Globale temperatuurstijging t.o.v. 1850-1900 bereikt voor het eerst 1.5°C over een heel jaar

Voor het eerst in de meetgeschiedenis heeft de globale temperatuur een afwijking bereikt van 1.5°C ten opzichte van de pre-industriële periode. Nog nooit eerder werd zo’n sterke globale temperatuurstijging waargenomen over zo’n lange periode. Wat betekent dit voor ons klimaat? En hoe zit het met het Parijsakkoord?

• Volg de weerupdates op de voet via Facebook en X
• Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
• Bekijk het weerbeeld voor de komende dagen

Globale temperatuurstijging van 1.5°C

Volgens de metingen van Europese klimaatdienst Copernicus ECMWF bereikten we recent een wereldwijde temperatuurstijging van meer dan 1.5°C ten opzichte van de periode 1850-1900. In de periode februari 2023 tot en met januari 2024 steeg de globale temperatuurafwijking ten opzichte van de pre-industriële periode maar liefst tot 1.52°C en dat voor een periode van een jaar. Dat gebeurde nog nooit eerder in de meetgeschiedenis.

Vanwaar komt deze sterke temperatuurafwijking?

Dat de temperatuurafwijking afgelopen jaar zo hoog lag is geen verrassing voor klimatologen. Naast het overduidelijke effect van de klimaatopwarming die de temperatuurstijging afgelopen jaar versnelde, speelde ook het effect van weerfenomeen El Niño mee.

Dit fenomeen drukte vooral z’n stempel op de temperaturen in het tweede deel van 2023, maar loopt nu stilaan op z’n eind. Bovendien zagen we ook dat de zeewatertemperaturen op heel wat plaatsen wereldwijd recordhoog lagen afgelopen jaar. Dat gold ook voor de Atlantische Oceaan. Dit laatste heeft een belangrijke rol gespeeld.

Recente metingen in februari toonden zelfs een tijdelijke temperatuurafwijking van 2°C. Ook dat is opmerkelijk. De klimaatopwarming laat zich duidelijk voelen, en het lijkt wel alsof deze aan het versnellen is. Het jaar 2023 was het warmste jaar ooit gemeten met wereldwijd heel wat extreme weerfenomenen. Het staat daarin niet alleen. De afgelopen acht jaren sinds 2014 waren de warmste ooit gemeten.

Hoe zit het met de klimaatdoelstellingen?

Dat we recent de 1.5-grens bereikt hebben over een periode van een jaar zorgt voor heel wat bezorgdheden. Zo wordt er wel eens gesteld dat het akkoord van Parijs daarmee niet meer haalbaar is. Dit laatste is echter (nog) niet het geval. In 2015 spraken de wereldleiders af tijdens de klimaatconferentie in Parijs om de temperaturen onder de 1.5°C te houden tegen 2100.

Hierbij spreken we over een gemiddelde temperatuurafwijking over een lange tijdsperiode van ten minste 10 jaar. Een temperatuurafwijking van 1.5°C gedurende een volledig jaar betekent dus nog niet dat de Parijsdoelstellingen achterhaald zijn. In het laatste klimaatrapport wordt gesproken over een globale temperatuurstijging van 1.1°C ten opzichte van de pre-industriële periode. De kans dat we richting 1.5°C evolueren tijdens het huidige decennium wordt echter alsmaar groter aan de huidige trend waarmee ons klimaat opwarmt.

Moeten we dan stilaan toewerken naar de 2°C grens? Wat vaststaat is dat we de komende jaren een versnelling hoger zullen moeten schakelen met onze globale klimaatmaatregelen. Elke tiende van een graad Celsius die vermeden kan worden is gunstig voor de gevolgen van de klimaatopwarming. Want hoe warmer het wordt, hoe groter de gevolgen op termijn zullen zijn, en hoe groter de kans dat we belangrijke kantelpunten in beweging zetten binnen ons klimaatsysteem die de klimaatopwarming verder kunnen doen versnellen.