VN-rapporteur vindt aanpak klimaatactivisten veel te hard

Michel Frost is speciaal rapporteur klimaatactivisten van de VN. Afgelopen jaar onderzocht hij het overheidsoptreden tegen klimaatactivisten in verschillende Europese landen. Hij richtte zich op vreedzame activisten die ‘burgerlijk ongehoorzaam’ zijn, zoals de Extinction Rebellion-demonstranten die de A12 bij Den Haag bezetten. Zijn conclusies zijn niet mals.

In alle landen die hij onderzocht worden activisten in toenemende mate gecriminaliseerd en onderdrukt door de politie, het rechtssysteem, de politiek en de media. “Dit is een grote bedreiging voor de democratie en de mensenrechten”, zegt Frost in een persbericht. “Als de mensen die alarm slaan worden vervolgd, kan de milieuramp die ons te wachten staat en die door wetenschappers goed is gedocumenteerd, niet worden aangepakt.”

Kritiek op Nederland

Frost komt met voorbeelden uit het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Denemarken, Spanje en Portugal. Wat betreft Nederland beschrijft hij voorbeelden van te strenge rechters en hardvochtig politieoptreden, zowel bij het beëindigen van de demonstratie als nadat activisten waren opgepakt.

Zo kregen zeven activisten van Extinction Rebellion een taakstraf voor ‘opruiing’, omdat ze mensen opriepen naar een bezetting van de A12 te komen. Hun hoger beroep loopt nog. Bij het beëindigen van de demonstraties zette de politie waterkanonnen in. Sommige activisten die waren opgepakt mochten niet naar de WC of werd toegang tot een dokter of hun medicatie ontzegd.

Volgens Frost zijn zulke ingrepen in strijd met internationale afspraken. Daarin is nou juist het recht vastgelegd om vreedzaam te protesteren, bij elkaar te komen en vrij een mening te uiten.

‘Noem activisten niet crimineel’

Net als in Nederland bezetten klimaatactivisten ook in andere landen bankgebouwen, verstoorden ze aandeelhoudersvergaderingen en hinderden ze het verkeer. Dat activisten overgaan tot dergelijke vormen van burgerlijke ongehoorzaamheid, vindt Frost goed te begrijpen, aangezien de overheidsreactie op klimaatverandering ‘inadequaat’ is.

Frost merkt op dat klimaatactivisten in de media en de politiek, ook in Nederland, steeds vaker getypeerd worden met woorden als ‘crimineel’ en ‘terrorisme’. Dit baart Frost zorgen. Zulke woordkeuze heeft ‘concrete negatieve’ gevolgen op het welzijn, de veiligheid en demonstratievrijheid van demonstranten, schrijft hij.

Op termijn kan dat verstrekkende gevolgen hebben, die ook anderen raken. ‘Als burgers die demonstreren ‘crimineel’ genoemd worden, ontmoedig je anderen hun mening te uiten. En dat schaadt het functioneren van de democratie’, staat in het rapport.

Lees ook:

Bestuurders worstelen met acties Extinction Rebellion. Gaan ze harder ingrijpen?

Naar verwachting zal de A12 in Den Haag vanaf volgend weekend elke dag worden geblokkeerd. Burgemeester Van Zanen zit met zijn handen in het haar.