Betalen voor de Mbit/s in plaats van GB

Wie in Nederland een vastinternetabonnement heeft, hoeft zich vrijwel nooit zorgen te maken over de databundel. Je betaalt een vast bedrag per maand en kunt zoveel downloaden als je wilt, excessen daargelaten. In plaats daarvan heb je de keuze uit de snelheid. Wil je zo snel mogelijk downloaden, dan betaal je meer. Kun je genoegen nemen met grote downloads die minder snel binnengehengeld worden? Dan ben je goedkoper uit.

Bij mobiele abonnementen gold lang de omgekeerde wereld. In plaats van je zorgen te maken over de downloadsnelheid, moest je juist de keuze maken uit de databundel. Als je vaak op wifi zit, is een goedkoper abonnement voldoende. Wil je altijd zorgeloos 5G kunnen gebruiken, dan kun je voor een onbeperkt abonnement gaan. Beide klanten benutten echter de maximale snelheid van het netwerk, zonder dat er verschil tussen de abonnementen zit. Althans, bij de grote providers met een eigen netwerk.

Natuurlijk, sommige virtuele providers laten klanten tegen betaling hogere snelheden krijgen. Een voorbeeld is Ben, waar klanten voor een euro extra per maand met 300Mbit/s over het 5G-netwerk kunnen downloaden, in plaats van met maximaal 200Mbit/s op 4G. Bij Budget Energie is het juist omgekeerd: hier heeft het abonnement met onbeperkte data van twintig euro per maand een maximale snelheid van 5Mbit/s, terwijl de goedkopere abonnementen met databundels met 100Mbit/s kunnen downloaden. Je kon tot voor kort als klant echter nooit kiezen welke snelheid je wilde bij je onbeperkte abonnement; dat besloot de provider. Vaak kreeg je gewoon de maximale snelheid, of je het nou wilde, en gebruikte, of niet.

10Mbit/s tot 1Gbit/s

Odido bracht hier afgelopen september verandering in. Samen met de naamswijziging van T-Mobile kondigde het bedrijf aan Unlimited-abonnementen met verschillende snelheden aan te bieden. Unlimited Start kost 25 euro per maand en geeft klanten een maximale downloadsnelheid van 10Mbit/s. Het duurste abonnement, Unlimited Premium, geeft klanten een downloadsnelheid van 1Gbit/s voor 45 euro per maand.

KPN's duurste abonnement kost een tientje minder, maar heeft ook een maximale downloadsnelheid van 'slechts' 600Mbit/s. Dit abonnement is wel weer 2,50 euro goedkoper dan Odido's equivalent. Het goedkoopste Unlimited-abonnement van KPN is 2,50 euro duurder dan Odido's goedkoopste aanbod, met de kanttekening dat je bij KPN 50Mbit/s krijgt, in plaats van de 10Mbit/s bij Odido.

KPN zegt tegen Tweakers nu nog geen 1Gbit/s-abonnement aan te bieden 'omdat de kans dat je 1Gbit/s ook als klant zult ervaren, momenteel zeer gering is'. "Logischerwijs verandert dat wanneer het ook reëel is dat je als klant daadwerkelijk 1Gbit/s ervaart." Overigens is Odido's 1Gbit/s-abonnement vermoedelijk ook niet overal te gebruiken. De provider zei in september dat 1200 van de 5000 zendmasten geschikt waren voor het 1Gbit/s-abonnement, waar elke week 55 sites bijkwamen. Op basis van die informatie zouden er op dit moment dus 2500 zendmasten zijn die geschikt zijn voor het 1Gbit/s-abonnement, ofwel de helft van Odido's netwerk. De provider zegt niet hoeveel sites er nu zijn geüpgraded, maar zegt wel dat klanten 'gemiddeld hogere snelheden gaan halen door de continue ontwikkeling van ons netwerk en de komst van de 3,5GHz-frequentie'.

Bij beide bedrijven geldt een maximale snelheid van 300Mbit/s voor de niet-onbeperkte abonnementen. De vermelde prijzen kunnen bovendien voor klanten afwijken als ze een abonnement combineren met een vast abonnement van de provider.

Maandprijzen exclusief kortingen

Verkapte prijsverhogingen

KPN en Odido zeggen de klanten meer keuze te geven met de vernieuwde abonnementen. Je zou ook kunnen stellen dat het om verkapte prijsverhogingen gaat. Neem KPN. Voordat het bedrijf de nieuwe Unlimited-abonnementen aankondigde, kostte het onbeperkte abonnement 32,50 euro per maand. Daarmee internette je op de hoogste snelheid van KPN's netwerk. KPN zegt dat zijn netwerk 500Mbit/s aankan, dus dat is de snelheid die klanten konden verwachten. Voor huidige klanten met het 'oude' Unlimited-abonnement verandert er niets; zij blijven op ongeveer 500Mbit/s internetten.

Wie nu echter voor 32,50 euro per maand een Unlimited-abonnement wil afsluiten, krijgt het Unlimited300-abonnement. Hierbij krijg je een maximale downloadsnelheid van 300Mbit/s. Alsnog meer dan genoeg voor de meeste klanten, maar het is niet alles dat KPN's netwerk aankan. Klanten die het meeste willen halen uit de 5G-verbinding, moeten nu voor het SuperUnlimited-abonnement gaan, dat maandelijks 2,50 euro duurder is.

Bij Odido is de 'prijsverhoging' groter als het gaat om het abonnement met de hoogste snelheid. Toen de provider nog T-Mobile heette, kostte Unlimited 35 euro per maand. De provider beloofde een maximumsnelheid van 450Mbit/s, al bleken sommige abonnees in de praktijk hogere snelheden te kunnen halen, tot 750Mbit/s. Bij de introductie van de vernieuwde Unlimited-abonnementen verdween het 35-euroabonnement. Er kwamen twee abonnementen bij die 2,50 euro goedkoper en duurder waren, en 150Mbit/s minder of meer boden dan dat 'oude' abonnement.

Voormalige T-Mobile-abonnees die hun abonnement moeten verlengen, kunnen dus niet voor dezelfde prijs als dat oude abonnement een 450Mbit/s-abonnement afsluiten. Zij moeten dan genoegen nemen met 300Mbit/s-internet, of maandelijks 2,50 euro extra betalen voor een iets snellere verbinding. Ook dat duurdere abonnement gebruikt echter nog niet het maximaal haalbare van Odido's netwerk, terwijl Odido-klanten dat voorheen wel hadden bij het 'oude' Unlimited-abonnement. Klanten die voorheen met 750Mbit/s konden downloaden, moeten bij een nieuw abonnement 45 euro per maand betalen om die snelheid te kunnen behalen. Overigens ligt deze prijs wel 4,50 euro per maand lager dan bij introductie van de vernieuwde Unlimited-abonnementen afgelopen september.

Popcorn kopen en Excel-formules

Er zijn dus veel verschillende prijzen en snelheden. De nieuwe prijzen zorgen er dan ook voor dat vergelijken tussen de providers lastiger wordt. Hoewel ze allebei 300Mbit/s- en 600Mbit/s-abonnementen aanbieden, komen de goedkoopste abonnementen niet overeen en biedt Odido nog een sneller abonnement aan. Het was al lastig om de abonnementen met elkaar te vergelijken door de kortingen en extra's, zoals toegang tot streamingdiensten die providers al langer bieden. Zeker wie vast en mobiel combineert, moet meerdere factoren en prijzen meewegen bij het vergelijken van verschillende providers om tot de beste deal te kunnen komen.

'Excel-formules' om de aanbiedingen met elkaar te vergelijken worden met deze stap dus ingewikkelder, wat het overstappen ook gecompliceerder maakt. Dat is enigszins in het voordeel van providers, want bestaande, blijvende klanten leveren meer op dan nieuwe klanten, onder andere vanwege overstapkortingen en aansluitkosten. Als je eenmaal een klant hebt, wil je voorkomen dat die overstapt naar de concurrent. Wanneer het als klant lastig is om je huidige abonnement te vergelijken met het aanbod van andere providers, is de kans kleiner dat je overstapt. Aan de andere kant wil je er als provider wel voor zorgen dat klanten van concurrenten overstappen naar jou en dan zo lang mogelijk blijven, dus je aanbod moet op de een of andere manier aantrekkelijk zijn. Het zorgt dan ook voor een lastige balans voor providers, maar KPN lijkt ervan overtuigd te zijn dat Odido's strategie werkte. Anders zou de provider de verschillende abonnementen niet hebben overgenomen.

De prijzen van KPN, Odido en Vodafone waarbij een tweejarig vast abonnement wordt gecombineerd met een tweejarig mobiel abonnement. Bovengenoemde prijzen zijn exclusief tijdelijke kortingen. Bij KPN's 600Mbit/s-abonnement geldt bijvoorbeeld een tijdelijke korting van 2,50 euro per maand en bij het vaste abonnement betaal je de eerste 9 maanden 35 euro per maand. Bij Odido's vaste 1Gbit/s-abonnement geldt een korting van 25 euro voor de eerste acht maanden en bij Vodafone is de korting 50 procent voor de eerste drie maanden. *Bij Odido is de vastinternetmaandprijs afhankelijk van het netwerk waarop de internetverbinding wordt aangesloten, zoals KPN of ODF. **Vodafone heeft geen abonnementen met verschillende snelheden; hier krijgt de gebruiker altijd de maximale snelheid van maximaal 1Gbit/s.

De gekozen abonnementen en prijzen lijken bovendien op de bekende prijzen voor bijvoorbeeld popcorn in de bios. Ze lokken je met de kleinste bak popcorn, in dit geval een internetabonnement van tientallen Mbit/s voor 25 tot 27,50 euro, exclusief kortingen. Je twijfelt alleen of dit wel genoeg popcorn zal zijn voor de hele film en dus kijk je ook even naar de duurdere bakken. Wel verhip, het prijsverschil is niet zó groot, maar je krijgt wel zes tot dertig keer zoveel popcorn, met 300Mbit/s. Maar hey, voor nog iets meer euro in de maand heb je zelfs het dubbele van die 300Mbit/s! Uiteindelijk kies je voor een van de middelgrote bakken popcorn, terwijl je eigenlijk vooraf niet eens per se onbeperkt internet wilde hebben.

Zijn de duurdere abonnementen echt nodig?

Los van de marketingpsychologie, is het ook de vraag wat je werkelijk aan de rappere internetverbindingen hebt. Natuurlijk, dat is een vraag die je je altijd kunt stellen, ook bij de multigigglasvezelverbindingen. Het punt is alleen dat je bij glasvezelverbindingen de verbinding vaker deelt met anderen dan bij mobiele abonnementen. Een 200Mbit/s-glasvezelverbinding kan bijvoorbeeld voor krapte zorgen als je met meerdere mensen thuis tegelijk wil streamen of grote bestanden wil downloaden. Maar voor een smartphone? Daar zou die 200Mbit/s zomaar al meer dan toereikend kunnen zijn, omdat je die vrijwel nooit met anderen deelt.

Providers geven zelf ook min of meer hetzelfde aan. KPN zegt bijvoorbeeld dat Unlimited50 geschikt is voor het 'gebruiken van je favoriete apps, checken van je mail of gewoon om te browsen'. Met Unlimited300 kunnen gebruikers naar films en series kijken 'in hoge kwaliteit' of naar luisterboeken, podcasts of muziek luisteren, iets wat met Unlimited50 ook mogelijk is. En SuperUnlimited? Daarmee kun je 'overal en altijd gamen, streamen, bingen, videobellen, surfen of wat je ook maar wil doen op je telefoon'. Met uitzondering van dat vage laatste, kan alles ook wel met Unlimited50.

Providers over 600Mbit/s: 'superkorte laadtijden' en 'overal gamen, streamen of wat je ook maar wil doen'

Odido heeft vergelijkbare bewoordingen en spreekt bij het 10Mbit/s-abonnement bijvoorbeeld over 'standaard appgebruik, sociale media en browsen', terwijl met 300Mbit/s klanten kunnen streamen 'in HD-kwaliteit'. Bij het 600Mbit/s-abonnement krijgen klanten 'superkorte laadtijden' en 1Gbit/s is voor klanten die 'het snelste van het snelste' willen. Concrete voorbeelden van wat klanten met de duurdere abonnementen kunnen, worden echter niet genoemd, of zijn ook prima mogelijk met de goedkopere abonnementen.

Dat komt vooral omdat je op je telefoon vaker streamt dan dat je grote bestanden downloadt. Een grote Steam-game ga je bijvoorbeeld niet op je iPhone binnenhengelen en een lange 4k-video ga je ook niet downloaden om te editen. Wellicht wil je zo'n lange video wel snel kunnen uploaden. In dat geval klinkt een 600Mbit/s- of 1Gbit/s-verbinding handig.

Upload en Vodafone

We schrijven bewust 'klinkt', omdat er een belangrijke kanttekening bij deze abonnementen geplaatst moet worden. Net als op de kabel, zijn de meeste 5G-abonnementen niet symmetrisch. Bij Odido ligt de upload op maximaal 100Mbit/s, wat voor zowel het 600Mbit/s- als het 1Gbit/s-abonnement geldt. Het 300Mbit/s-abonnement heeft een maximale upload van 80Mbit/s. Alleen het 10Mbit/s-abonnement is symmetrisch. KPN zegt op zijn dekkingskaart dat het netwerk een maximale uploadsnelheid van 100Mbit/s heeft, maar meldt bij de abonnementen een significant hogere uploadsnelheid. Bij SuperUnlimited ligt de upload op 200Mbit/s, bij Unlimited300 is dit 150Mbit/s. Het Unlimited50-abonnement heeft een upload van 20Mbit/s. Een video uploaden duurt met 5G dus langer dan een video downloaden.

Snellere internetverbindingen zijn voor smartphones wellicht niet altijd nodig, maar misschien is dat juist de reden dat de abonnementen nu beschikbaar zijn. Providers investeren continu in het upgraden van hun netwerken. Niet alleen als het gaat om zendmasten en netwerkapparatuur om nieuwe technieken en vrijgekomen frequenties te ondersteunen, maar bijvoorbeeld ook servers en andere infrastructuur in de backend. Hierdoor komt er binnen de netwerken steeds meer capaciteit vrij, waardoor de netwerken steeds meer klanten aankunnen die tegelijkertijd op hogere snelheden kunnen internetten.

Providers kunnen daardoor nu snellere internetabonnementen aanbieden, terwijl klanten ook met 'goedkopere' abonnementen een prima internetervaring kunnen hebben. Wat dat betreft is de situatie vergelijkbaar met de glasvezeldiensten van onder meer KPN, Delta en Odido. De netwerken kunnen nu in principe multigigdiensten aan, dus providers bieden die diensten aan voor klanten die ze willen. Dat wil niet zeggen dat de goedkopere, langzamere abonnementen in de praktijk voor smartphonegebruikers echt langzaam zullen zijn, met als eventuele uitzondering Odido's 10Mbit/s-abonnement. Maar wie denkt dat echt nodig te hebben, kan voor de duurdere abonnementen gaan. De voordelen lijken vooral voor gebruikers te zijn die vaak hotspotten op hun telefoon, al is het niet duidelijk in hoeverre smartphonehotspots een bottleneck kunnen vormen.

KPN zegt ook tegen Tweakers dat de abonnementen nu beschikbaar zijn omdat de snelheden op mobiel 'richting glasvezelsnelheid gaan'. "Dit jaar worden de 3,5GHz-frequenties geveild en wordt 5G nog sneller. Daarmee is 2024 wat ons betreft ook het jaar voor meer keuze bij Unlimited; ons netwerk is er klaar voor, net als de markt." De provider verwacht dat de extra keuze ervoor zorgt dat meer klanten een Unlimited-abonnement kiezen. "Aan de onderkant met een aantrekkelijker aanbod, iets gunstiger in prijs. En aan de bovenkant met naast de hoogste 5G-snelheid, ook ruimere bundels om MB's te delen binnen een huishouden en grotere roamingbundels." KPN zegt ook dat Unlimited50 'een volwaardig Unlimited-abonnement is waarmee de klantervaring gewoon heel goed is en je in feite alles kunt'. "De snellere abonnementen zijn voor de zwaardere gebruikers die altijd goede en hoge snelheden willen."

Odido zegt tegen Tweakers de abonnementen in september te hebben ingevoerd, omdat het als 'nieuw telecommerk een nieuwe standaard neer wilde zetten'. "Daarnaast zien we een steeds grotere behoefte aan data. Wij vinden niet dat we mensen door databundels moeten beperken, daarom zijn we ooit met Unlimited in de markt begonnen. Dit aanbod breidden we in september uit om onze abonnementen nog beter af te stemmen op de behoeften en budgetten van onze klanten." Odido wilde niet zeggen welke Unlimited-abonnementen het populairst zijn.

Vind je dit allemaal te verwarrend? Dan is er ook nog Vodafone met een 'oud en vertrouwd' Red Unlimited-abonnement, 'zonder snelheidsbeperkingen'. Dit komt bij de provider neer op een downloadsnelheid van maximaal 1Gbit/s en een maximale upload van 112,5Mbit/s, waarbij dat laatste zelfs iets meer is dan Odido en KPN aanbieden. Het is nog niet bekend of Vodafone de andere twee zal volgen. In een reactie aan Tweakers zegt de provider 'geen uitspraken te doen over potentiële nieuwe pakketten of producten'.