De geur van dennennaalden doet je denken aan de zomervakanties uit je jeugd, de ietwat aangebrande lucht van marshmallows haalt herinneringen boven aan kampvuurtjes met vrienden en als je de zee ruikt, ben je ineens weer terug bij die romantische strandwandeling van een paar jaar geleden. Geuren kunnen zo effectief zijn bij het ophalen van herinneringen dat ze zelfs helpen tegen depressies.
Dat ontdekten onderzoekers van de Amerikaanse University of Pittsburgh. Hun studie toont aan dat geuren beter werken dan woorden als je je een specifieke gebeurtenis wilt herinneren. Ze stellen dat dit gebruikt kan worden bij de behandeling van depressieve mensen om hen uit hun negatieve gedachtecyclus te halen en gedachtepatronen te veranderen.
Geuren beter dan woorden
Onderzoeker Kymberly Young kwam tot die conclusie door drie gegevens bij elkaar te brengen. Ten eerste ontdekte ze dat het stimuleren van de amygdala helpt bij het ophalen van herinneringen. De amygdala is onderdeel van het reptielenbrein dat niet alleen de vecht- of vluchtreactie controleert, maar ook een rol speelt bij aandacht en focus op belangrijke gebeurtenissen. Ze wist ook dat mensen met een depressie het moeilijk vinden om zich specifieke gebeurtenissen te herinneren. En tenslotte was bekend dat geuren bij gezonde mensen herinneringen bovenhalen die heel levendig en echt voelen.
“Dat werkt bij geuren waarschijnlijk beter dan bij woorden, omdat de reukkwab signalen direct naar de amygdala stuurt, het hersengedeelte dat sterke emoties oproept”, legt Young uit aan Scientias.nl. “Ik vond het verrassend dat niemand eerder heeft gekeken naar het oproepen van herinneringen bij depressieve mensen met behulp van geur.”
Vicks VapoRub
Dus besloot ze zelf de proef op de som te nemen en te testen of het stimuleren van de amygdala depressieve mensen kan helpen om beter toegang te krijgen tot hun herinneringen. In plaats van de dure hersenscanner erbij te pakken, besloot ze het meer old school aan te pakken: ze liet proefpersonen ruiken aan schaaltjes met geuren, van sinaasappels en koffie tot schoenpoets en Vicks VapoRub. Daarna moesten ze een bepaalde herinnering oproepen. Dat mocht een fijne of een vervelende herinnering zijn.
Vaker positieve herinneringen
Gek genoeg hadden de depressieve deelnemers levendigere herinneringen door de geuren dan door woorden. Degenen die iets mochten ruiken, hadden vaker een specifieke herinnering, bijvoorbeeld dat ze afgelopen vrijdag naar een koffietent waren geweest, in plaats van de meer algemene herinnering, dat ze weleens ergens koffie hebben gedronken. Herinneringen die werden opgeroepen door geuren voelden ook echter aan. “En het meest verrassende was nog wel dat de deelnemers vaker positieve herinneringen hadden als ze een geur roken, hoewel we hen helemaal niet in een bepaalde richting hadden gestuurd”, vertelt Young, die binnenkort toch de hersenscanner wil gebruiken om nogmaals te bewijzen dat geuren effectiever zijn dan woorden om de amygdala te prikkelen bij depressieve mensen.
“Als we het geheugen verbeteren, dan kunnen we het probleemoplossend vermogen, de regulering van emoties en andere functionele problemen verbeteren, waar depressieve mensen vaak mee kampen”, legt Young uit. “Geheugenproblemen worden namelijk gelinkt aan moeite met probleem oplossen en emotiebeheersing. Je moet in staat zijn om je specifieke eerdere ervaringen te herinneren voor deze functies. Dus als we het geheugen verbeteren zouden we theoretisch ook die andere functies verbeteren.”
Ook voor gezonde mensen
Dat geldt overigens niet alleen voor mensen met een depressie, ook voor gezonde mensen kan het nuttig zijn, zegt ze. “Er is al veel onderzoek gedaan naar hoe geuren intense, levendige herinneringen oproepen bij gezonde mensen.” Mocht je je dus niet zo goed voelen dan kan het helpen om een geur te ruiken, die je doet terugdenken aan iets fijns.
Toch is het nog te vroeg om geurtherapie in te zetten als behandelmethode, stelt Young. “Er is meer onderzoek nodig, maar er zijn al wel therapieën die gericht zijn op het ophalen van specifieke herinneringen. Die gebruiken woorden als trigger. Deze studie toont aan dat zo’n training mogelijk effectiever is als in plaats daarvan geuren gebruikt worden.”
