Taghi achter de tralies: geen brieven, geen telefoontjes, geen imam en maar 45 minuten krachttraining per week

Als Ridouan Taghi afgelopen mei intern naar een nieuwe afdeling van de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught wordt verplaatst is er van alles mis, vindt hij. Zijn omgeving is „flink kleiner en soberder ingericht”, buitenlucht krijgt hij voortaan via een luchtkooi „die voorheen werd gebruikt voor het luchten tijdens een ordemaatregel of disciplinaire straf”, zijn nieuwe cel is ijskoud waardoor hij „ noodgedwongen meerdere kledinglagen draagt” en hij mag maar 45 minuten per week aan krachttraining doen.

Om over het „enorme sociale isolement” maar niet te spreken. Sinds Taghi eind december 2019 in Dubai werd opgepakt en naar Nederland kwam, verblijft hij in de EBI in Vught: ’s lands zwaarst beveiligde gevangenis. Hij heeft geen contact met medegedetineerden en zit sinds mei 2022 zelfs in een volledig eigen afdeling van de EBI waar geen andere gedetineerden verblijven. Dat geldt ook voor E1, de nieuwe afdeling waar hij vanwege een verbouwing naar is overgeplaatst.

Taghi’s detentierechtadvocaat start daarom in de lente van 2023 een juridische procedure om de overplaatsing te schorsen. De voorzitter van de beroepscommissie van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming roept hij op zelf eens te gaan kijken.

De beroepszaak sorteert geen effect. De directeur van de PI Vught, die zich in detentiezaken van Taghi door de landsadvocaat laat bijstaan, wijst erop dat de ventilatie de eerste dagen na overplaatsing niet naar behoren werkte, maar dat er onmiddellijk een monteur is ingeschakeld om het euvel te verhelpen. Taghi (die niet meer met bewakers spreekt nadat zij leugenachtig over hem verklaard zouden hebben) heeft de goede werking vervolgens door het opsteken van zijn duim bevestigd. En het klopt dat er nog geen fitnessapparatuur op de afdeling staat, maar die is wel besteld. Helemaal plaatsen kan de directeur de ‘sportkritiek’ niet. Taghi maakte „op de vorige afdeling nooit gebruik van de sportfaciliteiten”.

Ontsnappingsplannen

Dinsdag werd Taghi (46) tot levenslang veroordeeld in het Marengo-liquidatieproces. Volgens de rechtbank is hij de „enige en onbetwiste leider” van een criminele organisatie die onder meer achter vijf moorden zit. Gezien zijn ontsnappingsplannen en pogingen om vanuit de gevangenis zijn criminele organisatie te blijven leiden zal Taghi nog geruime tijd in de 24 cellen tellende EBI verblijven.

Ridouan Taghi tijdens het Marengoproces. De rechter veroordeelde hem dinsdag tot levenslang. Hij was „de enige en onbetwiste leider” van een criminele organisatie.

Sinds in 2021 aan het licht kwam dat Taghi via zijn inmiddels tot 5,5 jaar celstraf veroordeelde advocatenneef Youssef T. boodschappen naar de buitenwereld doorgaf (bijvoorbeeld over de ‘Navy Seals’-stijl waarop hij bevrijd zou moeten worden) verblijft hij daar bovendien in het zwaarst denkbare regime. Dat blijkt uit bestudering door NRC van veertien geanonimiseerde uitspraken in beroepszaken die Taghi aanspande tegen zijn detentie-omstandigheden.

Zijn gespecialiseerde detentierechtadvocaat Thomas van der Horst, die op dit moment geen toelichting wil geven, benadrukt in die procedures dat „het in de EBI ten aanzien van [Taghi] gecreëerde detentieklimaat schadelijk, inhumaan en vernederend” is. De beperkingen die Taghi worden opgelegd zouden in strijd zijn met verschillende penitentiaire rechten, mensenrechtenverdrag EVRM en de Nelson Mandela Prison Rules: minimumregels van de VN voor de behandeling van gevangenen. De dreiging die van zijn cliënt uit zou gaan, is volgens hem bovendien deels gebaseerd op onverifieerbare informatie.

Taghi spande de afgelopen jaren een veelvoud aan beroepsprocedures aan. Vorig jaar bijvoorbeeld over de schending van zijn recht op geestelijke verzorging, doordat hij geen bezoek van een imam meer ontving. De gevangenisdirecteur verdedigde zich door erop te wijzen dat wegens veiligheidsrisico’s en het vierogenprincipe Taghi tegenwoordig met twéé imams tegelijk moet spreken. Die waren door omstandigheden niet beschikbaar en dus lukte het niet om aan het uitgangspunt om wekelijks met een imam te spreken te voldoen. De beroepscommissie accepteerde die uitleg.

Tevens vocht Taghi meermaals beperkingen aan van de post die hij mag versturen en ontvangen. Die post wordt gelezen en bevatte volgens de gevangenisdirecteur diverse keren versluierd taalgebruik en codetaal. Zo zou Taghi boodschappen uitwisselen via in brieven genoemde ISBN-nummers van boeken. De beroepszaak inzake de post – die ook de weigering van de overhandiging van een brief van Theo van Goghs moordenaar Mohammed B. omvatte – verloor Taghi.

Ook rond zijn telefoonrechten ontspon zich een juridische strijd. Hij mag tien minuten bellen per week, maar zijn gesprekspartners dienen zich daarvoor naar een van de tien extra beveiligde gevangenissen in Nederland te begeven om van daaruit te bellen. Telefonisch contact met het buitenland mag niet, tot daar ook een soortgelijke beveiligde bellocatie is aangewezen. Taghi voerde onder meer aan dat hij daardoor geen contact met zijn minderjarige kinderen en moeder kan hebben, maar hij haalde ook op dat vlak bakzeil.

Franse advocaat

Dat Taghi zo veel procedures aanspant, hangt samen met het Nederlandse detentierecht. Beslissingen van de gevangenisdirecteur gelden voor vaste periodes (zoals drie maanden) en dienen daarna via een nieuwe beslissing – die opnieuw kan worden aangevochten – te worden verlengd.

Uit een van de meest recente uitspraken, van eind december, blijkt dat Taghi van plan is om zijn (inhumane) detentieomstandigheden ook aan te vechten via het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Daarvoor wil hij een Franse advocaat in de arm nemen. Deze vrouw „van onbesproken gedrag en de reputatie”, wier naam is geanonimiseerd, zou Taghi elk half jaar in de EBI willen bezoeken. Ware het niet dat de directeur van de gevangenis Taghi contact met deze advocaat weigert. Hij vreest namelijk dat Taghi, net zoals bij zijn neef en advocaat Inez Weski, via haar boodschappen naar buiten zal smokkelen en vreest dat zij „in contact staat of kan komen te staan” met het criminele netwerk van Taghi.

Lees ook Hoe een wapenvondst in een opslagloods tot een geweldsexplosie leidde die de rechtsstaat deed wankelen

In de beroepsprocedure onderbouwt de directeur, wederom bijgestaan door de landsadvocaat, die vrees door er onder meer op te wijzen dat een van Taghi’s zoons – die inmiddels is aangehouden – zich in 2022 zeer enthousiast over de advocaat uitliet en voorstelde dat zijn vader met haar zou kunnen skypen.

De vrijdag voor Kerstmis deed de beroepscommissie uitspraak. En voor het eerst in lange tijd kreeg Taghi zowaar gelijk. De beslissing van directeur van de PI Vught om het contact met haar te weigeren, werd vernietigd omdat onvoldoende concreet is gemaakt waarom Taghi via deze advocaat zijn criminele handelen zou voortzetten.

De directeur moest binnen zes weken een nieuwe beslissing nemen. Hoe die is uitgevallen, weigert een woordvoerder te vertellen, omdat het om „een individuele casus” gaat.