In het grootste natuurgebied van Nederland – de Noordzee – spelen windparken een essentiële rol
Het programma Natuurversterking Noordzee moet de natuur onder water en in de lucht beter beschermen. Windparken op zee spelen daarbij een grote rol, als kraamkamer voor onderwaternatuur.
Op de vijfde verjaardag van De Rijke Noordzee bracht natuurminister Christianne van der Wal maandag een cadeautje van 150 miljoen euro mee. In het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam lanceerde zij het Programma Natuurversterking Noordzee (PNN). Dat moet de onderwaternatuur en de zeebodem verbeteren en diersoorten die in de knel komen, zoals haaien, roggen maar ook vogels en vleermuizen, beter beschermen.
Het PNN is een zogeheten publiek-private samenwerking tussen overheid, wetenschap, bedrijfsleven en natuurorganisaties. Een van de partners is De Rijke Noordzee, waarin de natuurorganisaties Natuur & Milieu en Stichting De Noordzee al vijf jaar samenwerken met de eigenaren van zes windparken langs de Nederlandse kust om de teruggelopen biodiversiteit op zee weer op te krikken.
Windmolenparken zijn in korte tijd uitgegroeid tot kraamkamers voor de onderwaternatuur, omdat het rondom windmolens verboden is om te vissen over de zeebodem. De palen waarop de immense wieken steunen bleken al snel een toevluchtsoord en rustgebied voor vissen, vogels en zeezoogdieren. Verschillende natuurorganisaties en wetenschappelijke onderzoekers experimenteren inmiddels met kunstmatige oesterriffen en mosselbanken, waar schelpdieren aan kunnen hechten.
Gefinancierd uit het Klimaatfonds
Riffen filteren het zeewater en zijn een paaiplek voor garnalen en vissoorten als schol, kabeljauw en zeebaars, waar weer haaien, roggen, inktvissen en zeehonden op af komen. De schelpen en garnalen zijn voedsel voor zeevogels. Door visserij, vervuiling en ziektes zijn platte oesters vrijwel uit de Noordzee verdwenen, maar met wat hulp komen ze langzaam terug. De Rijke Noordzee doet dat bijvoorbeeld door het uitzetten van jonge platte oesters in Zeeland, en door het bouwen van riffen langs de Hollandse kust en bij Schiermonnikoog. Het PNN maakt meer van zulk onderzoek mogelijk.
Voor het PNN was al in 2022 geld uit het Klimaatfonds vrijgemaakt. Twee jaar eerder hadden het Rijk, energiebedrijven, natuurorganisaties en zeehavens in het Noordzeeakkoord afgesproken om bij de ontwikkeling van duurzame windenergie rekening te houden met ecologische grenzen en mogelijkheden. De betrokken ministeries van infrastructuur en waterstaat, economische zaken en klimaat en landbouw, natuur en voedselkwaliteit legden dat vast in hun beleidsprogramma Noordzee 2022-2027. Het PNN komt bovenop de maatregelen die Nederland al wettelijk verplicht is te nemen om schade aan de natuur te voorkomen.
“Ik ben blij dat we nu eindelijk uit de startblokken kunnen komen om verder te werken aan méér natuur onder water en in en om de windparken op zee”, zei minister Van der Wal. “Dat is broodnodig, want de natuur in de Noordzee staat onder toenemende druk. Het is van groot belang dat we samen de energie vasthouden en verder uitbouwen om niet alleen onze klimaatdoelen te halen, maar ook onze natuurdoelen.”
‘Natuur is behoorlijk uitgeput’
Directeur Ewout van Galen van Stichting De Noordzee is blij met de steun van de minister. “De afgelopen jaren hebben wij gezien hoe je met de juiste ingrepen en innovatie weer ruimte maakt voor natuur op de Noordzee, Nederlands grootste natuurgebied.”
“Windparken leveren de energie die Nederland zo hard nodig heeft voor de energietransitie”, zegt Marjolein Demmers, directeur van Natuur & Milieu. “Het is van immens belang dat de natuur deze ontwikkelingen wel kan bijbenen, want op dit moment is de natuur behoorlijk uitgeput. Natuurversterking is daarom een verantwoordelijkheid van iedereen.”
Lees ook:
Hoe herstel je de natuur in de Doggersbank? Op expeditie naar het hart van de Noordzee
Een expeditie naar de Doggersbank moet uitwijzen welke kansen er zijn voor natuurherstel. Het gebied is een kraamkamer voor het zeeleven, maar dan moeten we het niet vol zetten met windmolens.
Zijn windparken een vloek of zegen voor de natuur? Deze duikers gaan op expeditie
Windparken zijn potentiële kraamkamers voor nieuw zeeleven. Trouw gaat mee op duikexpeditie naar kunstmatige riffen. Bloeit de natuur hier opnieuw op?