ABVV-topvrouw Miranda Ulens dreigt met een boycot van de Vlaamse regering: “Ik ga niet aan tafel met een extreemrechtse regering”

Dat ze dikwijls tegen de stroom opvaart, deert haar niet. Deze week was ze omzeggens de enige in Vlaanderen met applaus voor Paul Magnette. Ook in dit interview schuwt ze de controverse niet. Als Vlaams Belang in de regering komt, dan gaat ze niet aan tafel met die regering, dreigt ze. Meet Miranda Ulens, de topvrouw van het ABVV. Een bescheiden vrouw met invloed én macht.

De Billie is onze plek van afspraak. Een bekende kroeg (vroeger: de Monk) in het hart van onze hoofdstad. Miranda Ulens bestelt een koffie. Zwart. Dat ze graag een ongedwongen omgeving opzoekt voor interviews, vertelt ze. Ulens, geboren en getogen in Sint-Truiden, is een flegmatieke vrouw, geen tafelspringer. Ze is overtuigd van haar idealen en niet snel van haar stuk te brengen.

Zes jaar geleden werd ze voorzitster van de Vlaamse tak van het ABVV, de socialistische vakbond die anderhalf miljoen leden telt over heel België. De opvolgster dus van Rudy De Leeuw. Ze is ook algemeen secretaris van het federale ABVV. Met andere woorden: één van de machtigste mensen van het land. Bij mijn research viel op dat ze soms de op één na grootste nachtmerrie van de werkgevers wordt genoemd. Of dat zo is, vraag ik. Ze kijkt verrast op. “Wie is dan de grootste?”

Thierry Bodson, uw Waalse evenknie.

(schatert het uit) “Ik had het kunnen denken. Neen, ik zou niet willen dat de werkgevers van mij dromen, niet in goede en niet in kwade zin. Ik denk ook niet dat dat beeld klopt. Ja, wij komen op voor mensen die andere belangen hebben dan de werkgevers. Maar tegelijk gaan wij altijd op zoek naar akkoorden.”

U hebt deze week uw naam wel waargemaakt. U was bijna de enige in Vlaanderen die applaudisseerde voor de vierdagenwerkweek met loonbehoud van PS-voorzitter Paul Magnette.

“Ja, natuurlijk. Wij hadden dat voorstel tien jaar geleden al gelanceerd. ‘Wat een ouderwetse vrouw’, zei Voka toen over mij. Maar je ziet vandaag, zeker na de covidcrisis, dat meer en meer mensen een betere balans willen tussen werk en privé. Daarom willen wij die arbeidsduurvermindering. Ik was heel blij dat Magnette dit lanceerde, zodat er eindelijk weer over ideeën gepraat kan worden.”

Hebt u zich eenzaam gevoeld?

(lacht) “Een beetje. Maar is het niet goed dat er eens een ander geluid klinkt? Ik vind het debat in Vlaanderen te vaak eenrichtingsverkeer, waarbij er alleen gekeken wordt naar de centen. De mensen op het terrein zeggen wel hetzelfde als ik: dat ze meer levenskwaliteit willen en minder willen werken. (fijntjes) Er is op een begrafenis nog nooit iemand bewierookt voor zijn overuren.”

Hebben alle economen, van Geert Noels tot Stijn Baert, dan ongelijk als ze zeggen dat dit voorstel onbetaalbaar is?

“Já, ze hebben ongelijk. Vandaag krijgen bedrijven elf miljard euro loonsubsidies. Eén miljard euro is om de eerste aanwerving goedkoper te maken. In tijden van krapte is dat niet nodig. Gebruik deze middelen om de arbeidsduur te verminderen. Bovendien hebben de bedrijven de voorbije jaren historische winsten gemaakt. Het is dringend tijd dat een groter stuk daarvan terugvloeit naar de werknemers.”

Is het toch niet beter ook naar experten te luisteren, vooraleer ons land in avonturen te storten?

(geprikkeld) “Wij willen dit niet van dag op dag invoeren, hè. Ik vertolk de stem van 1,5 miljoen leden. Zijn wij dan geen experten? Of moeten we het leven alleen door een economische bril bekijken?”

Ook Vooruit-voorzitster Melissa Depraetere was weinig enthousiast. Bekijkt zij het ook te veel door een economische bril?

(ontwijkend) “Ik heb begrepen dat Vooruit dit voorstel zal bespreken op haar congres van 2 maart. Ook Melissa wil een beter evenwicht tussen werk en privé, maar misschien verkiest zij een andere weg. Dat is haar goed recht. Het belangrijkste is dat het doel bereikt wordt: een arbeidsduurvermindering.”

Zou het niet kunnen dat het ABVV in Vlaanderen dichter aanleunt bij de PVDA dan bij Vooruit?

“Neen. Wij hebben ons eigen programma en wij steunen de partijen die dat programma willen uitvoeren.”

Hebt u een lidkaart van Vooruit?

“Jawel. Die had ik al toen ik aan deze job begon. Dat was geen vereiste, maar als je soms naar het partijbureau wil gaan, is dat wel logisch, vind ik. Wij blijven bevoorrechte relaties hebben met Vooruit.”

Onder Conner Rousseau bent u wel uw vast zitje kwijtgespeeld. Heeft dat sporen nagelaten?

“Ik heb dat jammer gevonden, ja. (stil) Maar goed: we worden nog altijd uitgenodigd en ook op het congres kunnen onze leden hun gedacht zeggen.”

“Elke dag zie ik wel een Vlaams Belanger opduiken op radio of televisie. Het is hallucinant geworden”

Hebt u een betere relatie met Depraetere dan met Rousseau?

“Ja, dat is wel zo. Melissa is iemand die uit een arbeidersgezin komt en dus dezelfde taal spreekt als onze mensen. Dat helpt.”

Komt u uit een syndicaal nest?

“Neen. Mijn vader was zelfstandig schrijnwerker, mijn moeder huisvrouw. Zij komt wel uit een socialistisch nest. Haar vader ging te voet naar Luik om wegen aan te leggen. Als hij ging staken, was hij drie dagen weg. (lacht) Op hun schouw stond ook de Internationale uitgestald. Ik heb dus wel wat prikkels meegekregen. Als kind van een zelfstandige heb ik ook geleerd hoe belangrijk een sterke sociale zekerheid is.”

Maar u hebt eerst lange tijd in de financiële wereld gewerkt?

(knikt) “Maar ik geraakte niet hogerop omdat ik geen universitair diploma had. Dankzij het betaald educatief verlof – een realisatie van het sociaal overleg – ben ik opnieuw gaan studeren. Ik was toen al dertig jaar. Dus ook daar heb ik prikkels meegekregen. In 2000 was ik voor het eerst kandidaat voor de sociale verkiezingen. Het klikte meteen met de mensen van het ABVV en zo is het begonnen.”

U bent veel met artificiële intelligentie bezig, weet ik, dus ik heb ChatGPT eens voorgelegd wat ik u moet vragen. Wat is daaruit gekomen, denkt u?

“Oei. (lacht) Dat wordt hier spannend. Neen, ik weet het niet. Iets over de lonen?”

Het is saaier dan dat. Wat ChatGPT wil weten, is: ‘Wat is de prioriteit van het ABVV voor het komende jaar?’ Even tussen haakjes: dat had ik ook zelf kunnen verzinnen.

“Het blijft artificiële intelligentie, hè. Dat is geen mensenwerk. Wat is onze prioriteit? Dat is ervoor zorgen dat onze mensen op 9 juni stemmen voor die partijen die ons programma willen uitvoeren. Dat wil zeggen: voor die partijen die de welvaart eerlijker verdelen en de toekomst mooier maken.”

Dat klinkt wollig. Zeg eens voor wie uw leden moeten stemmen.

“Neen, wij geven geen stemadvies. We hebben wel een duidelijke eisenbundel opgesteld met onze inhoudelijke prioriteiten.”

Meer ruimte voor loonopslag, staat bovenaan.

“Dat is onze topprioriteit voor de volgende regering. Wij willen weer vrij kunnen onderhandelen over de lonen. Vandaag zijn we gebonden aan een cijfer, een loonnorm, dat al op tafel ligt. Dat is een gevolg van de aanpassing van de loonnormwet door de regering-Michel in 2017 (een regering van MR, Open Vld, CD&V en N-VA, red.). Dat zijn dus geen partijen die de welvaart eerlijker verdelen.”

Wil u die wet afschaffen?

“Neen. We willen die aanpassing terugschroeven. Als een sector het goed doet, dan moet je kunnen onderhandelen over hogere opslag. De voorbije legislatuur hebben we geen opslag kunnen onderhandelen, ondanks de gigantische winsten die de bedrijven hebben gemaakt.”

In Wallonië roept Thierry Bodson de PS, de groenen en ook de PVDA op om een sterk links blok te vormen na de verkiezingen. Is dat ook uw hoop in Vlaanderen?

“Je zit in Vlaanderen in een andere situatie. Als je hier alle progressieve partijen samentelt, kom je niet aan een meerderheid. Dat is waarom ik naar de inhoud wil kijken, en niet naar de partijen. Wij willen vooral een sterk regeerakkoord, waarin de loonnormwet herzien wordt, waarin zware beroepen na veertig jaar volwaardig met pensioen kunnen en waarin weer geïnvesteerd wordt in openbare diensten. We zien dan wel welke partijen dit willen uitvoeren.”

Verdient Vlaams Belang een kans als één op de vier Vlamingen daarvoor stemt?

“Neen. Vlaams Belang is een antidemocratische en extreemrechtse partij met waarden die verwerpelijk zijn. Wie van een andere afkomst is, wordt verdacht gemaakt. Wie een uitkering krijgt, is een profiteur. Wie lid is van de vakbond, deugt niet. Dat is niet de maatschappijvisie waar wij voor staan.”

Waarom is dat geen democratische partij?

“Dat heeft het verleden toch genoeg aangetoond, niet? Wat tachtig jaar geleden gebeurd is, dat was extreemrechts. Waarom zouden zij vandaag veranderd zijn? Dat de holebirechten in Italië met de voeten worden getreden, dat is extreemrechts. Dat abortus in vraag wordt gesteld, dat is extreemrechts. Wie niet in de pas loopt, wordt geliquideerd. Ik ben trouwens zelf een kind van migranten. Mijn overgrootouders kwamen uit Nederland. Is dat niet eigen aan België? Laat ons van die diversiteit een rijkdom maken, niet een armoede.”

Krijgt u al uw leden daarvan overtuigd?

“Stel je voor dat dat zou lukken. (glimlacht) Neen, ik denk dat onze leden een weerspiegeling van de maatschappij vormen. Wij staan voor de uitdaging om hen te tonen wat extreemrechts écht doet. (benadrukt) Wie heeft er tegen een verhoging van de minimumlonen gestemd in het Europees parlement? Vlaams Belang, hè. Extreemrechts dient de eigen belangen, niet de belangen van de werknemers.”

U wil ook opnieuw een cordon mediatique. Waarom vindt u het fout dat wij af en toe iemand van Vlaams Belang interviewen?

(windt zich op) “Af en toe? Elke dag zie ik wel een Vlaams Belanger opduiken op radio of televisie. Het is hallucinant geworden. Er zijn nog andere stemmen in het maatschappelijk debat, hoor. Ik vind bovendien niet dat je mensen met racistische ideeën een forum moet geven.”

Waar trekt u dan de lijn? Wat doet u bijvoorbeeld met Vooruit, waar racistische praat ook een probleem lijkt in de hoogste kringen?

“Al wie racistische praat verkoopt, moet op het matje geroepen worden, gelijk van welke partij het komt. Ik ben er trouwens zeker van dat Melissa daar ook actie tegen onderneemt. Tom Van Grieken (Vlaams Belang) zou dat niet doen, hoor. Bart De Wever (N-VA) ook niet. Vooruit is geen racistische partij. Anders zou ik daar geen voet meer binnen zetten.”

“Maak werk van een vermogenskadaster, zodat iedereen weet waar het geld zit”

Vindt u dat Rousseau nog kan terugkeren als lijstduwer?

“Daar ga ik mij niet over uitspreken.”

Wat gaat u doen als Vlaams Belang toch in de Vlaamse regering komt? Gaat u dan aan tafel met die regering of gaat u die boycotten?

“Goede vraag. (wikt haar woorden) Het moet intern nog afgeklopt worden, maar mijn persoonlijke mening is helder. Ik ga niet aan tafel zitten met een regering waar extreemrechts in zit. Ik beschouw Vlaams Belang als een racistische partij die niet regeringswaardig is. Je kan daar nergens mee komen. Dat is onverzoenbaar met waar ik voor sta. (even stil) U zei me dat ik de nachtmerrie zou zijn van de werkgevers. Ik denk niet dat dat waar is. Maar ik zou wel graag de nachtmerrie zijn van de racisten.”

Dat is duidelijk. Ik wil nog eens terug naar uw eisenbundel. Waarom ontbreekt daar de sanering van de begroting? Is dat niet dé uitdaging?

“De beschikbare middelen beter verdelen, is zeker een uitdaging. Maar waarom altijd eerst kijken naar de centen? Neem nu de nieuwe en strengere Europese regels. Wat willen zij daarmee bereiken? Dat wij ook in een situatie terechtkomen zoals Griekenland? Dat is een land de dieperik induwen.”

Draait u de zaken niet om? Is het niet het budgettair wanbeleid dat dat doet?

“Welk wanbeleid? Wie heb ik horen klagen toen de bedrijven steun kregen tijdens covid en de energiecrisis? Akkoord dat je op termijn aan je begroting moet werken, maar dat mag geen sociale afbraak worden. En dat is waar het altijd op neerkomt. Het probleem van Europa is dat het alleen maar wil saneren, terwijl nu hét moment is om te investeren in infrastructuur en openbare diensten. Je zou de landen de kans moeten geven om deze investeringen uit de begroting te houden.”

Is dat geen zelfbedrog? Alsof het dan niet betaald moet worden?

(onverstoord) “Je zou ook eens naar de inkomsten kunnen kijken. Elk jaar wordt er 300 miljard euro verplaatst naar belastingparadijzen. Zorg ervoor dat dat geld hier blijft. Of maak eindelijk werk van een vermogenskadaster zodat iedereen weet waar het geld zit.”

Volgens de recente peiling van Roularta zou 72 procent van de Vlamingen een vermogenstaks willen.

“Ik schrik daar niet van. De volgende regering moet daar echt werk van maken. Dat is trouwens het bewijs dat solidariteit in het dna van de Vlaming zit.”