1 op de 8 mensen is zwaarlijvig, probleem wordt in de hele wereld groter
1 op de 8 mensen wereldwijd is zwaarlijvig. Dat blijkt uit een grote studie waar de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan heeft meegewerkt. Het percentage volwassenen met obesitas is in 30 jaar tijd meer dan verdubbeld. Bij kinderen en tieners zijn de cijfers zelfs verviervoudigd. In België kampt ongeveer 20 procent van de volwassenen en 8 procent van de kinderen met obesitas.
Obesitas (of zwaarlijvigheid) is bijna overal ter wereld een steeds groter probleem. Volgens de meest recente cijfers is in 2022 de kaap van 1 miljard mensen met obesitas overschreden. Dat betekent dat meer dan 1 op de 8 mensen wereldwijd veel te zwaar is.
Het percentage volwassenen met obesitas (een BMI van 30 of meer) is meer dan verdubbeld tegenover 1990. In 2022 was 18,5 procent van de vrouwen wereldwijd zwaarlijvig, tegenover 8,8 procent in 1990. Het percentage zwaarlijvige mannen is bijna verdrievoudigd in 30 jaar tijd, van 4,8 procent in 1990 naar 14 procent in 2022.
In absolute getallen zijn er zelfs 4,5 keer meer volwassenen met obesitas dan in 1990. Dat de stijging in absolute getallen groter is, komt door de bevolkingsgroei.
Kinderen en tieners
Bij kinderen en tieners (5 tot 19 jaar) zijn de aantallen nog sterker gestegen. In 2022 waren er naar schatting 159 miljoen kinderen en tieners met obesitas (65 miljoen meisjes en 94 miljoen jongens). Dat is meer dan 4 keer meer dan in 1990, toen er dat nog 31 miljoen waren.
Bij meisjes steeg het percentage van 1,7 naar 6,9 procent. Bij jongens van 2,1 naar 9,3 procent. Opvallend is dat er bijna in alle landen ter wereld meer kinderen en tieners met obesitas zijn dan in 1990.
BMI?
De Body Mass Index (BMI) drukt de verhouding uit tussen je gewicht en je lengte. Je berekent je BMI met deze formule: gewicht (in kg) / (lengte (in meter) x lengte). Voor iemand van 1,8 meter en een gewicht van 70 kg, is dat: 70/(1,8 x 1,8) = 21,6.
Een BMI tussen 18,5 en 25 staat voor een gezond gewicht. Tussen 25 en 30 heb je overgewicht, vanaf 30 heb je obesitas. Een BMI lager dan 18,5 staat voor ondergewicht.
Voor kinderen en jongeren wordt beroep gedaan op groeicurven en bestaan er aangepaste BMI-tabellen. Meer info via het Vlaams Instituut Gezond Leven.
BMI is een indicator voor een ongezond gewicht, maar er zijn nog andere indicatoren, zoals buikomtrek, lichaamssamenstelling, fitheid en eetpatroon.
België
In België liggen de cijfers voor obesitas hoger. Volgens het onderzoek kampt gemiddeld 1 op de 5 volwassen Belgen met obesitas. 21,2 procent van de vrouwen is zwaarlijvig, tegenover 13,7 procent in 1990. Bij de mannen steeg het percentage van 11,1 naar 19,8 procent.
7,9 procent van de Belgische jongens tussen 5 en 19 jaar was in 2022 obees. Ook dat is een verdubbeling tegenover 1990 (3,8 procent). Bij de meisjes bleef het percentage ongeveer stabiel op 5 procent.
Andere landen
"Obesitas is geen probleem van de rijke landen, maar van de hele wereld", zegt Francesco Branca, directeur van het voedingsdepartement van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Uit het rapport blijkt namelijk dat obesitas het vaakst voorkomt bij de inwoners van eilandengroepen zoals Polynesië, Micronesië en de Cookeilanden in de Stille Oceaan. Meer dan 6 op de 10 volwassenen en 3 op de 10 kinderen en tieners zijn er zwaarlijvig.
De obesitaspandemie bij volwassenen zien we nu ook bij kinderen
In de Verenigde Staten is bijna 44 procent van de volwassen vrouwen en 41 procent van de mannen zwaarlijvig, meer dan een verdubbeling sinds 1990. Ook het aantal kinderen en tieners met obesitas is er bijna verdubbeld, tot ongeveer 20 procent.
In het Verenigd Koninkrijk heeft 28,3 procent van de vrouwen en 26,9 procent van de mannen obesitas. Ook dat is een stevige verdubbeling tegenover 30 jaar geleden. Ruim 1 op de 10 kinderen en tieners is er zwaarlijvig.
China en India
In landen als China en India liggen de cijfers een pak lager, maar zijn ze wel sterker gestegen. In China zijn er nu 4 keer meer vrouwen met obesitas dan 30 jaar geleden (7,8 procent in 2022 tegenover 2 procent in 1990). Bij mannen is het cijfer zelfs maal 11 gegaan, van 0,8 procent naar 8,9. Ongeveer dezelfde cijfers zien we in India.
En ook bij de Chinese en Indiase kinderen is het probleem sterk toegenomen op 30 jaar tijd. In China heeft nu 7,7 procent van de meisjes en 15,2 procent van de jongens obesitas. Dat is 12 keer meer dan in 1990.Â
In India is dat 3,1 procent van de jongens en 3,9 procent van de meisjes. Maar dat is wel 30 tot bijna 40(!) keer meer dan in 1990.
"Het is erg zorgwekkend dat de obesitaspandemie die we in 1990 bij veel volwassenen zagen, zich nu weerspiegelt bij kinderen en tieners", zegt hoofdonderzoeker Majid Ezzati van het Imperial College London.
Ondergewicht
"Tegelijk zijn er ook nog altijd honderden miljoenen mensen getroffen door ondervoeding, vooral in de armste delen van de wereld. Als we zowel ondervoeding als obesitas willen aanpakken, moeten gezonde en voedzame producten verkrijgbaar en veel betaalbaarder worden voor iedereen."
In de meeste landen zijn er nu meer mensen met obesitas dan met ondergewicht (een BMI lager dan 18,5). Toch blijft ook dat nog altijd een probleem.
In Zuid- en Zuidoost-Azië en Afrika zijn er landen waar er nog altijd meer ondergewicht is dan obesitas. India is zo'n voorbeeld, waar nog steeds 1 op de 4 minderjarigen ondergewicht heeft. Al is bijna overal ter wereld het aantal mensen met ondergewicht gedaald tegenover 30 jaar geleden.
Wereldwijd is het aantal meisjes met ondergewicht gedaald van 10,3 procent in 1990 naar 8,2 procent in 2022. Bij de jongens daalden de cijfers van 16,7 naar 10,8 procent. Het aantal volwassenen met ondergewicht is meer dan gehalveerd (van 14,5 naar 7 procent bij vrouwen, en van 13,7 naar 6,2 procent bij mannen).
Methode?
De cijfers uit het onderzoek, onder leiding van het Imperial College London en in samenwerking met de WHO, komen uit al bestaande studies en beschikbare bevolkingsgegevens uit meer dan 190 landen. Op die manier konden de onderzoekers het BMI van meer dan 220 miljoen mensen (vanaf 5 jaar) berekenen en analyseren, tussen 1990 en 2022.Â
De onderzoekers benadrukken ook dat niet in elk land evenveel gegevens beschikbaar waren, zeker niet in de leeftijdscategorie 5 tot 9 jaar en mensen ouder dan 65. In sommige landen was het voor bepaalde leeftijdscategorieën ook moeilijk om de vergelijking te maken met 1990.
Strijd tegen obesitas
De studie van de WHO heeft niet gezocht naar mogelijke verklaringen voor de stijging van het aantal mensen met obesitas. De WHO probeert landen er wel toe aan te zetten om de strijd tegen obesitas aan te gaan. Dat kan volgens de WHO bijvoorbeeld door:
- het promoten van borstvoeding
- strengere regels invoeren rond reclame voor ongezonde voeding en dranken voor kinderen
- gezonde voeding op school promoten
- gezonde voeding goedkoper maken
- voedingslabels op producten
- sensibiliseringscampagnes rond gezonde voeding en lichaamsbeweging
- ....
Het volledige onderzoek van de WHO is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift The Lancet.