Maandelijkse sirene verdwijnt, maar minister houdt rekening met onze regio

De minister zegt dat NL-Alert, dat meldingen naar mobiele telefoons stuurt, inmiddels flink verbeterd is en dat de sirene nauwelijks nog voordelen biedt. Het huidige systeem bestaat sinds 1998. De 4.200 alarmpalen zijn "in het meest gunstige geval door ongeveer 75 procent van de mensen te horen", schrijft Yesilgöz.

Het opdoeken is al jaren onderwerp van discussie en werd al meerdere keren uitgesteld, omdat NL-Alert niet goed genoeg werkte. Maar uit onderzoek van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) vorig jaar bleek dat de toegevoegde waarde van de huidige alarmpalen niet aan te tonen is. Ook zeiden de onderzoekers dat NL-Alert zich volop heeft ontwikkeld en bewezen.

Volgens de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond is het waarschuwings- en alarmeringssysteem (WAS), zoals het officieel heet, van levensbelang voor onze regio.

Met de Europoort, de Maasvlakte en de Botlek zijn er in de regio Rotterdam-Rijnmond veel bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen. Dit maakt het risico dat er iets gebeurt veel groter dan in andere regio’s. In het geval van een ramp of ongeval, wil je inwoners zo snel mogelijk kunnen waarschuwen.

De onderzoekers van het NIPV erkennen het nut van de sirenes in industriële gebieden. De sirenes zijn snel in te zetten en inwoners van die gebieden zijn goed op de hoogte van de sirenes.

Minister Yesilgöz schrijft dat ze de zorgen snapt van mensen die wonen in de buurt van de chemische industrie, zoals in onze regio. Daar zal ze rekening mee houden en daarom zullen "in een aantal gebieden extra waarschuwingssystemen blijven bestaan".

NL-Alert bereikt ongeveer 90 procent van de mensen in Nederland, meldt het NIPV. De sirenes worden door ongeveer 75 tot 80 procent van de mensen gehoord. Samen bereiken ze zo'n 97 procent van de mensen. Als de sirenes worden afgeschaft, is het bereik dus 7 procent minder.

De veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond is bezorgd over het hoge percentage laaggeletterde mensen in de regio, die meer moeite hebben met het begrijpen van NL-Alert. Mensen die laaggeletterd zijn, hebben ook minder digitale vaardigheden en hebben bijvoorbeeld meer moeite met het bedienen van een smartphone. Hetzelfde geldt voor ouderen, die soms nog steeds geen smartphone hebben. Volgens de VRR worden landelijk vier miljoen mensen niet digitaal bereikt. De sirene is voor deze mensen een duidelijker signaal.

Volgens Yesilgöz neemt het bereik van de sirene steeds verder af. In nieuwe woonwijken, kleinere woonkernen en gebieden met veel hoogbouw neemt de hoorbaarheid af, zegt ze. Slechts in een paar gevallen zijn nieuwe sirenes gebouwd, maar eigenlijk moeten er vijfhonderd bijgebouwd worden om op het genoemde niveau van 75 procent te blijven.

Het systeem van NL-Alert is kwetsbaarder dan de sirenes. Er is mobiel bereik nodig om een NL-Alert te ontvangen. Als er een storing is bij je telefoonprovider, kan het zijn dat je de melding niet ontvangt. Dat gebeurde bijvoorbeeld tijdens de landelijke KPN-storing in 2019. De sirenes kunnen ook via radiosignalen worden aangestuurd.

Als de stroom uitvalt, werkt het systeem van NL-Alert na een paar uur al niet meer, omdat de mobiele zendmasten dan uitvallen. De sirenes blijven het nog zeven dagen doen, omdat ze op accu’s kunnen werken.

Bij een NL-Alert kan de boodschap per keer worden aangepast, bij de sirene is het advies altijd om binnen te blijven, ramen en deuren te sluiten en de radio (Radio Rijnmond wanneer je hier in de regio woont) aan te zetten. De onderzoekers van het NIPV concluderen dat de sirene daarom minder geschikt is dan NL-Alert in situaties waarbij je burgers specifieke informatie wil geven.

Het standaardadvies om binnen te blijven is namelijk niet in alle situaties een goed advies. Bij de overstroming in Zuid-Limburg in 2021 leidde de sirene tot verwarring omdat er tegelijkertijd via een NL-Alert werd opgeroepen tot evacuatie. Om die reden worden de sirenes eigenlijk alleen gebruikt bij brand en het vrijkomen van gevaarlijke stoffen.

Burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam liet eerder weten tegen het afschaffen van de sirene te zijn. Hij wil snel kunnen schakelen bij het alarmeren van mensen als er iets gebeurt in het zwaar industriële Rotterdam, bijvoorbeeld een lek in een ammoniakopslag.