"Hulporganisaties kunnen niet stoppen met het luiden van de noodklok", zegt Thea Hilhorst, hoogleraar Humanitaire Studies bij het International Institute of Social Sciences. "Er is geld voor hulp aan Gaza, er zijn mensen, maar er is geen toegang. En daarvoor zijn internationale partijen nodig."
VN-chef António Guterres roept het regelmatig: de situatie in Gaza is "bijzonder alarmerend" en er zijn "onnoemlijke gevolgen voor honderdduizenden Palestijnen". Het is een ware humanitaire catastrofe, vat Hilhorst samen. Het is volgens haar maar goed dat ook Guterres dag in, dag uit blijft benadrukken dat de Gazanen in hoge nood verkeren.
Dat vinden de hulporganisaties zelf - uiteraard - ook. "We denken telkens dat we de bodem hebben bereikt: het kan niet erger. Maar dan blijkt toch weer dat er ergens een luik opengaat en het nog erger wordt", zegt Mirjam van Dorssen tegen NU.nl. Zij is bij Oxfam Novib landendirecteur voor Israël en de Palestijnse Gebieden.
Volg de ontwikkelingen van het conflict
'Noodklok is van levensbelang'
Maar als de situatie alleen maar erger wordt, heeft het dan wel nut om de noodklok te blijven luiden? "Absoluut", klinkt het unaniem. "De roep is het werk van hulporganisaties, maar ze kunnen ook niets anders dan het probleem onder de aandacht brengen. Die roep is belangrijk om het probleem op de politieke agenda te krijgen", zegt Anne de Jong, docent Antropologie op de Universiteit van Amsterdam. Zij is gespecialiseerd in mensenrechten en het Israëlisch-Palestijns conflict.
"Er is internationale verantwoordelijkheid nodig voor deze ramp. Want zolang het geweld doorgaat, zijn burgers niet veilig en kunnen hulporganisaties hun werk niet doen", zegt Van Dorssen. Het is dus van levensbelang.
De noodklok blijft luiden tot de internationale gemeenschap met een "adequate respons" komt, meent Hilhorst. Maar die blijft tot nu toe uit. "Er wordt waarschijnlijk binnenskamers wel veel druk uitgeoefend, maar er zijn te weinig internationale politici die hardop eisen dat er een staakt-het-vuren komt zodat de burgers van Gaza geholpen kunnen worden."
Noodhulp door VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) dreigt te stoppen
- Meerdere landen, waaronder Nederland, besloten onlangs om financiële steun aan UNRWA stop te zetten wegens beschuldigingen van Israël dat medewerkers betrokken waren bij de Hamas-aanval op 7 oktober. UNRWA dreigt daardoor te moeten stoppen met het bieden van humanitaire hulp in de Gazastrook.
- UNRWA is opgericht in 1949, na de eerste Arabisch-Israëlische oorlog. De organisatie biedt Palestijnen in Gaza, de Westelijke Jordaanoever, Jordanië, Syrië en Libanon onder meer onderwijs, basisgezondheidszorg en humanitaire hulp aan.
- De rol van UNRWA is van levensbelang in de Gazastrook. Als de organisatie moet stoppen, heeft dat grote gevolgen voor de humanitaire situatie in de Gazastrook.
- De Israëlische claims over medewerkers van UNRWA zijn trouwens niet geverifieerd. Het is dus niet duidelijk of ze waar zijn. UNRWA hoopt begin maart een rapport over de beschuldigingen af te hebben. Ondertussen zijn de desbetreffende medewerkers wel ontslagen. Israël wil al langer dat het werk van UNRWA stopt. In 2017 riep de Israëlische premier Benjamin Netanyahu daar al toe op.
Boodschap klinkt vanuit burgers, maar politiek beweegt amper mee
Tot een echte ommezwaai heeft de roep dus niet geleid. Toch lijkt de boodschap langzaam door te dringen. "Zo heeft Frankrijk een militaire ziekenhuisboot voor de kust liggen, waar kinderen die specialistische zorg nodig hebben, worden behandeld", weet De Jong.
Ook hebben Nederland en Jordanië voedsel- en medicijnpakketten gedropt in Gaza. Hoewel de media daarover hebben bericht, geven politici er niet veel aandacht aan. De druk om iets te doen neemt ook toe vanuit de bevolking van westerse landen. In veel landen zijn protesten geweest waarbij gedemonstreerd werd voor de veiligheid van Palestijnse burgers.
Dat is volgens De Jong een mooie weergave van de spagaat waarin veel landen zich bevinden. "Steeds meer westerse landen voelen wel dat dit echt niet kan, maar ze willen ook trouw blijven aan bondgenoot Israël."
Waarom klinkt de noodklok?
- In Rafah zitten anderhalf miljoen mensen vast, zij kunnen nergens heen. Want het noorden van Gaza is verwoest en Egypte houdt de grenzen gesloten.
- Er is amper schoon drinkwater en voedsel. Dat is cru, vindt De Jong. "Op twintig minuten rijden, zit gewoon een McDonald's. Het eten is er, maar het mag niet naar binnen."
- Door slechte hygiënische omstandigheden zijn er vele ziektes als griep, hepatitis en longontstekingen.
- Cruciale operaties voor mensen met kanker of andere ernstige aandoeningen vinden niet plaats, want alleen spoedhulp wordt uitgevoerd. Ook worden veel baby's doodgeboren door een gebrek aan reguliere verloskundige hulp.