Misschien ken je het gevoel: je bent net naar een concert geweest en naderhand suizen je oren nog na. Wetenschappers hebben nu ontdekt hoe dat harde lawaai uiteindelijk kan leiden tot gehoorschade – en ook hoe je dit grotendeels kan voorkomen.
Het is een heugelijke dag voor mensen die van harde muziek houden: het lijkt er sterk op dat er in de nabije toekomst een medicijn op de markt komt dat gehoorschade grotendeels tegen kan gaan. Amerikaanse wetenschappers hebben namelijk ontdekt dat de haarcellen (zie kader) in het binnenoor niet zomaar omvallen, maar dat er vaak een stap aan vooraf gaat. Zo kan blootstelling aan harde geluiden leiden tot een overvloed aan zink in het binnenoor, wat de haarcellen kan beschadigen. Wetenschapper Thanos Tzounopoulos heeft meegewerkt aan het onderzoek. Hij vertelt aan Scientias.nl: “Mensen hebben vaak niet door hoe schadelijk harde geluiden kunnen zijn. Uit ons onderzoek blijkt dat 100 decibel al genoeg is om een overvloed aan zink te veroorzaken in het binnenoor, waardoor dit beschadigd kan raken.” Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences.
Haarcellen bevinden zich in het oor en zetten geluidsgolven om in signalen die – via zenuwen – aan ons brein worden doorgegeven. In feite zorgen deze haarcellen er dus voor dat je (goed) kunt horen. Maar ze zijn helaas niet onaantastbaar: ze kunnen beschadigd raken door harde geluiden, zoals bijvoorbeeld extreem harde muziek. Dat kan vervolgens leiden tot gehoorverlies en oorsuizen. En dat is in principe blijvend; er is op dit moment geen manier om de haarcellen te repareren.
Zink in het oor
Het nieuwe onderzoek biedt allereerst een verrassend antwoord op de vraag hoe dat gehoorverlies nu precies optreedt en wijst daarbij dus naar het ontstaan van een overvloed aan zink. Maar wat heeft zink nu te zoeken in het binnenoor? Tzounopoulos legt het uit: “Zink is een essentieel element dat nodig is om leven mogelijk te maken. Het menselijk lichaam maakt zelf dan ook gebruik van zink. Hiervan is 90% gebonden aan proteïnen, waar het vooral de taak heeft om de structuur en het functioneren te ondersteunen. De overige 10% van het zink is dus ‘vrij’, en niet gebonden aan proteïnen. Het vrije zink ligt opgeslagen in blaasjes die zich in cellen zelf bevinden. Dit zink wordt in de hersenen en in het binnenoor gebruikt om de communicatie tussen cellen te bevorderen en om prikkels te verwerken.” Er ontstaan echter problemen op het moment dat deze cellen te veel en te sterke prikkels moeten verwerken. Hierdoor kan er dus een overschot aan zink ontstaan, wat vervolgens de haarcellen kan beschadigen.
Muizen
Het team van Tzounopoulos heeft voor het onderzoek gebruik gemaakt van muizen. Eerst heeft het team bepaalde delen van het oor geïsoleerd als voorbereiding. Vervolgens werden deze muizen blootgesteld aan hard lawaai. Door de isolatie kregen niet alle cellen in het oor te maken met het lawaai, maar alleen specifieke cellen. Naderhand heeft het onderzoeksteam deze cellen onderzocht. Hieruit bleek dat, zelfs na het verstrijken van vele uren, de cellen zonder isolatie veel hogere zinkgehaltes hadden dan de cellen die waren beschermd.
Oorsuizen
De resultaten van het onderzoek zijn erg veelbelovend te noemen. Het team van Tzounopoulos heeft namelijk nog een laatste maar erg belangrijke ontdekking gedaan. “De meest belangrijke vondst is dat we dit overtollige zink op kunnen vangen,” licht Tzounopoulos toe. “Dit kunnen we doen door gebruik te maken van een ‘zinkchelator’, wat in essentie werkt als een spons.” Experimenten onthullen dat muizen waarbij overtollig zink in het oor door zo’n ‘zinkspons’ werd afgevangen minder vatbaar waren voor gehoorverlies en beter beschermd waren tegen door lawaai ingegeven schade aan de haarcellen. Het uiteindelijke doel van de wetenschapper is om een medicijn te ontwikkelen dat deze ‘zinkspons’ op een veilige manier beschikbaar maakt voor mensen. De wetenschapper heeft goede hoop dat tinnitus op deze manier in ieder geval beter voorkomen kan worden.
Het team van Tzounopoulos is echter nog lang niet klaar. “De volgende stap in ons onderzoek is het uitvogelen waarom het lichaam reageert met zo’n grote hoeveelheid zink,” sluit Tzounopoulos af. “Daarnaast proberen we ook beter te begrijpen hoe het zink nu precies de cellen in het binnenoor kan beschadigen. Vooralsnog raad ik mensen nog wel aan om altijd oordopjes te dragen tijdens een concert en in lawaaierige omgevingen.” Want ook Tzounopoulos onderstreept: eenmaal beschadigde haarcellen in het binnenoor herstellen zich niet. Het is dus beter om voorzichtig te zijn – zelfs met een wondermiddel als de (toekomstige) zinkspons.
