Rechter: Picnic en flitsbezorgers moeten personeel betalen volgens supermarkt-cao, ook met terugwerkende kracht

De rechters stellen in hun vonnis dat de activiteiten van onlinesupers en flitsbezorgers ‘vallen onder de werkingssfeer van de supermarkt-cao’, die door minister Karien van Gennip (Sociale Zaken) algemeen bindend werd verklaard en gold van 13 september 2022 tot en met 1 juli 2023. Dat houdt in dat de bedrijven personeel dat in die periode werkzaamheden voor ze verrichtte met terugwerkende kracht alsnog extra toeslagen moet betalen voor werk in de avonduren en op zondagen. Daar hadden zij volgens de supermarkt-cao recht op, maar volgens de e-commerce-cao niet.

‘De virtuele winkel in levensmiddelen is de kernactiviteit,’ schrijft de rechtbank. ‘Dat de klant de levensmiddelen online kan bestellen en thuisbezorgd krijgt, maakt niet dat er sprake is van een geheel ander product.’ Het maakt volgens de rechtbank niet uit dat de magazijnen voor klanten niet toegankelijk zijn; het personeel werkt wel degelijk in een supermarkt.

Er was tussen vakbonden FNV en CNV aan de ene en onlinesupers en flitsbezorgers aan de andere kant al langer discussie over de cao die van toepassing is voor het personeel van de bedrijven. Die sloten enkele jaren geleden een cao e-commerce af met vakbond De Unie, wat tegen het zere been van CNV en FNV was omdat de bedrijven zo geen extra toeslagen hoefden te betalen aan personeel voor werk in de avonduren en op zondag.

Geen uitzondering

In 2019 spande FNV daarom een rechtszaak tegen Picnic aan. De rechter oordeelde destijds dat de supermarkt-cao slechts bindend is voor een klein gedeelte van het Picnicpersoneel. Vervolgens pasten FNV en CNV de supermarkt-cao aan waardoor ál het personeel volgens de vakbonden onder de supermarkt-cao dient te vallen.

Daarop verklaarde minister Van Gennip de cao in 2022 alsnog algemeen verbindend (dit betekent dat de cao automatisch voor alle werkgevers in de bedrijfstak geldt) voor de onlinesupers en flitsbezorgers, die daarop naar de rechter stapten. Ze vroegen de rechtbank een uitzondering mogelijk te maken zodat de cao e-commerce van kracht zou blijven. Dat is dus niet gebeurd.

Een woordvoerder van E-commerce Nederland laat mede namens Picnic, Getir, Gorillas en Flink weten ‘teleurgesteld’ te zijn over het besluit van de rechtbank. ‘Hoewel de producten die in fysieke supermarkten en bij e-commercefoodpartijen worden verkocht wellicht min of meer hetzelfde zijn, zijn de bedrijfsvoering, de dienstverlening en de onderliggende arbeidsprocessen compleet anders,’ schrijft hij. ‘Daarnaast zetten fysieke supermarkten grootschalig minderjarigen in om loonkosten te drukken en hebben ze daarmee concurrentievoordeel ten opzichte van e-commercebedrijven. Tegen het besluit van de rechter is daarom hoger beroep ingediend, omdat cao’s niet bedoeld zijn om concurrentie te voorkomen.’

E-commerce Nederland wil nog om de tafel met FNV en CNV om te kijken of de partijen alsnog tot een ‘duurzame oplossing’ kunnen komen.

Zoveelste klap

De beslissing van de rechtbank heeft ook gevolgen voor de supermarkt-cao die nu van kracht is. Zodra Van Gennip die algemeen verbindend verklaart, dient personeel van de onlinesupers en flitsbezorgers ook volgens die cao te werken. Medewerkers hebben dan per direct recht op toeslagen voor werken in de avonduren en op zondagen. Ook hoeven ze dan nog maar twee avonden per week te werken.

Picnic zei op de zitting al dat die regel voor het bedrijf slecht kan uitpakken omdat ‘dit ertoe zou leiden dat het aantal uren van een groot deel van het personeel drastisch terug zou moeten worden gebracht en fulltimepersoneel zou moeten worden vervangen door een veel groter aandeel werknemers met beperkte uren.’ De rechtbank ziet echter dat daar volgens de supermarkt-cao per werknemer afspraken over gemaakt kunnen worden. Het bedrijf zal dus met alle werknemers in gesprek moeten over hoeveel avonden zij willen werken.

Voor flitsbezorgers Getir, Gorillas en Flink is de uitspraak de zoveelste klap. Tijdens de coronapandemie groeiden de bedrijven hard, maar daarna liep het aantal bestellingen terug. Daarnaast hebben de bedrijven moeite nieuwe investeerders aan te trekken door de stijgende rente. Winstgevend zijn ze nog niet en met stijgende personeelskosten wordt dat nog lastiger.

Vakbonden FNV en CNV zijn blij met de uitspraak. ‘Voor de positie van de werknemers van de onlinesupers is dit een goede zaak,’ schrijft Jacqueline Twerda van CNV Vakmensen. Verder zegt ze te hopen dat de minister de huidige supermarkt-cao snel algemeen verbindend verklaart.

Over de auteur: Jesper Roele schrijft sinds 2019 voor Het Parool over alledaags nieuws uit Amsterdam, festivals, het nachtleven en de tech-sector. Tips kan je sturen naar j.roele@parool.nl.