Boorkop blijft steken bij winning aardwarmte, maatregelen nodig om door te kunnen

Diep in de bodem onder Delft ging het in oktober 2023 mis bij de boring naar aardwarmte. Het incident is destijds gemeld aan het Staatstoezicht op de Mijnen, maar komt nu pas naar buiten, tot frustratie van de gemeenteraad van Delft.

Vanaf een terrein op de TU Delft is na een lange voorbereiding in oktober begonnen met het boren naar de aardwarmte. Daarmee wil de uitvoerder Geothermie Delft in opdracht van de gemeente delen van de stad verwarmen. Voordat de winning van aardwarmte verder gaat, wil het Staatstoezicht dat de uitvoerder de mogelijk stromingen op die diepte in kaart brengt.

De mislukte boring heeft geen gevolgen voor de inwoners van Delft, maar mogelijk wel voor de grote ambities die de gemeente heeft om binnen een paar jaar 'schoon en veilig' van het gas af te kunnen. CDA en VVD hebben inmiddels vragen gesteld over de mislukte boring. De raadsleden willen vooral weten wat nu financiële risico's zijn voor de gemeente Delft.

Daarnaast willen ze van het gemeentebestuur weten of de problemen met de put gevolgen hebben voor de ambitie om in 2050 volledig energie neutraal te zijn.

Ook is er irritatie bij de raadsleden dat het nieuws over de mislukte boring via Omroep Delft naar buiten kwam. Want het incident was op 1 november 2023 al gemeld aan het Staatstoezicht op de Mijnen.

Het incident kwam pas vorige week naar buiten toen staatssecretaris van mijnbouw Hans Vijlbrief officieel bekendmaakte dat Geothermie dit jaar een vergunning krijgt voor het winnen van aardwarmte onder Delft.

Het originele boorgat is nu onbruikbaar doordat er een boorkop in vastzit. Het boorgat is inmiddels gevuld met cement, wat ook wettelijk verplicht is. Uiteindelijk slaagde de boorploeg er wel in om een goede 'put' te maken.

Daarmee zouden de TU Delft en 5.000 woningen verwarmd moeten gaan worden. Geothermie Delft - een initiatiefgroep met daarin de TU Delft, Shell, staatsenergiebedrijf EBN en boorbedrijf Aardyn - heeft als doel een fiks deel van de stad af te koppelen van aardgas en over te stappen op broeikasgas vrije 'geothermie': aardwarmte van grote diepte.

Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) houdt alle mijnbouwprojecten in Nederland in de gaten. Naar aanleiding van de aardbevingen in Groningen heeft het Staatstoezicht op de Mijnen gezorgd voor meer toezicht en regelgeving rond mijnbouwprojecten.

De instantie is akkoord met de nieuwe boringen naar aardwarmte in Delft, maar wil wel dat daarbij voldaan wordt aan alle strenge voorwaarden.

Voordat er opnieuw wordt gestart met de aardwarmtewinning in Delft, moet er eerst overtuigend worden aangetoond dat het instabiele boorgat niet leidt tot een ongewenste stroming tussen diepe aardlagen.

In een brief aan de staatssecretaris noemde Geothermie Delft zelf de kans dat hierdoor lekkages zullen ontstaan tussen diepere aardlagen 'nihil'. Wel voegde de groep eraan toe zelf toch nog nader onderzoek te willen doen.

Het staatstoezicht stelt nu in zijn brief van januari aan het ministerie dat zo'n onderzoek een voorwaarde is: 'De situatie is onwenselijk en dit heeft ook consequenties voor de risicobeoordeling.'

Staatstoezicht vindt dat er bij het maken van plannen voor het boren in diepere aardlagen meer aandacht moet zijn voor veiligheid. Er moeten van te voren alternatieve scenario's zijn bedacht en er moet genoeg geld zijn om risico's te beheersen.

De toezichthouder wil dat er een analyse wordt gemaakt over het Delftse gebied waarbinnen schade zou kunnen voorkomen. Ook vindt SodM dat vooraf moet worden onderzocht of er risico's zijn voor de reactor van de TU Delft, die zich ook binnen dat gebied bevindt.

De kleine, voor wetenschappelijk onderzoek bedoelde kernreactor, ligt op zo'n 1.700 meter afstand van de winput voor heet dieptewater.

Staatstoezicht verlangt van de groep rond de TU Delft niet alleen een duidelijker analyse over de risico's op bevingen. De waakhond wil ook dat Geothermie Delft een protocol met heldere afspraken aanvaardt, voor het geval zich bevingen voordoen in de stad of omgeving.

Dinsdag 5 maart organiseert het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een informatiebijeenkomst in de stad over de nu voorgenomen vergunning om te starten met aardwarmtewinning.

Daarna kunnen ook bezwaarschriften worden ingediend. Komt er later dit jaar groen licht, dan krijgt Delft het grootste geothermie-project van Nederland dat specifiek is gericht op verwarming van stedelijk gebied, met hitte van grote diepte.