Het boerenprotest is ogenschijnlijk gericht tegen de belastingheffing op diesel – maar in heel Europa gaat het over de ‘Green Deal’ en de machtsstrijd tussen Ursula von der Leyen en haar hernieuwde uitdager Manfred Weber, schrijft EU-expert Johannis Wilhelm Friesinger.

De industriële landbouw moet op de knieën worden gedwongen. Dat zei Diederik Samsom toen hij in 2019 het Berlaymontgebouw in Brussel betrad als adviseur van Frans Timmermans, eerste uitvoerend vice-president en commissaris voor klimaatactie in de Commissie-von der Leyen. Het Timmermans/Samsom-team slaagde er bijna in. Wanhopige boeren gaan nu in heel Europa de straat op.

Timmermans droom om EU-president te worden, is niet uitgekomen; Samsom is ook uit de running. Omdat er in juni verkiezingen voor het EU-Parlement aankomen, is Commissievoorzitter Von der Leyen momenteel ogenschijnlijk voorstander van boeren. Keert het tij in het voordeel van de boeren? Weg van de vernietiging van de landbouw naar een verstandig beheer? In Frankrijk annuleert president Emmanuel Macron de Green Deal van Vonder-der-Leyen.

De Green Deal leidt tot ellende voor boeren

Het landbouwbeleid vormt de kern van de EU, en boeren zijn het slachtoffer van partijpolitieke machinaties in het EU-Parlement. Na de Europese parlementsverkiezingen van 2019 ontmoetten Manfred Weber (CSU) en Ursula von der Leyen (CDU) elkaar in de politieke arena van Brussel. Weber was de leidende kandidaat van de Europese Volkspartij, waar zowel de CSU als de CDU lid van zijn, en zou voorzitter van de Europese Commissie worden als vertegenwoordiger van de sterkste partij. De Europese Volkspartij werd de sterkste kracht bij de verkiezingen voor het EU-Parlement van 2019. De Franse president Emmanuel Macron (En Marche!) wilde echter absoluut niet dat de leider van de grootste partij in het Parlement voorzitter van de Commissie zou worden. Er werd een historisch akkoord bereikt. Het was niet zoals beloofd dat het Parlement de voorzitter van de Commissie koos, maar eerder de staatshoofden en regeringsleiders.

Macron had een vrouw in gedachten die geboren was in Elsene, vlakbij Brussel, als dochter van een EU-bureaucraat. Een Duitser, een vertrouweling van de toenmalige bondskanselier Angela Merkel (CDU), om ook de Duitse politiek erbij te betrekken. In ruil voor een andere vrouw, de Franse Christine Lagarde, die als president van de Europese Centrale Bank in Frankfurt een monetair beleid wilde voeren ten gunste van het zwaar in de schulden stekende Frankrijk. Merkel kon Von der Leyen niet weigeren ter wille van haar vriendin en verbrak de belofte die ze oorspronkelijk aan Weber had gedaan.

De teleurgestelde Weber keerde terug naar het parlement. Aan de andere kant was de Nederlandse sociaaldemocraat Frans Timmermans (PvdA) tevreden. Hij was de leidende kandidaat van de S&D, de Europese Sociaal-Democraten. Timmermans werd benoemd tot eerste vicevoorzitter van de Commissie om ervoor te zorgen dat alle grote Europese politieke families op topposities vertegenwoordigd zijn. Dit is hoe politieke deals werken in de EU: poppetjes worden verplaatst om coalities te smeden, de inhoud komt veel later.

Net als Weber had ook Timmermans gehoopt Commissievoorzitter te worden. Dat was niet gepland, maar hij kreeg meer dan hij had verwacht: na Von der Leyen werd hij de hoogste functionaris in de bizarre hiërarchie van de commissie: eerste uitvoerend vice-president en commissaris voor klimaatbescherming. In overeenstemming met de meerderheid van de regeringsleiders moeten het klimaatbeleid en de strijd tegen de boeren van de EU de morele groene leider van de wereld maken. Gezien de goede economische situatie leek dat mogelijk. Timmermans heeft de uitvoering hiervan op zich genomen.

De New Deal van de EU als strijd tegen de boeren

Als handhaver nam Timmermans een bijzondere man in dienst: Diederik Samsom. Hij studeerde kernwetenschappen om argumenten tegen kernenergie te verzamelen. Een man dus die eerst een mening heeft en vervolgens feiten probeert te vinden die daarbij passen. Samsom werd een soort betaalde campagnevoerder voor Greenpeace.

Samsom werd kabinetschef van Timmermans. En plotseling kon Samsom aanpakken wat hij bij Greenpeace of in Nederland nooit zou hebben gekund: heel Europa radicaal groen maken. Hij schreef een artikel met de propagandanaam “Green Deal”, verwijzend naar de New Deal van Franklin D. Roosevelt in Amerika in de jaren dertig.

Bij de presentatie van de Green Deal in Brussel positioneerde Von der Leyen zich als een groot stuurman. Ze duwde Timmermans bijna letterlijk naar de achtergrond. Timmermans heeft er zelden zo chagrijnig uitgezien. Maar lang bleef hij niet tussen de schermen.

Want von der Leyen werd al snel afgeleid door het Covid-19-virus en later de Russische aanval op Oekraïne. Hetzelfde gold voor de regeringsleiders die de Green Deal bij de Commissie hadden besteld en deze nu ontvingen – radicaler dan verwacht en ongecontroleerd. Timmermans en Samsom hadden vrij spel. Ook omdat de Europese Volkspartij van Von der Leyen, de S&D van Timmermans en de liberalen van Macron in het Europees Parlement de Green Deal steunden.

En dankzij een andere beroemde EU-Duitser, Martin Selmayr, waren alle andere commissarissen afhankelijk geworden van de president en de eerste vice-president: het team van Von der Leyen en Timmermans regeerde. Het was Selmayr die als kabinetschef van de Luxemburgse Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker (CSV) tussen 2014 en 2019 de macht van de Commissie centraliseerde in het kantoor van de Commissievoorzitter. De EU gaat over macht, niet over de burgers, die moeten betalen voor de intriges die in achterkamertjes ver van Brussel worden uitgebroed.

Onderdeel van de Green Deal is de zogenaamde farm-to-fork-strategie, waarmee uitvoering moet worden gegeven aan de Green Deal. De strategie heeft tot doel het Europese voedselsysteem duurzamer te maken en de impact ervan op derde landen te verminderen, zo luidt de theorie. De strategie werd geïmplementeerd door middel van een groot aantal individuele wetten die boeren in de EU een last oplegden en bedoeld waren om hen uit de markt en uit hun velden te dwingen – zoals het verkleinen van de gecultiveerde gebieden, buitensporige kunstmestverboden, het verminderen van het aantal gehouden dieren en vele andere alledaagse details waar alleen Brusselse bureaucraten mee konden komen.

Vanaf 2022 werden wetgevingsvoorstellen van de Commissie geleidelijk aan naar de Raad (lidstaten) en het Parlement gestuurd. Tegelijkertijd begonnen Nederlandse boeren in opstand te komen. Duizenden boerderijen zouden moeten worden onteigend voor Timmermans visie op een natuurpark. Met hun nieuwe partij “Boer Burger Beweging” behaalden ze snel overwinningen bij de Nederlandse provinciale en Eerste Kamerverkiezingen. De Nederlandse christen-democraten, leden van Webers Europese Volkspartij, werden uit de race gegooid. Sindsdien is de conservatieve meerderheid in het EU-Parlement verzwakt en zal naar verwachting een enorme hoeveelheid zetels, macht en posities verliezen.

In Nederland groeit het verzet van boeren

De overwinning van de Boer burger beweging kreeg dan ook grote weerklank in Brussel, waarbij de angst zich vooral verspreidde onder Webers Europese Volkspartij. De christen-democraten of burgerlijke conservatieven waren in Italië en Frankrijk al verdreven door liberalen en zogenaamde populisten. Nu waren ook de Nederlandse christen-democraten, het kleine zusje van de Duitse CDU/CSU, verdwenen.

Weber waarschuwde Von der Leyen. Ze moest van koers veranderen en tijd winnen. Ook de Franse president Macron, die Von der Leyen promoveerde tot voorzitter van de Commissie, begon op de rem te trappen. Maar Von der Leyen luisterde niet. Ze was bezig met Oekraïne en vloog in privéjets de wereld rond om verwelkomd te worden als president van Europa. En ze kon – en wilde misschien ook niet – op tegen de machtige en slimme Timmermans en zijn Samsom.

Weber nam toen een opmerkelijke beslissing. De EVP sprak zich uit tegen de Green Deal. De regelgeving over het duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (SUR) moest van tafel, of op zijn minst afgezwakt. De door de Commissie voorgestelde SUR bepaalde dat boeren tegen 2030 50 procent minder pesticiden moeten gebruiken. In Brussel brak een dramatische strijd uit. Timmermans botste met de meerderheid van het EU-Parlement, die hem eerder had toegejuicht. Nu was er plotseling weerstand en moest hij lobbyen bij de Kamerleden. Timmermans verloor. De SUR was van tafel.

Overigens ging het de EVP niet alleen om de boeren. In Nederland had het gezien dat de boeren gezelschap kregen van de middenklasse in landelijke en voorstedelijke gebieden. Boeren waren de kanarie in de kolenmijn, die het dreigende gevaar signaleerden. Want de Green Deal, die verder gaat dan landbouw, zou ook gewone mensen treffen, die gedwongen zouden worden hun huizen te isoleren en andere ingrepen in hun persoonlijke leven te doen. De kern van de achterban van de EVP moest behouden blijven door de Green Deal af te zwakken.

Het protest verspreidt zich

Ondanks de ommekeer in de nationale hoofdsteden en Brussel gingen eerst Duitse, daarna Franse en Belgische boeren de straat op. Duizenden tractoren blokkeerden de snelwegen, Berlijn, Parijs en Brussel werden geblokkeerd.

Dat was paradoxaal. Want in 2019, toen de regeringsleiders opdracht gaven tot de Green Deal, en in 2020, toen de Green Deal werd gepresenteerd, protesteerden de boeren niet in de hoofdsteden. Pas nu gaan ze de straat op.

Maar de Duitse speciale belasting op landbouwdiesel en een vrijhandelsovereenkomst met Zuid-Amerika, ook voor landbouwproducten, hebben de boeren wakker geschud. De veel fundamentelere Green Deal deed dit niet. Boerenbelanghebbenden in de nationale hoofdsteden en in Brussel waren er niet in geslaagd zich tegen hem te verzetten. Samsons verklaring dat de industriële landbouw “op de knieën moet worden gebracht” had alarmbellen moeten doen rinkelen. Maar de belangengroepen durfden niet te protesteren omdat er een gebrek aan politieke vruchtbare grond was – zowel in de nationale hoofdsteden als in Brussel. Alleen de ommekeer van de EVP na het vertrek van Timmermans en de nederlagen bij de nationale verkiezingen, zoals die van de CDU/CSU in Duitsland, boden vruchtbare grond.

Of dit de boeren tevreden kan stellen, valt nog te bezien. De regeldruk die decennialang is opgebouwd, blijft hoog. En het “groene” denken is geenszins verdwenen uit de publieke dienstverlening en de politiek. Sommige snoepjes worden naar de boeren gegooid. Volgend jaar mogen boeren 4 procent van hun areaal, dat eigenlijk gereserveerd zou moeten worden voor natuur, inzaaien. Het was Von der Leyen die dit bekendmaakte in gesprekken met boeren in Brussel. Ze probeert zichzelf te verdedigen en Weber op de achtergrond te plaatsen.

De Green Deal moet nog steeds doorgaan

Maar wat Von der Leyen biedt is nogal mager. Timmermans’ opvolger, de Nederlandse christen-democraat Wopke Hoekstra, legt op klimaattoppen uit dat de EU in 2040 90 procent minder broeikasgassen moet uitstoten dan in 1990. Hij wil alle fossiele brandstoffen snel uitfaseren. De landbouw, die verantwoordelijk is voor 12 procent van de uitstoot van broeikasgassen, wordt zwaar getroffen. Hoe tractoren en maaidorsers dan zullen worden aangedreven, blijft echter een mysterie. Alternatieve brandstoffen zijn zeldzaam. En elektrificatie is niet mogelijk voor grote machines. Ze zouden te zwaar worden, de grond verdichten en de ‘Made in China’-batterijen zouden na een uur leeg zijn.

De sociale eisen die aan boeren worden gesteld zijn hoog en dat zal ook zo blijven. Ze moeten zorgen voor voedselzekerheid, gezond, goedkoop en veilig voedsel, de duurzaamheid vergroten, het landschap behouden en zo klein mogelijk familiebedrijven blijven. Nu steeds meer EU-burgers in steden wonen en zich niet meer verbonden voelen met het platteland, zal het begrip voor boeren eerder afnemen dan toenemen. Tegelijkertijd zijn de landbouwsubsidies van de EU, uitgedrukt in koopkracht, in twintig jaar tijd gehalveerd. En de tegenstanders van de boeren zijn machtig: multinationale voedselbedrijven behalen door mondiale import veel hogere winstmarges dan boeren. Zodra Europa volledig vanuit Zuid-Amerika wordt bevoorraad, zullen deze blijven stijgen.

Een politieke oplossing die de sociale wensen en eisen van boeren verzoent met een financieel leefbaar bestaan ​​voor boeren ontbreekt nog steeds. Veel zal afhangen van het gevecht tussen Von der Leyen en Weber.

De ‘groene’ Ursula von der Leyen mikt op een tweede termijn van vijf jaar als Commissievoorzitter na de federale verkiezingen. Ze belooft de regeringsleiders alles wat ze willen om dit te bereiken. Maar Weber wil ook stijgen in de Brusselse hiërarchie en lijkt een beter gevoel te hebben voor de kiezers in de EU. Omdat elk land een commissaris mag benoemen, kan Weber alleen commissaris worden als Von der Leyen geen voorzitter van de Commissie wordt. Of boeren weer de straat op zullen gaan, zal mede afhangen van deze Duits-Duitse strijd.

Help ons de censuur van BIG-TECH te omzeilen en volg ons op Telegram:

Telegram: t.me/dissidenteen

Meld je aan om onze gratis dagelijkse nieuwsbrief met het belangrijkste nieuws direct in je mailbox te ontvangen:

Vergeet niet de bevestigingsmail te openen om de nieuwsbrief te activeren (check je spambox als je hem niet ziet)

Er wordt vooraf gemodereerd dus het kan even duren voor je comment verschijnt.

Klik op de tag ⬇️ om meer te lezen over