Een heftig ongeluk gisteren op de N369 in Friesland, waarbij drie doden vielen. De politie doet onderzoek en er is niet gezegd dat de weg dé oorzaak was. Maar op dit soort N-wegen valt wel bijna een kwart van alle verkeersdoden in Nederland. Hoe kan dat?
Wim Salomons, verkeerskundige van Veilig Verkeer Nederland, erkent: de N-weg is een relatief gevaarlijke weg. Dat komt doordat op de wegen het verkeer twee kanten op rijdt. "En vaak bomen langs beide kanten. En je mag er hard rijden: vaak 80 kilometer per uur."
'Gevaarlijkste wegen van het land'
Bovendien komen vanuit verschillende soorten wegen, van 30-kilometer-wegen tot snelwegen, verkeer samen op zo'n N-weg.
Ook de ANWB stelt dat N-wegen 'naar verhouding de gevaarlijkste wegen van het land' zijn. "Belangrijkste redenen dat N-wegen zo gevaarlijk zijn, is dat door de combinatie van hoge snelheden en geen uitwijkmogelijkheden een foutje snel fataal kan zijn", zo laat laat Fieke van Schaik van de ANWB weten. "Voertuigen passeren elkaar vaak zonder fysieke scheiding met hoge snelheden."
Eerder maakte RTL Nieuws deze video, over mensen die wonen aan de N-weg: 'Je wordt er bang van.'
Wonen aan een gevaarlijke N-weg: 'Je wordt er gewoon angstig van'
Uit een rapport van de Rijksoverheid blijkt dat ongeveer 5 procent van de totale weglengte in Nederland een N-weg betreft. Op deze N-wegen vallen 22,4 procent van de verkeersdoden in Nederland. Dat is bijna één op de vier verkeersdoden.
Daarom zijn er landelijke regels waar een 80-kilometer-weg aan moet voldoen. Crow, een kennisplatform op het gebied van infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte, stelde die op voor provincies en het Rijk. Zij stellen bijvoorbeeld dat bomen minimaal 4,5 meter en het liefst 6 meter van de weg verwijderd moeten zijn. Dat geldt ook voor andere obstakels, zoals lantaarnpalen en verkeersborden.
Stevige berm is veiliger
Ook pleit Crow voor een 'vergevingsgezinde berm': een berm met een stevige ondergrond. Als auto's in een te zachte berm belanden met hoge snelheid, kunnen ze namelijk gemakkelijk omslaan.
Ook de ANWB denkt na over hoe N-wegen veiliger kunnen worden gemaakt. Van Schaik stelt dat het scheiden van verkeer dat in tegenovergestelde richting rijdt, bijvoorbeeld met een middenbermscheiding, een N-weg veiliger kan maken. Het verlengen van korte invoegstroken kan ook helpen, net zoals het verbreden van de ruimte tussen rijbanen.
'Weg was onveilig, en is aangepast'
De N369 in Friesland waar het ongeluk gebeurde, is in 2017 aangepast. Dat was omdat er veel ongelukken gebeurden, zo laat de provincie desgevraagd weten. "Er werd hard gereden en de oversteekplaatsen waren onveilig", zegt een woordvoerder.
De provincie Friesland heeft middengeleiders gemaakt om de snelheid eruit te halen, en een opvangpad gemaakt naast de weg. Fietsers worden naar oversteekplaatsen geleid via bosjes en een heg naast de weg. "De weg staat verder niet bekend als onveilig en er komen ook geen maatregelen. Het is afwachten wat de oorzaak is van het ongeluk."
"Een heel groot aantal N-wegen voldoet nog niet aan de richtlijnen", stelt Salomons van Veilig Verkeer Nederland. Ook Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) stelt dat wegbeheerders 'nog steeds niet klaar zijn met alle maatregelen te nemen om de wegen veiliger te maken'.
N-wegen zijn namelijk vaak later in het landschap gebouwd. Dus de uitritten, de bomen, de sloten, zachte bermen en andere obstakels die mogelijk gevaar opleveren, waren er eerder dan de weg en de richtlijnen. "Daardoor zie je soms bomen op één meter afstand van de weg staan", zegt Salomons. "Of zitten er liggen er woningen direct aan de N-weg."
Máár, zegt de expert ook: het heeft niet alleen maar met de inrichting van de weg te maken. "Er is altijd een andere kant van de medaille." En dat is: de mens. Of, specifieker: het gedrag van die mensen." Daarom pleit de ANWB er ook voor dat weggebruikers worden ontmoedigd om onveilig in te halen, bijvoorbeeld door het plaatsen van rijrichtingscheiding. Want onveilig inhalen gebeurt volgens de organisatie nog te vaak.
Wat is belangrijker?
Hetzelfde geldt voor de snelheid, waar niet altijd aan wordt gehouden. Salomons: "Als ik me op de weg aan de snelheid houd, dan word ik ingehaald op allerlei plekken door auto's die sneller rijden."
Maar lang niet alle wegbeheerders zijn enthousiast over snelheidsbeperking. "Provincies willen over een algemeen goede doorstroming", zo stelt Salomons. "Het is een kwestie van een afweging maken. Wat is belangrijker: meer veiligheid, of 3 minuten eerder op de bestemming aankomen?"
