Natuurlijk valt de naam Bouterse nog regelmatig in Suriname. Dinsdag lichtten zijn advocaten hun bezwaren tegen zijn veroordeling mondeling toe aan het Surinaamse Hof van Justitie. En de nabestaanden van de slachtoffers van de Decembermoorden maken zich druk om de in hun ogen lakse houding van de Surinaamse autoriteiten. Maar dat is het dan ook. Van volksoproer is totaal geen sprake.
Dat Bouterse zijn celstraf probeert te ontlopen heeft niet geleid tot onrust onder de Surinamers, beaamt hoofdredacteur Vishmohanie Thomas van het Surinaamse nieuwsmedium Suriname Herald tegen NU.nl. Dat viel bij zijn definitieve veroordeling twee maanden geleden ook al mee.
De Surinaamse bestuurskundige August Boldewijn kan dat deels verklaren. Bouterse heeft de leden van de door hem opgerichte partij NDP opgeroepen rond zijn veroordeling "geen rotzooi te schoppen" en zo het imago van de partij te schaden, legt hij uit. "Volgend jaar wil hij dat zijn NDP de verkiezingen wint."
Dat zou de oud-president niet per se willen om onder celstraf uit te komen, zegt Boldewijn. "Hij is gewoon een machtsfiguur."
Volg nieuws over Desi Bouterse
'Je bezighouden met Bouterse zorgt niet voor brood op tafel'
Maar de voornaamste reden voor de relatieve rust is dat Surinamers wel andere zorgen hebben. Hun land verkeert in een zware economische crisis.
"Alles is veel duurder geworden", legt Thomas uit. "Mensen zitten in de overlevingsstand. Je bezighouden met Bouterse gaat er niet voor zorgen dat er brood op tafel komt."
De Surinaamse journalist Rosita Leeflang valt haar bij. "Het is economisch erg moeilijk voor veel Surinamers. De meeste mensen zijn dáár mee bezig. We vragen ons echt niet elke dag af waar onze ex-president zich zou bevinden."
Boldewijn noemt de gang van zaken rond Bouterse, die na zijn veroordeling niet direct werd aangehouden en daardoor kon verdwijnen, wel "een kwalijke zaak". "Maar de economische situatie kwelt alle Surinamers, vooral de gewone man. Die denkt niet meer aan Bouterse of de rommel die de staatsgreeppleger allemaal gemaakt heeft. Als je het aan mij vraagt, is Bouterse in Suriname een vergeten zaak."
Zo zit het met de voortvluchtige Desi Bouterse
- Desi Bouterse werd 20 december in hoger beroep veroordeeld tot twintig jaar cel voor zijn rol in de Decembermoorden van 1982.
- Bij de Decembermoorden kwamen vijftien "tegenstanders van het regime" om het leven. Op dat moment was Bouterse na een staatsgreep twee jaar aan de macht in Suriname.
- Bouterse heeft sinds de start van het proces geprobeerd te voorkomen dat hij zou worden vervolgd.
- Hij moest zich half januari melden bij de gevangenis Santo Boma voor het begin van zijn straf.
- De Surinaamse oud-president kwam niet opdagen.
- Suriname heeft op 17 januari een opsporingsbericht verspreid voor de spoorloze Bouterse. Sindsdien melden de autoriteiten weinig voortgang in de opsporing.
Niemand weet precies wat er gebeurt om Bouterse te pakken
Het valt Thomas en Leeflang op dat Nederlandse media-aandacht wel erg vaak op Bouterse is gericht. "Maar in Suriname gebeurt er zoveel meer", zegt de eerste. "Denk aan de verruwing van de maatschappij. Duur openbaar vervoer. De aanloop naar de verkiezingen van volgend jaar. Zorgpersoneel dat wegtrekt. Klimaatverandering." Leeflang: "Het leven in Suriname gaat door."
En er is nog een simpelere reden: er zijn volgens Thomas te weinig updates om de zoektocht naar Bouterse het nieuws te laten domineren. Niemand weet tenslotte precies wat er gebeurt om hem op te pakken - áls er al iets gebeurt. Toch zouden veel Surinamers het wel heel opvallend vinden dat de oud-president zo lang uit handen van justitie kan blijven.
"Geloof me, als Bouterse ergens loopt, weet iedereen dat hij het is", legt Thomas uit. "Dus vragen veel mensen hier zich af: hoe is het mogelijk dat de ex-president gewoon voortvluchtig kan zijn, terwijl de gewone man voor moord of doodslag wel de bak in draait?"
"Als Boldewijn iets zou hebben gedaan, dan draait hij meteen de bak in", trekt de bestuurskundige een vergelijking met zichzelf. "Maar Bouterse kreeg alle ruimte om te verdwijnen als een vogel. Dat vond ik wel raar."
De Surinaamse minister van Justitie Kenneth Amoksi voelde zich al gedwongen klassenjustitie van de hand te wijzen. Ook in andere strafzaken zouden veroordeelden zich niet meteen hebben hoeven melden bij de gevangenis. President Chan Santokhi houdt zich op de vlakte. Hij wilde tot dusver niet veel meer kwijt dan: "De opsporing is in handen van de procureur-generaal en niet in handen van de regering."
Dit is de speciaal voor Bouterse gebouwde gevangeniscel
Zit hij in het buitenland of toch 'gewoon' in Suriname?
Speculatie is er in de voormalige Nederlandse kolonie uiteraard wel. Venezuela, Cuba en zelfs Equatoriaal-Guinea worden genoemd als plekken waar Bouterse zich zou kunnen bevinden. Onder anderen de nabestaanden van de slachtoffers van de Decembermoorden stellen dat de Surinaamse autoriteiten niet hard genoeg zoeken.
Het is nooit officieel bevestigd, maar het is een publiek geheim dat Bouterse nierpatiënt is en dialyse nodig heeft. Daarom is het volgens veel Surinamers onwaarschijnlijk dat de 78-jarige voormalige legerleider naar het Surinaamse binnenland is gevlucht. De gezondheidszorg is daar onvoldoende op dergelijke zorg ingericht.
Er doen zelfs geruchten de ronde dat 'Bouta' gewoon thuis in de hoofdstad Paramaribo is, met een dialyseapparaat binnen handbereik. Thomas kent die verhalen. "Sommige Surinamers denken: als Bouterse nog in het land is, bevindt hij zich dichtbij."