Blije varkens en vrolijke kippen: ideaalbeeld veehouderij en natuur maakt rijker, aldus studie
Varkens in de modder. Kalveren bij de koe. En natuur- en milieudoelen die we, voor de verandering, gewoon een keer gaan halen. Het kan en levert de maatschappij geld op. Dat stelt een studie in opdracht van stichting Caring Farmers. Wel vereist het meer overheidsregie en minder vlees eten: gemiddeld maximaal twee gehaktballen per week.
,,Het is mogelijk om met een kleinschaliger veehouderij, waarin ons vee een dierwaardig leven leidt, toch genoeg dierlijke eiwitten te produceren”, zegt landbouweconoom Max van der Sleen. Hij maakte een ‘maatschappelijke kosten en baten analyse’ van het invoeren van een dierwaardige veehouderij. Daarin krimpt de melkveehouderij met 55 procent en de intensieve veehouderij met 75 procent. Toch zijn we als samenleving jaarlijks 2 miljard euro rijker.
Caring Farmers meent dat het gepolariseerde debat over landbouw te vaak gaat over kosten. Daarom liet de idealistische stichting samen met de Dierenbescherming uitzoeken wat de financiële voor- en nadelen zijn als we in 2040 onze natuur-, stikstof- en klimaatdoelen willen halen. En tegelijkertijd de door de overheid beoogde eiwittransitie doorvoeren. Dan eten we 60 procent eiwit uit planten en 40 procent uit dieren. Precies omgekeerd als nu.
Halve verhaal
,,Het ministerie van LNV en de gevestigde agrarische belangen bekijken de uitdagingen op het gebied van natuur en milieu veel te pessimistisch”, zegt woordvoerder Hanneke van Ormondt van Caring Farmers. ,,Zij wijzen alleen op het verlies aan boereninkomens en de hogere kosten om het houden van koeien, kippen en varkens te verduurzamen. Maar dat is slechts een deel van het verhaal.”
Van Ormondt sprak donderdag tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over een aanscherping van de Wet Dieren. Den Haag worstelt met de invoering van een aangenomen PvdD-amendement dat vereist dat dieren in gevangenschap geen letsel noch pijn mag worden aangedaan. Volgens Caring Farmers bewijst de studie dat zo'n ideaalsituatie qua dierenwelzijn geen utopie hoeft te zijn.
Overstappen op een dierwaardige veehouderij vergt wel een fundamentele andere rol van de overheid op de voedselmarkt. Want als we de transitie overlaten aan de consument, dan komt er niets van terecht, beaamt Van der Sleen. ,,Consumenten kiezen met hun portemonnee. Hoogstens 10 procent van hen kiest uit zichzelf voor dier- en milieuvriendelijke producten, als die duurder zijn.”
De totale milieukosten per jaar van de veehouderij bedragen 8,3 miljard. Daarmee is het veruit de slechtst presterende sector van Nederland.
Toch mag dit geen excuus zijn om achterover te leunen, zegt de econoom. ,,Het is juist andersom. Ga uit van wat Nederland in 2040 nodig heeft. Wij willen van het stikstofslot af, we willen klimaatdoelen halen en we willen dat dieren een waardig bestaan leiden. Dan mag je als overheid best ingrijpen. Bescherm de consument tegen het kiezen van verkeerde producten.”
De ingreep voor een duurzame veehouderij is noodzakelijk, stelt Van der Sleen. ,,De bijdrage van de landbouw aan het Bruto Nationaal Product is zo’n 50 miljard euro. Daarvan verdienen we 15 miljard met veehouderij. De totale milieukosten per jaar door die veehouderij bedragen echter 8,3 miljard. Daarmee is het veruit de slechtst presterende en meest vervuilende sector van Nederland.”
Grootschalige export stopt
In zijn studie schetst Van der Sleen een ingrijpende omslag. We houden alleen het vee dat we kunnen voeden met weidegrond, reststromen en diervoer uit Nederland zelf. Alle dieren hebben beschikking over uitloop naar buiten. Grootschalige export van vlees en zuivel stopt. Dat betekent een flinke sanering onder verwerkers en handelsbedrijven. Maar meer banen in akker- en tuinbouw. ,,80 procent van de mensen die zijn baan verliest, heeft binnen twee jaar weer werk.”
Voor de circa 20.000 veehouders die overblijven worden de productiekosten twee keer zo hoog. ,,Maar dat gaan we als samenleving dan ook betalen.” In plaats van 55 cent voor een liter biologische melk, zou een boer 1 euro en 10 cent krijgen. Verdubbelt de prijs voor de consument dan ook? Nee, meent Van der Sleen. Niet als de rijksoverheid de regie pakt.
,,Wij gaan uit van een hogere consumentenprijs van 35 procent. Het Rijk kan gewoon zeggen tegen verwerkers en supermarkten: ‘U verdiende een euro, en dat blijft zo’. Als je de tussenschakels en de supermarkten hun gang laat gaan, lukt dat natuurlijk niet. Maar als we kiezen voor milieu en dierwaardigheid, dan is er regie nodig. Een heffing op de consumentenprijs kan de hogere productiekosten financieren.”
Toch hoeven de totale gezinsuitgaven voor voedsel niet te stijgen. Dat komt omdat meer groenten en plantaardige eiwitten het duurdere vlees vervangen. ,,In plaats van vijf dagen per week vlees, eet de gemiddelde consument straks nog twee dagen vlees”, verwacht de onderzoeker. Dat komt neer op circa twee gehaktballen per week. ,,Je kunt wel meer eieren eten.”
Wij verbieden niemand iets. Wie elke dag een gehaktbal wil eten, kan dat. Als je een spijkerbroek per jaar minder koopt, is dat prima te doen.
Het Rijk moet als regisseur wel zorgen voor een grote campagne om gezonder en anders te eten. Daarnaast moeten supermarkten beloven geen spullen te verkopen die slechter zijn voor milieu en dierwelzijn dan het Nederlandse product. Dat gebeurt al, benadrukt Van Ormondt. ,,Het kippen- en varkensvlees in supermarkten komt bijna allemaal uit Nederland, omdat alle supermarkten de ‘1 Beter Leven ster’ van de Dierenbescherming nu als minimum hanteren.”
Einde demonstraties
Wie vaker vlees wil eten, moet dat overigens zelf weten. Maar dan stijgt wel de prijs van het voedselpakket. Van Ormondt: ,,Wij verbieden niemand iets. Wie elke dag een gehaktbal wil eten, kan dat. Als je een spijkerbroek per jaar minder koopt, is dat prima te doen.”
Alles bij elkaar levert zo’n brede transitie de maatschappij geld op. 2 miljard euro per jaar, berekent Van der Sleen. Dankzij lagere zorgkosten, een daling van mensen met overgewicht en een vitale natuur. ,,Eindelijk zal verduurzaming lonen omdat ook de boer een eerlijke prijs krijgt. Dan zijn we uit de stikstofcrisis en zullen de trekkers met demonstrerende boeren ook verdwijnen.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Stijgende terrasprijzen en slecht weer, maar moederbedrijf van Bavaria maakte in 2023 weer vele miljoenen winst
Lieshout -
Huizenprijzen in maart met ruim 5 procent gestegen en toch meer woningen verkocht
Koopwoningen zijn de afgelopen maand gemiddeld ruim 5 procent duurder geworden, vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder. Dat melden het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en het Kadaster. Ten opzichte van februari stegen de prijzen met 0,7 procent. -
PREMIUM
Het gezicht en het brein van ASML maken bij vertrek een lange neus naar de chipwereld: ‘Hoezo lukt je nooit?’
VELDHOVEN - Zet een technicus en een verkoper aan het hoofd van een bedrijf en de bomen kunnen groeien tot in de hemel. Kijk maar naar ASML. Daar leidde de samenwerking van de twee topmannen Martin van den Brink en Peter Wennink tot een wereldwijd succes. Woensdag nemen ze afscheid. ‘Hoezo lukt je nooit?’Veldhoven -
PREMIUM
Er zijn drie belangrijke symptomen voor hartfalen: ‘Altijd sokrand in je benen hoort niet’
Elke dag overlijden er 22 mensen aan hartfalen. Wat hartfalen precies is, weet maar één op de vijf mensen. Daarom is het deze week De Nationale Hartfalen Week. Cardiologen Steven Chamuleau en Jozine ter Maaten geven antwoord op zeven vragen over hartfalen. ,,Als je als 50-jarige een trap op loopt en het benauwd hebt, dan is dat gek.’’ -
Zomerfruit en chocola zouden zonder bijen niet bestaan: zo help je deze insecten een handje
Het is dat bijen geen horloges dragen, anders zouden die op vijf voor twaalf staan. Voor hen, maar ook voor ons eigen hachje, is het daarom zaak om ze een handje te helpen. Want zomervruchten, chocola en notenrepen kunnen door bijensterfte zomaar tot de geschiedenis gaan behoren. Help de natuur een handje met je eigen insectenhotel. Wij leggen uit hoe je start.
-
PREMIUM
ASML-toeleverancier wijkt uit om stroomtekort: VHE vindt nieuw pand bij Airport
Veldhoven, Eindhoven -
-
-
Duurzaam
‘Eigenlijk gek dat dit nog niet eerder is bedacht’, zegt AH over primeur met kip-rundergehakt
Albert Heijn kondigt meerdere duurzame producten aan. Er komt kip-rundergehakt in de schappen te liggen (duurzamer en goedkoper dan half-om-half), ultra geconcentreerd wasmiddel, er komt minder vlees in hamburgers én producten krijgen een duurzaamheidsscore die de CO2-uitstoot aangeeft. -
PREMIUM
Geen stroom voor uitbreiding ASML: dan maar een parkeerterrein
VELDHOVEN - Ook ASML is slachtoffer van het stroomtekort. Een bouwplan voor kantoorgebouwen met 7500 werkplekken is om die reden in de ijskast beland. Op die plek worden 850 tijdelijke parkeerplaatsen aangelegd.Veldhoven
-
VS strooit met miljarden bij grootste ASML-klanten: nu ook zak geld voor chipfabriek van Samsung
Veldhoven -
Ondernemers somberder over investeringen, vooral in industrie
Nederlandse ondernemers zijn somberder geworden over hun investeringen. Bedrijven waren in maart minder positief over het doen van investeringen dan in dezelfde maand een jaar geleden, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Ondernemers in de industrie waren het minst positief. -
-
PREMIUMAan het werk
Zafer: ‘60 jaar Turkse arbeidsimmigratie is een mooi moment voor reflectie’