Rechter: agressieve asielzoeker mocht niet geïsoleerd worden

De Nederlandse staat moet een agressieve asielzoeker 4.000 euro schadevergoeding betalen omdat hij illegaal is opgesloten. De man werd vorig jaar na een mishandeling binnen een opvangcentrum twee weken lang in een speciale isolatiekamer geplaatst. Dat is een vorm van gevangenneming en daarom onrechtmatig, zo stelt de rechtbank Groningen in een vonnis.

Het is de eerste keer dat een rechter zich uitspreekt over de isolatiekamers in de handhavings- en toezichtlocatie (htl) in Hoogeveen. Daar worden sinds 2020 overlastgevende asielzoekers naartoe gestuurd. Vorig jaar is nog een andere ‘overlast-opvang’ geopend in Ter Apel, de ‘pbl’, waarover NRC vorige week meldde dat de criteria om daarin te belanden bewust vaag zijn gehouden.

De Hoogeveense htl is op papier een gewone asielopvang, alleen doen de huisregels sterk denken aan die van een gevangenis. Zo mogen de asielzoekers niet buiten de hekken komen en wordt door het personeel geregeld geweld toegepast tegen de asielzoekers.

Lees ook Meer mensen opgevangen door COA, ook toename incidenten

Volledig afgezonderd

Tot nu toe vond de rechtbank Groningen deze vrijheidsbeperkingen nog gerechtvaardigd waar het gaat om asielzoekers die voor overlast hebben gezorgd. Maar de rechter had nog geen oordeel gevormd over de sancties die binnen de htl worden uitgedeeld: wie zich misdraagt, wordt in een soort isolatieruimte gezet. Het is een kamer die met houten schotten volledig is afgezonderd van de rest van de opvang, het personeel en de medebewoners. De ruimte is helemaal leeg, zelfs het matras kan worden afgenomen.

De Irakese asielzoeker Saad K. werd hier vorig jaar maart geplaatst, nadat hij schreeuwend een prullenbak in de richting van medebewoners had gegooid en een gat in de deur had getrapt. Daarna heeft de Irakees zich volgens het COA nog diverse malen agressief gedragen, onder meer door een medebewoner tegen het hoofd te trappen en door in de isolatiekamer tegen ruiten en deuren te slaan.

Volgens de rechter had de asielzoeker, ondanks zijn ernstige misdragingen, niet voor weken in de isolatiekamer mogen worden geplaatst. De ruimte is namelijk aan te merken als ‘vrijheidsontneming’ – en daar moet een wettelijke basis voor bestaan. Het COA heeft echter geen wettelijke basis om asielzoekers op te sluiten.

‘Onrechtmatig’

Volgens de rechter is van „groot belang” dat er nu „deugdelijke kaders” komen voor de htl. „Het is de taak van de wetgever om hiervoor te zorgen”, aldus het vonnis.

Omdat de isolatiekamer „van meet af aan” onrechtmatig is geweest, krijgt de Irakese asielzoeker een schadevergoeding van 4.000 euro voor alle keren dat hij in de ruimte is geplaatst. Waarschijnlijk worden op korte termijn nog meer schadevergoedingen uitbetaald aan soortgelijke gevallen. Nog minstens vijf andere asielzoekers van de htl hebben een rechtszaak lopen omdat ze naar hun mening illegaal in de isolatiekamer werden gezet. Hun procedures werden aangehouden in afwachting van het oordeel in deze zaak.

Lees ook Wat gebeurt er achter de muren van het ‘aso-azc’ in Hoogeveen?