Wit is geen monoliet. Het was het leukste dat ik deze week hoorde, en het ging ook nog eens over mij. Ik ben de kok thuis, en haal dus de boodschappen. Sinds een jaar of zo heb ik een delicatessewinkeltje ontdekt op loopafstand, en daar verkopen ze guanciale.
Ik heb pas sinds kort weet van guanciale, Italiaans wangspek, gemaakt van de kinnebak van het varken, en nu staat er geregeld pasta carbonara op tafel. Eerst kon ik de Italiaanse naam niet onthouden, maar de winkeleigenaar heeft me vaak uit mijn gestotter geholpen. Nu was Sjoerd net even weg en stond mij een vriendelijke invalster te woord, die werkelijk geen idee had wat guanciale was. En ik kon het niet aanwijzen. Zij was Indisch, ik weet dat ik dat opmerkte.
Later kwam ik terug. Eigenaar Sjoerd: ‘Aha, jij was de man die om guanciale vroeg. Ik heb het nog nagevraagd, maar ze kon me alleen vertellen: ‘een licht donkere man.’” Gelukkig ging het niet om Opsporing Verzocht, want er lopen veel licht-donkere mannen rond in de Amsterdamse Pijp, maar ik vond die omschrijving heel beschaafd. Vooral ook omdat-ie kwam uit de mond van een licht-donkere vrouw.
Sinds vorige week weten we dankzij een CBS-onderzoek, ook besproken in deze krant, dat Nederland ‘segregeert en verbubbelt’.
Hoogopgeleid en goed-verdienend zoekt elkaar op, zeker als ze ook nog eens beschikken over een Nederlandse herkomst; ik zuig zo uit mijn duim dat die het gros van NRC-lezers uitmaken. Mensen met een migratieachtergrond hebben vaker soortgenoten in hun netwerk, maar niet zo vaak als die Nederlandse-Nederlanders, hoogopgeleid en hoog inkomen.
Soms is sociologie een beetje saai.
Ondertussen gaat er geen dag voorbij of er is in de media aandacht voor racisme; dat moet voor die witte herkomst-Nederlanders onderhand een enigma zijn, zeker nu de discussie daarover steeds strenger wordt gevoerd in termen van ‘wit’ en ‘zwart’.
Nu de trouvaille van de winkelmevrouw: een ‘licht-donkere man’. Witte mensen zijn bijna nooit wit, maar roze van huidskleur: van licht- tot midden- naar donkerroze. Gekleurde en zwarte mensen zijn veelal getraind in het herkennen van kleurverschil: zeker in het Caraïbisch gebied circuleren er eindeloos veel verschillende termen voor allerlei soorten bruin en zwart.
Ik, als licht-donkere man, opgegroeid bij witte Nederlandse ouders, heb al die schakeringen moeten leren, op latere leeftijd.
Ik geef nu wat huiswerk mee aan witte Nederlandse lezers: probeer eens uw contacten na te gaan; met welke kleur roze hebt u te maken? Wit is geen monoliet, zult u ontdekken. Het lost het racisme niet op, integendeel, maar u weet nu wel hoeveel onzichtbare arbeid er gaat zitten in het bijhouden van zo’n kleuradministratie.