WhatsApp is niet meer weg te denken van onze smartphones. De berichtendienst is zo ingeburgerd dat het zelfs een werkwoord werd: appen. Volgens woordenboek Van Dale betekent dit 'whatsappen'; even een berichtje sturen via WhatsApp.
Onderzoeksbureau Newcom schreef in januari van dit jaar dat WhatsApp in Nederland 13,4 miljoen gebruikers telt. Dat aantal stijgt nog altijd, maar wel minder snel. Zo kwamen er vorig jaar 60.000 gebruikers bij, terwijl er in 2022 nog 819.000 mensen bij kwamen.
Het aantal mensen dat WhatsApp installeert groeit dus nog steeds, al is het opvallend dat het dagelijks gebruik daalt. Ten opzichte van vorig jaar zijn er 365.000 Nederlanders minder die de app elke dag openen.
Toch blijft WhatsApp heer en meester op de Nederlandse socialemediamarkt. Facebook en YouTube volgen op plaats twee en drie met beide zo'n tien miljoen gebruikers. Instagram heeft er acht miljoen.
Snel een populair alternatief voor sms
WhatsApp is sinds 2014 in handen van Facebook-moederbedrijf Meta. De dienst werd vijf jaar eerder uitgebracht door bedenker Jan Koum.
De app verscheen eerst op de iPhone, toen de App Store nog maar zeven maanden bestond. Koum wilde een app uitbrengen waarmee hij aan contacten kon laten weten wat hij aan het doen was. Toen Apple later meldingen van apps introduceerde, begonnen mensen WhatsApp steeds meer als berichtendienst te gebruiken.
Niet lang na de iPhone-app verscheen ook een versie voor BlackBerry-toestellen. Steeds meer mensen konden onderling berichten sturen, zonder sms-kosten te betalen. In 2010 verscheen WhatsApp voor Android en Windows Phone. Sindsdien staat de app vrijwel als vanzelfsprekend tussen de topapps in appwinkels.
WhatsApp werd meer dan alleen een chatapp
In de basis staat het ouderwetse chatten nog altijd centraal bij WhatsApp, maar onder Meta is WhatsApp flink uitgebreid met nieuwe functies. Zoals de mogelijkheid om stickers te maken en te versturen, gifjes toe te voegen aan gesprekken en spraakberichten op te nemen.
Sinds een paar jaar is er WhatsApp Status. Dat is een Snapchat-achtige Stories-functie waarmee je berichten 24 uur lang met contacten kunt delen, waarna ze automatisch weer verdwijnen. Op diezelfde pagina vind je tegenwoordig ook Kanalen. Organisaties en bedrijven kunnen Kanalen opzetten om nieuws te delen, zonder dat je kunt reageren.
In 2022 kwam er nog een grote update voor WhatsApp. Toen bracht de dienst communities uit, een plek in de app waar mensen groepen rondom een bepaalde interesse of locatie kunnen maken. Denk aan een community voor de voetbalvereniging of een community voor de buurt waarin je woont. Binnen die communities zijn dan weer subgroepen te maken met verschillende kanalen over bepaalde onderwerpen.
Criminelen doen zich voor als bekenden
Met de nieuwe toevoegingen die af en toe verschijnen, probeert WhatsApp zijn gebruikers vast te houden. En dat zijn er in Nederland dus al heel veel. Dat maakt de dienst aantrekkelijk voor criminelen, vanwege het grote aantal potentiële slachtoffers.
Criminelen proberen mensen op WhatsApp over te halen geld over te maken door zich voor te doen als een bekende in nood. Dat gebeurt zo vaak, dat het een aparte naam heeft gekregen: WhatsApp-fraude.
Een crimineel doet in zo'n geval vaak alsof hij een bekende is, bijvoorbeeld een zoon of dochter. Vervolgens meldt hij dat hij een nieuw telefoonnummer heeft en dat hij snel geld nodig heeft omdat hij in de problemen zit.
Er is vaak haast geboden, zodat het slachtoffer weinig tijd heeft om er goed over na te denken. De crimineel doet vaak zijn huiswerk en zoekt vooraf naar een kloppende profielfoto om het zo realistisch mogelijk te maken.
Minder mensen trappen erin, ook minder schade
De Fraudehelpdesk, die meldingen hierover bijhoudt, laat weten dat het aantal gevallen van deze fraude de laatste jaren fors is gestegen.
In 2017 kwamen er 47 meldingen van WhatsApp-fraude binnen, maar sinds 2019 gaat het om duizenden meldingen per jaar. In 2020, tijdens de coronapandemie, werden ruim 12.000 meldingen van WhatsApp-fraude gemaakt. Vorig jaar was het aantal meldingen kleiner, maar waren het er nog wel 8.707.
"Gelukkig trappen steeds minder mensen erin", zegt woordvoerder Tanya Wijngaarde van de Fraudehelpdesk. Want ook de financiële schade nam de laatste jaren af. In 2020 kwam het schadebedrag uit op een totaal van bijna 3,9 miljoen euro, in 2021 was het 1 miljoen euro en vorig jaar ongeveer de helft daarvan.
Omslachtige en heel verdachte methode
Het is niet helemaal duidelijk waarom de financiële schade afneemt. "Een deel van de melders ontving voordat er een gesprek plaatsvond eerst een sms met daarin het verzoek via WhatsApp contact te maken via een telefoonnummer dat in die sms stond", zegt Wijngaarde.
"Heel omslachtig en vooral heel verdacht. Waarom de oplichters voor die route kiezen, is ons niet bekend. Mogelijk is er iets veranderd bij WhatsApp."
Als je zelf opgelicht denkt te worden, kun je het beste eerst bellen met de persoon die om geld vraagt. Heb je toch geld overgemaakt, doe dan aangifte bij de politie en meld de klacht bij de Fraudehelpdesk.
NUjij: Uitgelichte reacties