Er dreigt gevaar, misschien word je wel opgegeten en wat is je tactiek? Doen alsof je een mier bent. Het klinkt niet als een hele slimme aanpak, maar dat is het wel. En zelfs spinnen kunnen het.
Mieren zijn vaak agressief, ze smaken smerig en vallen aan in groepen. Voor veel dieren zijn ze daarom niet bepaald een hapje waar ze naar uitkijken. Omdat ze mieren dus meestal links laten liggen, kunnen andere insecten er hun voordeel mee doen door een mier na te bootsen. Dat lijkt voor sommige soorten ook best goed te doen, maar Australische onderzoekers dachten dat het voor spinnen een tamelijk onmogelijke taak zou zijn om op een mier te lijken.
Ander kunstje
Door hun totaal andere lichaamsvorm zouden ze niet erg overtuigen als mier, was de gedachte. Maar dat blijkt mee te vallen. Sterker nog, sommige spinnen zijn net zo goed in doen alsof ze een mier zijn als andere insecten. En sommige insecten zijn er net zo slecht in als sommige spinnen, al voeren ze hun kunstje wel op een andere manier uit. Volgens de onderzoekers betekent dit dat het niet nodig is om een mier perfect na te doen. Imperfecte na-aperij blijkt ook al voordelen te hebben en daarbij speelt de lichaamsvorm minder een rol.
Net zo goed als andere insecten
Imperfecte nabootsing komt in de natuur heel veel voor. De beperkingen van dieren werden altijd als verklaring genoemd. Met andere woorden: ze kunnen niet beter. Maar zo simpel ligt het dus niet. “We vergeleken de nabootsing van spinnen, die mieren nadoen, met die van andere insecten. Aangezien de lichaamsvorm van spinnen erg verschilt van die van mieren, verwachten we dat spinnen beperkt zouden zijn, vergeleken met insecten die van zichzelf al meer op mieren lijken. Maar we ontdekten dat spinnen even goed in staat waren als insecten om mieren na te bootsen”, aldus de onderzoekers.
“We keken naar de nabootsingskwaliteiten van spinnen en die van wantsen, kevers, wespen en vliegen”, vertelt onderzoeker Jim McLean van de Macquarie University aan Scientias.nl. En dat leverde wonderlijke resultaten op. “Sommige spinnen hebben hun lichaamsvorm substantieel veranderd, zodat ze meer op mieren dan op spinnen lijken. Het laat de kracht van evolutie zien door natuurlijke selectie. Het is heel waarschijnlijk dat spinnen net zo goed zijn als insecten in het misleiden van potentiële roofdieren.”
Goed is goed genoeg
De beperkingen van hun lichaam op dat gebied spelen dus geen rol. Wat is dan de verklaring? “Er spelen vermoedelijk meerdere factoren mee. Als roofdieren, die hebben geleerd om mieren te vermijden, risicomijdend zijn geworden, vermijden ze misschien ook dieren die maar een beetje op een mier lijken om geen enkel risico te lopen. Deze roofdieren leren nooit imperfecte nabootsers te identificeren dus ‘bijna goed is goed genoeg’ voor de spinnen. Daarnaast zien roofdieren misschien niet zo goed en merken ze dus het verschil niet op tussen slechte en goede nabootsing”, aldus McLean.
“Maar er zitten mogelijk ook nadelen aan voor een spin om zijn lichaamsvorm al te veel aan te passen, zodat hij er nog meer uitziet als een mier. Een kleiner lichaam kan er bijvoorbeeld toe leiden dat een vrouwtje minder eitjes tegelijkertijd kan leggen. Er is mogelijk minder ruimte voor hersenweefsel in een dunner lichaam. Perfecte nabootsers kunnen wellicht hun potentiële partners zelfs niet herkennen omdat ze eruitzien als mieren of roofdieren die wel mieren eten gaan de na-apers aanvallen, omdat ze te veel op mieren lijken”, somt McLean de nadelen van perfecte nabootsing op. Tenslotte kan het ook nog zo zijn dat imperfecte nabootsers nog in ontwikkeling zijn om beter te worden.
De kracht van evolutie
De bevindingen zeggen niet alleen iets over de kracht van nabootsing in de natuur, maar ook over evolutie in het algemeen. “Het was verrassend dat sommige spinnen net zulke goede na-apers zijn als insecten en dat zo’n andere lichaamsvorm de evolutie niet lijkt te beperken. Deze resultaten zijn niet alleen relevant voor onze kennis over imperfecte mimicry, maar vergroten ook ons begrip van de evolutie als geheel, want het lijkt erop dat beperkingen kunnen worden overwonnen door een voldoende sterke natuurlijke selectie”, besluit de onderzoeker.
