De oudste trainer in het betaalde voetbal voelt de generatiekloof met de spelers van FC Utrecht alleen als hij zijn passie voor muziek etaleert. In zijn huis in het Drentse Tynaarlo staan alleen al zevenduizend cd's en tweeduizend elpees.
De 65-jarige Jans draait nog dagelijks platen. Met Led Zeppelin hoefde hij niet aan te komen in de kleedkamer. "Ik heb hier te maken met enorme cultuurbarbaren. Ze keken me aan met een blik van: ben je gestoord of zo?"
Zijn muziekhelden blijven Bob Dylan, Neil Young en David Bowie, al wordt de eregalerij nog altijd uitgebreid. Jans: "Jason Isbell heeft al zo'n mooi oeuvre opgebouwd. Maar die oude koningen blijf ik draaien. Ik heb een iPodje met mijn klassiekers, dan ga ik van Dylan naar Bowie, Velvet Underground en Echo and the Bunnymen."
Op het trainingscomplex van FC Utrecht in Overvecht vertelt Jans aan NU.nl dat hij al kaarten heeft gekocht voor het Holland International Blues Festival in juni in Grolloo. "Muziek is voor mij een grote bron van inspiratie."
"Op een vrije dag zet ik 's ochtends muziek op en ga ik bijvoorbeeld een playlist maken van beelden van spits Sam Lammers. Selecteer ik allerlei momenten uit de wedstrijd, waarvan hij kan leren. Ik luisterde tegelijkertijd naar de plaat van J. Mascis met een kop koffie, ik vind dat heerlijk."
CV Ron Jans
Geboren: 29 september 1958 in Zwolle
Clubs als speler: PEC Zwolle, FC Groningen, Roda JC, Mazda Sport en Veendam
Clubs als trainer: FC Groningen (2002-2010), Heerenveen (2010-2012), Standard Luik (2012), PEC Zwolle (2013-2017), FC Cincinnati (2019-2020), FC Twente (2020-2023), FC Utrecht (2023-heden)
Zet zondag Kasjmir van Led Zeppelin op in de kleedkamer voor de wedstrijd tegen je vorige club FC Twente en Utrecht staat bij rust met 3-0 voor?
Jans, lachend: "Nee, met mijn muzieksmaak hoef ik de wereld niet meer te veroveren. Die gasten vinden het al belachelijk dat ik nog een platenspeler heb of een cd koop. Ik luister ook weleens naar Spotify, maar het is geen romantiek. Voetbal is ook allang niet romantisch meer, het leven evenmin. Alles wordt gedigitaliseerd."
Cabaretier Youp van 't Hek zegt: ik word zeventig, op die leeftijd kun je geen komiek meer zijn. Wanneer houdt het voor jou op?
"Het ligt voor iedere persoon anders. Ik zie Youp ervoor aan dat hij na een jaar pauze zegt: ik ga toch nog even de komiek uithangen. Ik heb bij FC Twente met de inmiddels 72-jarige technisch directeur Jan Streuer gewerkt. Het lijkt wel alsof die man elk jaar jonger wordt. Leeftijd is een getal."
"Ik ben nooit helemaal leeg geweest, maar je wordt als coach zo geleefd. Ik had deze zomer zowaar drie maanden vrij, al had ik mijn sabbatical graag willen verlengen tot vijf maanden. Het gaf me zoveel rust en ontspanning."
"Het is ook zo mooi om eens van buiten naar binnen te kijken in plaats van andersom. Dan is de voetbalwereld soms krankzinnig. En toch kon ik geen nee zeggen, toen FC Utrecht zich meldde. Ik ben gemakkelijk over te halen."
Jij bent nu de oudste trainer in het betaalde voetbal. Ben je nooit bang geweest dat je methoden verouderd zijn?
"Dat is onzin. Ik heb altijd willen voorkomen dat ik zou worden ingehaald door de tijd. Ik ben juist met mijn tijd meegegaan, ook een trainer van 65 kan zich nog ontwikkelen. Louis van Gaal noemde zichzelf als bondscoach van Oranje nog een lerende coach. Ik voel mijn leeftijd niet, ouderdom is voor mij geen item. Ik ben geen ander mens geworden, wel een andere trainer."
"Er is zoveel veranderd in het voetbal. Ik stuur nu een complete staf aan, van fysieke trainers tot assistenten, performance coaches en specialisten voor de verdediging en spelhervattingen. Ik leer ook weer van mijn stafleden. Je moet als trainer ook een kameleon zijn, terwijl ik mezelf ben blijven boetseren als mens."
Jij zal toch altijd meer naar de mens kijken dan naar data?
"Vroeger kreeg ik de kritiek dat ik in mijn enthousiasme alles zelf deed. De grootste verandering is dat ik steeds meer delegeer en anderen de verantwoordelijkheid geef. Het managen van je staf is ook een leerproces. Ik durf nu dingen uit handen te geven. En dan blijkt dat mensen het waarderen en zich ook kunnen ontwikkelen."
"Ik ben nu meer de manager dan de trainer. Maar de menselijke maat staat bij mij voorop. Ik wil spelers kunnen raken, zodat ze bereid zijn om te leren en in zichzelf te investeren. Ik wil ze vooral zover krijgen dat ze in een team kunnen functioneren."
Waarom lukte het niet in het buitenland? Functioneer jij toch het beste in Nederland?
"Prestatief waren die buitenlandse avonturen niet mijn beste jaren, maar ze behoren wel tot mijn gelukkige perioden. Ik heb nog een jaar in Japan gevoetbald. Ik koester die ervaring. Standard Luik werd geleid als een handelshuis, ook voor de trainers na mij was dat een handicap. Toch voelde ik ook daar de waardering."
"Maar bij de samenstelling van de selectie was ik aan de goden overgeleverd. De resultaten waren niet goed genoeg, maar zo gaat het al twintig jaar in Luik. In Cincinnati heb ik tot de laatste twee weken een mooie tijd gehad. Het is op een bizarre wijze afgelopen."
Jans zegt zijn verblijf bij de voetbalclub in Cincinnati als een 'voetnoot' in zijn loopbaan te beschouwen. Vier jaar geleden werd Jans beschuldigd van racisme, omdat hij bij het meezingen van een rapnummer het in Amerika uiterst gevoelige woord 'nigger' zou hebben gebruikt. Hij werd vervolgens verhoord door de spelersvakbond en diende zijn ontslag in.
Hardop meezingen in de kleedkamer doe je nooit meer?
"Racisme was nooit aan de orde, maar het was wel onhandig. Ik werd aangeklaagd door de vakbond, maar het ging allemaal anoniem. Ik moest voor een commissie verschijnen, waar ik alleen met ja of nee mocht antwoorden. Ik mocht niks uitleggen of toelichten. Eerdere uitspraken van mij werden totaal uit hun verband gehaald."
"Het werd in een bepaalde richting geduwd. Ik werd onderdeel van een politiek spel. Na mijn verhoor bij de commissie dacht ik: uit deze Netflix-serie wil ik zo snel mogelijk ontsnappen. Het is enorm uitvergroot, ik zie het absoluut niet als een litteken. Ik probeer nooit mensen te kwetsen, ik blijf mezelf en hoop dat mensen zien dat ik oprecht en eerlijk ben."
Je sprak vorig jaar in de Volkskrant over 'Die Unvollendete', Symfonie nr. 8 van Schubert, omdat je nooit trainer bij een topclub bent geweest. Voelt je carrière als onvoltooid?
Jans, lachend: "Ik weet nog dat ik bij Die Unvollendete het verkeerde lidwoord gebruikte, dat kon ik me als voormalig leraar Duits natuurlijk niet permitteren. Maar dat gevoel heb ik helemaal niet. Mijn loopbaan is niet unvollendet, maar het is nog niet af. Mijn kinderen zeiden dat ik misschien te bescheiden ben geweest."
"Ik wilde nooit ten koste van alles een topclub trainen, dat maniakale zit niet in mij. Ik heb een prachtig leven en ik heb geleerd om te genieten van het trainersvak. De druk om te presteren is soms lastig, maar ook lekker. Die druk zal ik zeker missen als ik geen trainer meer ben en alleen nog de vrijheid heb om te presteren."
Youp van 't Hek is ook na zijn afscheid de eeuwige komiek, ben jij voetbaltrainer voor altijd?
"Ik hoop na deze trainersklus bij FC Utrecht het stokje door te geven en te blijven genieten van voetbal. Ik denk aan een mooie uitspraak van mijn vriend en oud-collega Hans Westerhof: je moet spijt hebben van de dingen die je hebt gedaan. En niet van de dingen die je niet hebt gedaan."
FC Utrecht mikt na 'halve' wederopstanding op play-offs
Zondag zal Jans de ontmoeting met zijn vorige club FC Twente ervaren als een familiereünie. "Ik heb zin om oude vrienden te ontmoeten en de speciale sfeer in De Grolsch Veste opnieuw te ervaren. Ik denk dat ik door de Twente-supporters prima zal worden ontvangen.
"Ik heb een geweldige tijd gehad bij FC Twente, ik ben benieuwd of wij ons met die ploeg kunnen meten. Het vertrouwen groeit met de week."
Utrecht is immers al dertien wedstrijden ongeslagen, uitgerekend tegen FC Twente kan Jans het record uit 1991 dat hij nu deelt met oud-trainer Ab Fafié aanscherpen. Groot is het contrast met de angstige ploeg, die Jans overnam na het vroege ontslag voor Michael Silberbauer. "Angst, onzekerheid, de bal breed of achteruit spelen; het team durfde niet te voetballen."
Jans spreekt van een "halve wederopstanding". Glunderend memoreert hij de wedstrijd tegen PSV, toen FC Utrecht de reeks van zeventien zeges op rij van de koploper wist af te breken met een gelijkspel. Kijk hoe Utrecht hoog druk wist te zetten en PSV bij de strot durfde te pakken. En de 4-3 zege op Ajax staat zelfs in zijn top tien van mooiste wedstrijden in zijn carrière als coach.
Nu hoopt FC Utrecht zich te plaatsen voor de play-offs voor Europees voetbal. Jans: "Het kan nog een mooi seizoen worden."