OPMERKELIJKE ZAKEN
Marko's vader is al tien jaar dood, maar krijgt nog steeds pensioen én hij stuurt mails: hoe kan dat?
Een 41-jarige Rotterdammer zou tien jaar lang hebben verzwegen dat zijn vader was overleden in het buitenland. Door contact te houden met het UWV en het pensioenfonds strijkt de zoon elke maand geld op waar hij helemaal geen recht op heeft, zegt justitie. Het gaat om een enorm bedrag.
"Ik begin maar bij het begin", zegt de rechter. "Wanneer is uw vader overleden?" Marko* noemt een datum in maart 2013. De rechter: "Er kwam bij de uitkeringsinstantie een tip binnen dat uw vader was overleden en dat zijn uitkering op uw rekening binnenkwam. Klopt dat?" Marko kijkt op naar de man in de zwarte toga. Hij oogt kalm. Een beetje treurig ook. "Nee", zegt hij rustig. "Dat is niet waar."
Maar het Openbaar Ministerie ziet dat heel anders. Justitie zegt dat Marko maar liefst tien jaar lang deed alsof zijn vader nog leefde. Ook liet hij de dode man mailtjes sturen. Door zijn vader te laten voortleven zou de zoon 159.289 euro hebben geïncasseerd. Dat is oplichting.
Op zaterdag doet Maurice Laparlière verslag van een opmerkelijke rechtszaak in onze regio. Vandaag de 41-jarige Marko die wordt verdacht van valsheid in geschrifte en oplichting. De verdenking speelde tussen 2013 en 2022.
"Uw broer zei: 'Marko zou alles gaan regelen in Servië na het overlijden van vader.' Maar hij ziet dat u op wintersportvakantie gaat en stedentrips maakt. Uw broer zei: 'Marko werkt helemaal niet! Leidt hij zijn luxeleventje van het geld van onze overleden vader?' U was op Facebook precies op dezelfde locaties als waar wordt gepind van de rekening."
De rechter laat even een stilte vallen. "Dat is helemaal niet waar", reageert Marko. "Ik pinde van mijn eigen rekening. Ik denk dat mijn broer van mijn vaders rekening pinde." Hij zegt dat hij kosten maakte voor de uitvaart en die vervolgens aan zichzelf terugbetaalde. "Een overlijden kost nu eenmaal geld", zal zijn advocaat er later over zeggen.
'Hele bedrag in één keer'
Na een werkzaam leven in Rotterdam verhuist de vader van Marko terug naar Servië. Hij krijgt een AOW-uitkering en pensioen. Na de dood van vader wordt er 355 keer van zijn rekening gepind. Het zijn soms grote bedragen. Ook verandert 'vader' zijn rekeningnummer. "Laat ik zeggen dat het gek is dat dat gebeurt door een overleden man", zegt de rechter. "Maar u geeft uw broer dus de schuld?" Marko: "Ja, eigenlijk wel ja. Ik denk dat hij of de vriendin van mijn vader dat heeft gedaan."
Marko is met zijn donkerblauwe trui en kort kapsel een keurige verschijning in de rechtbank. Hij praat rustig en vriendelijk en luistert aandachtig als de rechter of officier het woord heeft. Soms beweegt hij met zijn handen als hij praat. Verder laat hij niet veel emotie zien en is hij vrij onbewogen. Hij ontkent dat hij stiekem opereerde als zijn in het buitenland overleden vader. Over zichzelf zegt hij: "Er wordt gezegd dat ik psychisch ziek ben."
De rechter rommelt in zijn papieren en leest een mail aan het pensioenfonds voor: 'Geachte heer, mevrouw, ik wil graag weten hoeveel pensioen ik heb opgebouwd. Ik ontvang wel AOW, maar geen pensioen. Kunt u dat opzoeken?' De rechter vervolgt: "Er staat 'Groeten' en dan de naam van uw vader. Hij vraagt ook of hij het hele bedrag in één keer kan opvragen. Dat gaat niet. Uw broer denkt dat u ook dit heeft gedaan."
Hij leidde een luxe leven terwijl hij geen geld had. Dat is onwaarschijnlijk.
"U bent al tien jaar psychisch ziek en leeft van een uitkering. Nu zouden het UWV en het het pensioenfonds op uw deur kloppen om het geld terug te willen. Ze kijken met interesse naar de uitkomst van deze zaak", zegt de rechter. Op de achterste rij van de verder lege rechtszaal zitten inderdaad aandachtig luisterende toeschouwers die beroepsmatig aanwezig lijken te zijn. Het bedrag van ruim anderhalve ton is torenhoog te noemen als er echt fraude is gepleegd. Dat komt in Nederland zelden of nooit voor.
"Ik heb de brief dat ze geld terug wilden gehad, ja", zegt Marko. Hij heeft zijn handen over elkaar geslagen en voor zich gelegd. Zijn broer blijkt de man te zijn die het UWV tipte. "Als de verdachte daar lucht van krijgt, zoekt hij contact met zijn broer. 'Heb jij dit gedaan? Hoe kan dit?'" Marko zegt: "Ik heb geen contact meer met mijn broer." De rechter: "U en uw broer hebben geen goed contact, dat vermoedden wij al."
"Hij leidde een luxe leven terwijl hij geen geld had. Dat is onwaarschijnlijk", zegt de officier. Ze gelooft niet dat de broer of de vriendin iets met de mysterieus voortlevende vader te maken hebben. Het internetbankieren gebeurt volgens de bank met een telefoon die heet 'iPhone van Marko'. "Dat kan ook iemand anders hebben gedaan. Je kunt je telefoon gewoon een naam geven", zegt Marko als reactie. De rekening van vader is inmiddels helemaal leeg.
"Het gaat om diefstal van de schatkist. Dit zijn ernstige feiten. Zeer geraffineerd. Hij vraagt niet alleen een uitkering aan, maar houdt ook contact met de instanties. Ik hoor dat hij ziek is, vergeetachtig en onder behandeling staat van een psychiater." Als Marko dat hoort kijkt hij omhoog met een sombere blik. De officier eist negen maanden cel. Marko buigt zijn hoofd weer.
'Betaal maar een ton terug'
"Het moet cliënt zijn geweest, want zijn naam wordt genoemd. Het verhaal van de broer wordt klakkeloos aangenomen", begint Marko's advocaat zijn pleidooi. "Maar is het cliënt wel geweest die dit allemaal heeft gedaan? En heeft hij er ook van geprofiteerd? Ik meen van niet. Het zijn vage vermoedens over wat er gebeurde met het geld."
Over het pinnen in het buitenland zegt de advocaat: "Hij had al geruime tijd last van een zeer zware depressie. Hij is afgekeurd. Dan mag hij naar het buitenland om een behandeling te volgen. Hij heeft een blanco strafblad. Hij is geen doorgewinterde crimineel, zoals het nu af en toe mag lijken. Het is logisch dat hij zijn broer vragen stelt. Hij kreeg een brief met daarin: 'Betaal maar een ton terug.' Dan stel je vragen. Dan wil je weten: wat is hier aan de hand?"
Het laatste woord is aan verdachte Marko. Hij vindt het zichtbaar moeilijk en zoekt even naar woorden. Dan zegt hij: "Ik ben onschuldig in dit verhaal. Ik heb er totaal niks mee te maken."
HET VONNIS - "Er is voldoende bewijs dat u dit heeft gedaan", komt de rechter meteen terzake. Hij wijst erop dat er door politie uitgebreid onderzoek is gedaan naar het geld. "U verwijst naar uw broer, maar juist hij trekt aan de bel. Ik geloof hem wel en u niet. Het UWV en uw pensioenfonds moeten kunnen vertrouwen dat ze niet belazerd worden. U heeft misbruik gemaakt." Marko krijgt de maximale taakstraf van 240 uur en drie maanden voorwaardelijke celstraf. "Ik hou er ook rekening mee dat de instanties waarschijnlijk geld van u terugwillen. Dat zie ik ook een beetje als straf."
*Omwille van privacyredenen is de naam van de verdachte gefingeerd. De redactie kent zijn ware identiteit.
