden in Italië die niet zo hoog liggen, lijkt skiën steeds lastiger te worden. Door de stijgende temperaturen wordt de aanwezigheid van sneeuw in Corno alle Scale steeds onzekerder. Dit skigebied is waarschijnlijk zelfs ten dode opgeschreven. Maar niet iedereen is daarvan overtuigd. Lees hier het hele verhaal.
Met intensief reizen 'sloop je sporters' en het milieu, zegt Irene Schouten
Irene Schouten is kandidaat voor vier gouden medailles op de WK Afstanden die deze donderdag in Calgary beginnen. Maar ze is niet helemaal topfit. Toch heeft ze tijd voor een kritische noot:
“Het sloopt de sporters, je jaagt landen op heel grote kosten en het is ook niet goed voor het milieu. Als je duurzame keuzes kan maken, dan moeten we dat doen. Waarom moeten we van Salt Lake City naar Quebec, vierduizend kilometer naar het oosten, om dan weer terug te gaan naar Calgary in het westen?”
Klimaatactivisten besmeuren vitrinekast met Amerikaanse grondwet
Klimaatactivisten van de groep Declare Emergency hebben in de Nationale Archieven van de Amerikaanse hoofdstad Washington rood poeder gegooid op de vitrinekast waarin de originele Amerikaanse grondwet staat. Ze willen dat president Joe Biden een klimaatnoodtoestand afkondigt. "Wij, het volk, zullen de hebzucht van bedrijven en de vernietiging van het klimaat niet aanvaarden", schreef de groep op X.
Volgens de Nationale Archieven namen twee mensen deel aan de protestactie. Ze werden onmiddellijk opgepakt. "We nemen dit soort vandalisme serieus en zullen erop aandringen dat de daders worden vervolgd met alle middelen die de wet voorschrijft", zei archivaris Colleen Shogan tegen Amerikaanse media.
Dinsdag plakten activisten van Ultima Generazione, ofwel Laatste Generatie, foto's van overstromingen over het wereldberoemde schilderij De Geboorte van Venus van Sandro Botticelli. Het schilderij, dat is beschermd met glas, hangt in het Uffizi in Florence. De activisten vinden dat de Italiaanse regering de bevolking in de steek laat door beleid te voeren dat tot dodelijke overstromingen leidt. Ook toonden ze een poster waarop een klimaatherstelfonds van 20 miljard euro werd geëist. (ANP)
In een zoetgevooisde brief veegt ING de vloer aan met de klimaatzaak van Milieudefensie
ING heeft Milieudefensie op een zoetgevooisde toon een veeg uit de pan gegeven. In een brief die van beleefdheden aan elkaar hangt, zet de bank uiteen waarom de milieuorganisatie een misser zou begaan door de bank voor de rechter te slepen.
Terwijl Milieudefensie online plaatjes rondpompt van een sip kijkende leeuw, het logo van ING, met teksten als ‘ING is de bankier van de klimaatcrisis, zo staat die leeuw lelijk in z’n hempie’, zet de bank in de brief uiteen wat de bank doet op het terrein van klimaatbeleid. Van de tweeduizend grootste klanten bracht ING hun klimaatgegevens in kaart, staat in de brief die topman Steven van Rijswijk ondertekende.
De bank werkt met het ‘op wetenschap gebaseerde’ programma Terra, bedoeld om het klantbeleid in lijn te brengen met de doelen van het Parijse klimaatakkoord, zodat de uitstoot in 2050 ‘netto nul’ is. ING wil de uitstoot van eigen gebouwen en datacentra in 2030 met 70 procent verlagen. De bank belooft in 2040 ‘volledig’ uit olie- en gasactiviteiten te zijn gestapt. Lees verder.
Topman Steven van Rijswijk en financieel directeur Tanate Phutrakul van ING bij de presentatie van de kwartaalcijfers, eind 2023 in Amsterdam. Beeld Reuters Lenteplanten bloeien al maand eerder door hoge temperaturen
De bloei van lenteplanten begint momenteel gemiddeld een maand eerder dan vijftig jaar geleden. Dat schrijven natuurwetenschappers Arnold van Vliet en Wichertje Bron van Natuurkalender en de Wageningen Universiteit en Letty de Weger van het LUMC in het onderzoeksblad Nature Today. Planten zoals gewoon speenkruid, gele kornoelje, gewoon sneeuwklokje en de krokus staan momenteel al volop in bloei.
"De verandering in de bloeidatum wordt mooi geïllustreerd door de gele kornoelje. Vijftig jaar geleden openden de eerste kleine gele bloemetjes zich pas rond 13 maart. Deze eeuw ligt de eerste bloeiwaarneming op 18 februari", schrijven de onderzoekers.
De bloeidatum hangt ook samen met de temperatuur in december en januari. Hoe warmer in de eerste twee wintermaanden, hoe vroeger de bloeidatum. De warmste december en januari werden gemeten in 2016. Toen was de gemiddelde temperatuur 7,6 graden. Afgelopen december en januari was het gemiddeld 5,4 graden. De gemiddelde temperatuur in deze twee wintermaanden tussen 2001 en 2023 was 4,2 graden.
Van Vliet meldde afgelopen eind december dat de door de warmte winter de hazelaar al in bloei stond. De afgelopen dagen zijn ook de elzen op grote schaal in bloei gekomen. Daardoor komen er pollen in de lucht en bij droog weer kan dat leiden tot hooikoorts. (ANP)
De wereld heeft ook na 2050 aardgas nodig, zegt energiegezant
De wereld heeft ook na 2050 aardgas nodig voor sommige industrieën die moeilijk zonder fossiele brandstoffen kunnen, zegt de Nederlandse energiegezant Frederik Wisselink. Eigenlijk moet Nederland, net als andere EU-landen, in dat jaar klimaatneutraal zijn en veel minder fossiele brandstoffen verbruiken. Maar de bewering van Wisselink benadrukt hoe moeilijk die opgave is.
Om in 2050 klimaatneutraal te kunnen zijn, zullen landen de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen moeten afvangen of andere manieren moeten vinden om de uitstoot te verminderen, zegt Wisselink tijdens een energiecongres in India. Hij vertegenwoordigt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat op energiegebied.
Ondanks de klimaatdoelen wordt nog altijd geïnvesteerd in de gasproductie. Zo nam Shell vorige maand een definitief investeringsbesluit voor de productie uit een gasveld in het Britse deel van de Noordzee. Ook sloot het concern afgelopen jaar een deal met het Qatarese staatsbedrijf QatarEnergy voor de levering van vloeibaar gemaakt aardgas (lng) aan Nederland. Volgens de overeenkomst gaat de levering daarvan door tot voorbij 2050. (ANP)
Bijna 1 op de 3 huishoudens zegt meer hout te stoken om gasprijs
Bijna een op de drie huishoudens met een open haard of houtkachel zegt in 2023 meer te hebben gestookt. Dat meldt het CBS op basis van een onderzoek, waarin werd gevraagd hoe vaak mensen het afgelopen jaar stookten in vergelijking met voorheen.
1,2 miljoen huishoudens in Nederland hebben een open haard of hout- of pelletkachel. Voor 84 procent van de respondenten die aangaven meer te stoken, was de hoge gasprijs de belangrijkste reden. Andere redenen waren dat het makkelijk is om aan hout of houtpellets te komen, dat mensen meer thuis waren, en dat het vaker koud was dan voorheen.
Van de ondervraagden gaf 19 procent aan minder te hebben gestookt. De meesten van hen (44 procent) deden dit om de gevolgen voor het klimaat. Andere mensen stookten minder vanwege de prijs van hout of houtpellets, omdat het slecht is voor de gezondheid, om overlast voor de buren te voorkomen of omdat ze moeilijk aan hout konden komen.
Ongeveer 30 procent zei in 2023 evenveel te hebben gestookt als het jaar ervoor. Cijfers over hoeveel er daadwerkelijk is gestookt, zijn niet bekend. (ANP)
Vanwege de hoge energie kosten wordt er door veel mensen meer met hout gestookt.Beeld Arie Kievit Doden door noodweer in Californië
Zware regenval en harde wind hebben delen van de Amerikaanse staat Californië lamgelegd. De autoriteiten hebben tot nu toe drie doden gemeld als gevolg van de storm, berichten diverse Amerikaanse media.
In de buurt van hoofdstad Sacramento werd een man getroffen door een vallende boom in zijn tuin. Hij stierf later aan zijn verwondingen. Zondag raakten ook in Noord-Californië twee mensen dodelijk gewond door vallende bomen, meldt CNN.
De storm, die aanvankelijk in de omgeving van San Francisco woedde, trok maandag verder naar het zuiden van de staat en bereikte Santa Barbara en Los Angeles. De hevige regen veroorzaakte modderstromen en overstroomde wegen, en legde de stroomvoorziening lam. Honderdduizenden huishoudens kwamen tijdelijk zonder stroom te zitten.
Gouverneur Gavin Newsom van Californië waarschuwde zondag al voor een "ernstige storm met gevaarlijke en potentieel levensbedreigende gevolgen". Hij riep de noodtoestand uit voor verschillende delen van de staat.
De reden voor de hevige regenval is een weersverschijnsel dat een 'atmosferische rivier' wordt genoemd. Omdat de vochtige luchtmassa's die Californië treffen vooral afkomstig zijn uit tropische gebieden in de Stille Oceaan rond Hawaï, worden ze ook wel de 'Pineapple Express' genoemd. (ANP)
Recordhoeveelheid natuurrampen en schade wereldwijd in 2023
De hoeveelheid natuurrampen en de economische schade als gevolg van klimaatverandering hebben in 2023 een recordhoogte bereikt, stelt onderzoeksbureau Aon. Bijna 400 incidenten zoals stormen, aardbevingen en overstromingen zorgden vorig jaar wereldwijd voor 380 miljard dollar (zo'n 350 miljard euro) aan schade. Ongeveer een derde van dat bedrag werd gedekt door verzekeraars.
2023 telde maar liefst 66 natuurrampen met een miljardenschade. Dat aantal was volgens de onderzoekers nog nooit zo hoog. Aardbevingen, zoals in Turkije en Syrië, veroorzaakten het afgelopen jaar de grootste economische schade, terwijl aanhoudende stormen in Europa en de Verenigde Staten de grootste kostenpost voor verzekeraars waren. Van alle natuurrampen blijven overstromingen voorlopig nog wel de duurste van deze eeuw.
Met 95.000 overleden slachtoffers was 2023 volgens de onderzoekers het dodelijkste jaar sinds 2010. In Europa leidden meerdere hittegolven tot dodelijke slachtoffers. De hagelbuien en overstromingen in Italië van afgelopen zomer leidden tot bijna 5 miljard dollar aan verzekerde schade.
Afgelopen oktober voorspelde het KNMI in zijn klimaatscenario's voor Nederland dat er meer hete, droge zomers en natte winters komen met extreme temperaturen. Vooral in de steden wordt het warmer. Daarnaast gaan de zeespiegel en de temperatuur stijgen. In 2024 heeft Nederland inmiddels al drie stormen meegemaakt. Samen met de storm eind 2023 maakt dat vier stormen in het winterseizoen tot nu toe. De verwachting is dat de klimaatschade in Nederland de komende jaren verder oploopt. (ANP)
WMO bevestigt Europees hitterecord: 48,8 graden op Sicilië
Tijdens de hittegolf van augustus 2021 is op Sicilië een temperatuur van 48,8 graden gemeten. Dat is een Europees record. Die temperatuur is na nauwkeurig onderzoek bevestigd door de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), de afdeling van de Verenigde Naties die het weer bestudeert.
Het record is gemeten bij een onbemand weerstation in Syracuse aan de oostkant van het Italiaanse eiland. De WMO noemt het "een momentopname van ons huidige klimaat. Het is mogelijk, zelfs waarschijnlijk, dat er in de toekomst grotere uitschieters komen." Onderzoeker Randall Cerveny voegt eraan toe dat het record "de zorgwekkende tendens van hitterecords toont".
Het oude record stond op 48 graden. Die temperatuur was in juli 1977 gemeten in de Griekse hoofdstad Athene en in zijn voorstad Elefsina.
De hoogste temperatuur die ooit in Nederland is gemeten, is 40,7 graden op vliegbasis Gilze-Rijen in 2019. Het wereldrecord staat op naam van Death Valley in de Verenigde Staten, waar in 1913 een temperatuur van 56,7 graden werd geregistreerd. (ANP)
Deze datawetenschapper pleit voor meer optimisme over het klimaat. ‘De wereld vergaat niet’
Ja, we moeten nog veel meer doen tegen klimaatverandering. Maar doemdenken helpt niet, stelt datawetenschapper Hannah Ritchie (30) in haar boek Niet het einde van de wereld. Wat we nodig hebben, is ‘urgent optimisme’.
Lees het hele interview hier
‘Als je Tenerife fijnmaalt en over de oceaan uitstrooit, los je het klimaatprobleem op’
et klinkt als iets uit een stripboek. Als je de landmassa van het eiland Tenerife zou fijnmalen, en gedurende honderd jaar over de oceaan zou uitstrooien, heb je het klimaatprobleem opgelost. Toch is dit ongeveer waar, zegt hoogleraar zeegeologie Gert-Jan Reichart (Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee). “Een vermalen Tenerife in zee zou ervoor zorgen dat alle CO2 die door mensen is uitgestoten, wordt gecompenseerd.” Het is geen Donald Duck-fantasie. “Hij heeft volkomen gelijk”, beaamt TU Delft-hoogleraar en CO2-expert Earl Goetheer.
Lees het hele verhaal hier
