Wie wil de Wilders Web Winkel kopen?

Kunstenaar Domenique Himmelsbach de Vries vraagt 40 duizend euro voor zijn webwinkel, en vindt dat een koopje. Het is dan ook niet zomaar een webshop, het is de Wilders Web Winkel, én het is een als webshop vermomd kunstproject. Een site vol lichtelijk absurde Wilders-merchandise, van een dekbedovertrekset tot een Wilderstuinkabouter.

Ruim tien jaar geleden begon Himmelsbach de Vries ermee, met hulp van collega-kunstenaar Tabo Goudswaard. Wie de site nu bezoekt, ziet behalve de slogan (‘Doe eens een Geert cadeau’) en twintig Wildersproducten ook een bericht waarin de site te koop wordt aangeboden.

Houdt u van Holland?

Himmelsbach de Vries vindt het tijd zijn project af te sluiten, en nu de PVV de verkiezingen heeft gewonnen is het een perfect moment ‘om campagne te voeren’ voor de verkoop. Dus, zo valt te lezen: ‘Bent u ondernemend en houdt u van Holland, zeemeeuwen en ambivalentie? Dan bent u wellicht een geschikte kandidaat om de Wilders Web Winkel over te nemen.’

Hebben zich al potentiële kopers gemeld? Hebben de Wildersspullen het afgelopen decennium goed verkocht? En hoe is de Wilders Web Winkel precies ontstaan? ‘Mijn project begon in 2012’, zegt de kunstenaar in zijn atelier in Amsterdam, ‘als een speels, enigszins ironisch project. Er waren destijds kolossale bezuinigingen doorgevoerd in de cultuursector. De kunst- en cultuurwereld moest onder het eerste kabinet-Rutte de eigen broek gaan ophouden. Kunstenaars moesten ondernemers worden. De Wwik-regeling, waarvan ik zelf gebruikmaakte en die voorzag in een tijdelijk basisinkomen voor kunstenaars, hield op te bestaan.’

VVD-staatssecretaris Halbe Zijlstra werd het gezicht van die bezuinigingen, maar de gure wind in de zogenaamd ‘subsidieslurpende’ cultuurwereld werd zeker ook op het conto van Wilders’ populistische PVV geschreven, die destijds gedoogsteun leverde en kunst afdeed als ‘linkse hobby’. Het was allemaal tegen het zere been van kunstenaars en andere cultuurliefhebbers, die een ‘Mars der Beschaving’ naar het Haagse Malieveld organiseerden.

De activistisch aangelegde Himmelsbach de Vries was erbij. ‘Mensen waren woedend en verongelijkt. Het overheersende sentiment was: rechtse politici en hun kiezers begrijpen níéts van kunst. Ik denk echter dat zulke woede vooral de polarisatie en het conflict versterkt. Waarom zouden we het niet eens heel anders aanpakken en het advies om ondernemers te worden radicaal omarmen? Zo ontstond het idee om geld te gaan verdienen aan Wilders – en hem eens niet tot vijand te maken, maar hem juist dood te knuffelen.’

Op de markt in Volendam

Himmelsbach de Vries ontwikkelde samen met andere kunstenaars twintig Wildersproducten – waaronder Wilderspleisters (zijn persoonlijke favoriet) en het gezelschapsspel Mens doe eens normaal!, een knipoog naar een opmerkelijke aanvaring in de Tweede Kamer tussen Wilders en Rutte, datzelfde jaar.

Omroep Powned zag er wel de humor van in en maakte een vrolijk item over de winkel, waarin Himmelsbach de Vries en consorten hun producten op de markt in Volendam verkochten. ‘Wij zijn de eerste kunstenaars die positief door hen werden geportretteerd’, zegt Himmelsbach de Vries. ‘En via het Powned-item op tv kwamen we ook bij ‘Henk en Ingrid’ thuis terecht. Dat deed niemand uit de kunstwereld ons na op dat moment. We kregen een hoop bestellingen uit het hele land. Met name de Wildersdeurmat was populair. Maar niet iedereen vond het leuk, de site werd ook een keer gehackt.’

Thierry Baudet is welkom

Was de Wilders Web Winkel, terugkijkend, een succes? Himmelsbach de Vries moet lachen. ‘Het heeft uiteindelijk nooit de kosten gedekt.’ Maar ja, dat is voor hem in wezen ook niet belangrijk. ‘Het gaat mij erom dat het tot de verbeelding spreekt dat het bestáát. De website zelf is het eigenlijke kunstwerk.

‘Voor mij was dit project vooral een alternatieve vorm van activisme; ik wilde de dynamiek van polarisatie omkeren door onverwacht extreem vóór iets te zijn. Door middel van verwarrende kunst met humor, waar toch ook ernst onder zit.’

Hoe dan ook is ‘de pilotfase wel voorbij’ na ruim tien jaar, aldus de kunstenaar. Hij gaat graag weer verder met nieuwe ideeën en wil het stokje doorgeven. Kopers hebben zich nog niet gemeld; het zou mooi zijn als een culturele instelling of het Rijksmuseum het project zou omarmen, al mag ook Thierry Baudet zich van Himmelsbach de Vries melden.

Want hoewel de kunstenaar in 2022 nota bene de LAM Art Entrepreneur Award won, is hij misschien toch liever ondernemend dan ondernemer. Het bericht waarin de webwinkel te koop wordt aangeboden, eindigt in elk geval met de opmerking: ‘Heeft u geen budget maar kunt u aannemelijk maken dat u de ideale ondernemer bent die ons bedrijf door kan pakken? Dan maakt u nog steeds een grote kans om geselecteerd te worden.’