Een Australische dierenorganisatie kreeg een 'hartverscheurende' melding over een overleden koala die op de grond lag. Naast het lichaam van het vrouwtje zat een mannetjeskoala die haar lichaampje stevig vasthield. Het voorval werd gefilmd en veel Instagram-gebruikers vroegen zich af: is de koala aan het rouwen?
Volgens Martine van Zijll Langhout komt rouwen bij dieren vaker voor. Als dierenarts bij Artis heeft ze de afgelopen 22 jaar veel overleden dieren meegemaakt. "Vooral wanneer de band tussen de dieren sterk is, is er rouw en verwerking."
Hoewel dieren niet dezelfde complexe emoties als mensen hebben, tonen ze toch tekenen van droefheid. Veel dieren leven in de wildernis, waar sterke relaties met soortgenoten cruciaal zijn. "Daarom is het logisch dat ze verdriet ervaren wanneer een groepslid plotseling wegvalt", zegt Van Zijll Langhout.
Rouwproces in Artis
Wanneer een dier overlijdt in Artis, laat de dierentuin het karkas zien aan de soortgenoten. Zo krijgen ze de kans om het rouwproces te doorlopen. "Als het overlijden plotseling is, hebben ze tijd nodig om te beseffen dat het dier is overleden", vertelt de dierenarts.
Solitaire dieren zoals de koala, die liever afgezonderd leven, lijken dus te kunnen rouwen. Maar over het algemeen wordt het gedrag vaker gezien bij sociale dieren, die in groepen leven. "Vooral bij partners, zoals vogels met levenslange relaties, wordt het leven volledig ontwricht wanneer een van hen sterft", zegt de dierenarts.
Gedragsbioloog Michelle Spierings noemt een aantal voorbeelden: "Dolfijnen, giraffen en olifanten zijn dieren waarbij rouwgedrag het meest opvallend is." Zo slepen dolfijnen langdurig hun overleden jongen mee en komen olifanten en giraffen vaak kijken bij een karkas. "Er zijn veel voorbeelden van dieren die stress ervaren en zorg tonen voor een overleden soortgenoot."
Veren plukken
Spierings gaat verder: "Bepaalde vogels plukken hun eigen veren uit en sommige dieren blijven het overleden lichaam dragen, bewaken of beschermen." Ook verliezen sommige dieren hun alertheid of eetlust.
Huisdieren
Niet alleen wilde dieren vertonen rouwgedrag. Ook huisdieren kunnen het verlies van bijvoorbeeld hun baasje verwerken. "Ze kunnen wekenlang bij het ziekbed blijven liggen nadat de eigenaar is overleden", vertelt dierenarts Van Zijll Langhout.
Toch is er nog veel onduidelijk over rouwende dieren, omdat onderzoek doen niet zomaar kan. "Onderzoekers willen het rouwproces niet verstoren", laat de dierenarts weten. Het gedrag moet dus spontaan worden waargenomen, wat niet vaak voorkomt.
