CDA-leider Henri Bontenbal maakte bij informateur Kim Putters duidelijk dat hij geen trek heeft in het kabinet dat Pieter Omtzigt beoogt. © ANP

CDA smijt de deur dicht voor route van Omtzigt: formatie weer wat moeilijker

Informateur Kim Putters zoekt naar een uitweg in de gestrande formatie, maar de ‘kleine partijen’ bieden geen helpende hand. De route die Pieter Omtzigt wil, een extraparlementair kabinet met CDA en SGP, zit er ook al niet een-twee-drie in.

Tobias den Hartog 27-02-24, 16:59 Laatste update: 27-02-24, 19:10

CDA-leider Henri Bontenbal was er dinsdagochtend helder over: zijn partij gaat niet meedoen met wat hij ‘exotische experimenten’ noemt. Of beter: een extraparlementaire kabinet - wat dat dan ook is - zoals NSC-leider Pieter Omtzigt dat op het oog heeft.

Omtzigt voelt wel wat voor zo’n kabinetsvorm, maar dan wel als bijvoorbeeld het CDA en SGP meedoen. Het idee daarachter: hoe meer partijen er meedoen, hoe minder erg het is voor NSC om zich te verbinden aan een PVV-kabinet.

Thierry Baudet (FvD) zag een zakenkabinet in 2017 al zitten, maar toen nog met Pieter Omtzigt. Die noemt hij nu 'een accountant'. © ANP

Maar Bontenbal smeet die deur dinsdag nog eens dicht. Zo’n kabinet is volgens hem ‘voorbarig’, ‘ondoordacht’ en het land is gezien alle problemen juist nu toe aan een ‘stabiel meerderheidskabinet’. Vanuit de SGP soortgelijke woorden: ,,Onze voorkeur heeft absoluut een meerderheidskabinet van PVV, VVD, NSC en BBB.”

Eén van de vier

En de andere fractieleiders van de kleinere partijen die dinsdag bij informateur Kim Putters langskwamen (SP, FvD, ChristenUnie, Volt, Ja21) zegden dat min of meer na. PVV, VVD, NSC en BBB moeten ‘gewoon’ tot een meerderheidskabinet formeren. En als dat niet lukt, een minderheidskabinet met gedoogsteun van één van die vier.

Ik had van Pieter Omtzigt meer persoonlijkheid verwacht, maar het is toch een soort accountant
Thierry Baudet, Leider Forum voor Democratie

En daarmee is de formatie weer terug bij af. Want de formatie is juist stukgelopen omdat het PVV, VVD, NSC en BBB niet lukten om tot overeenstemming te komen over een meerderheids- noch een minderheidskabinet.

Bal bij de ‘winnaars van de verkiezingen’

CDA, SP, ChristenUnie, Ja21, SGP, Volt: allemaal vinden ze dat de bal bij de ‘winnaars van de verkiezingen ligt’. ,,De sociaaleconomische problemen in dit land vragen om een sterk kabinet, met een duidelijke visie. En om een sterke oppositie om hun werk te controleren”, aldus SP-leider Jimmy Dijk. ,,Al die andere vormen… het is interessant hoor, maar niet wat we nodig hebben nu.”

Joost Eerdmans (Ja21) bij informateur Kim Putters. Eerdmans vindt eveneens een rechts meerderheidskabinet het meest logisch. © ANP

Al is bijvoorbeeld Forum-leider Thierry Baudet wel te porren voor een ‘buitenparlementaire’ variant. ,,De macht komt dan echt bij de Tweede Kamer te liggen, bij die 150 mensen die zijn gekozen. En dan kiezen we uit hen een premier, dat zou toch hartstikke interessant zijn?” Baudet pleitte in 2017 ook al voor zo’n ‘zakenkabinet’, overigens toen nog met Omtzigt als premier daarvan. Maar die liefde is bekoeld. Baudet noemde Omtzigt in uitgelekte appjes al een ‘totale dwaas’. En schreef: ‘Een sukkel die door de bomen het bos niet ziet, een feiten-neuker, een loser kortom, dus natúúrlijk steunt hij de EU. Het is een democraat!’.

Gisteren, vlak voor zijn afspraak bij Putters, voegde Baudet daar aan toe: ,,Ik had van Pieter Omtzigt meer persoonlijkheid verwacht, maar het is toch een soort accountant.”

Blik naar Omtzigt verleggen

Hoe dan ook, Putters zal een dag na ontvangst van de kleinere partijen de blik wel naar Omtzigt verleggen. Deze tussenfase in de formatie - Putters heeft vier weken, waarvan anderhalf nu is verstreken - draait er toch om: is NSC nog te verleiden tot kabinetsdeelname? PVV en BBB doen wel mee, VVD is ook bereid tot meer, mits Omtzigt aan boord springt.

BBB-leider Caroline van der Plas verhoogde maandag daarom de druk al op Omtzigt. ,,Ik hou er niet van dat je maximale invloed wil, met minimale verantwoordelijkheid.”

Omtzigt zelf zweeg na zijn gesprek bij de informateur, maar inmiddels moet hij vaststellen: de ontsnappingsformule die hij had bedacht - CDA en SGP betrekken bij een kabinet - kan nog niet op enthousiasme rekenen.

Luister ook naar onze podcast Politiek Dichtbij. Al onze podcasts vind je op ad.nl/podcasts.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek:

Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.