Al jong zweten, borstvorming en haargroei in oksels en schaamstreek: er zijn signalen dat kinderen in ons land steeds eerder in de puberteit komen. Onwenselijk, want zowel mentaal als fysiek kan dat tot klachten leiden. De vereniging van kindergeneeskundigen wil dat dit onderzocht wordt.
Er is sprake van vervroegde puberteit als meisjes vóór hun achtste en jongens voor hun negende aan de lichamelijke transitie naar volwassenheid beginnen. Landen die dit al langer volgen laten een grote daling zien in de afgelopen 100 jaar. Zo werden meisjes in 1900 gemiddeld op hun 16ste voor het eerst ongesteld. Inmiddels is dat op hun 13de levensjaar.
De laatste keer dat er onderzoek is gedaan in Nederland was in 2009. "Toen werden meisjes voor het eerst ongesteld als ze 13 jaar waren. In 1955 was dat nog toen ze 13 jaar en 7 maanden waren", zegt Erica van den Akker, hoogleraar Kinderendocrinologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
'Zien we vaker'
Die cijfers zijn dus verouderd maar Van den Akker ziet wel signalen van vervroegde puberteit in Nederland. "Ik zit nu meer dan 20 jaar in dit vak. Toen ik in opleiding was en er kwam een kind met een te vroege puberteit was het: actie, wat is hier aan de hand? Maar als nu een kind in mijn spreekkamer komt, zeggen we, oké, dit zien we vaker. En dat zegt natuurlijk wel iets. Maar tegelijk hebben we geen cijfers en die hebben we wel zo hard nodig."
Hanneke van Santen van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde vindt het frustrerend dat er geen recente cijfers zijn. "We weten nu niet of kinderen in Nederland vroeger in de puberteit komen. We zouden dolgraag willen uitzoeken of dit zo is, maar de afgelopen vijftien jaar is hier geen onderzoek naar gedaan, omdat er geen geld voor wordt vrijgemaakt."
Wel in andere landen
In andere landen is wel recenter onderzoek gedaan waaruit blijkt dat er sprake is van vervroegde puberteit. Er zijn meerdere redenen waarom kinderen vroeger in de puberteit kunnen komen. Eén daarvan is de industriële revolutie, stelt Van den Akker. "We hebben nu betere voeding tot onze beschikking waardoor we ook minder infecties oplopen. Maar ook microplastics zouden het kunnen veroorzaken. Maar daar is nog niks van bewezen, dat wordt nog onderzocht."
Ook het feit dat steeds meer kinderen kampen met overgewicht speelt volgens Van den Akker een rol. "Een lichaam dat al jong genoeg vetmassa en dus energiereserves heeft, is ook eerder klaar voor de puberteit."
Gevolgen
Op korte termijn kan een vervroegde puberteit volgens Van den Akker tot psychische gevolgen leiden. "Er vindt een mismatch plaats tussen het lichaam en geest van een kind." Maar een vervroegde puberteit kan ook mogelijk een hoger risico vormen op aandoeningen zoals suikerziekte, borstkanker, hart- en vaatziekten. Ook stoppen kinderen vroeg met groeien.
Paula van Dommelen, onderzoeker bij de TNO, bevestigt dat in Nederland in de afgelopen 15 jaar geen onderzoek meer gedaan is naar de vervroegde puberteit. "We weten niet hoe het nu is. In de laatste studies zagen we dat meisjes elke 10 jaar een paar maanden vroeger ongesteld werden. We willen heel graag weten hoe het nu met die vervroegde puberteit zit."
RTL Nieuws heeft het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om een reactie gevraagd. Zij laten weten: "Het klopt dat er op dit moment geen middelen beschikbaar worden gesteld voor dit onderzoek. Wel is er binnenkort een inhoudelijk gesprek met TNO hierover. Op de mogelijkheid voor eventuele financiering in de toekomst kunnen we op dit moment nog niet vooruitlopen."
