De stembusgang in Indonesië is er een van enorme omvang. Maar liefst 205 miljoen mensen zijn stemgerechtigd in het land.
Ruim de helft van deze groep is veertig jaar of jonger. De autoriteiten rekenen op een opkomst van ongeveer 75 procent.
De schijnwerpers staan woensdag gericht op oud-generaal en huidig defensieminister Prabowo Subianto, oud-gouverneur van Centraal Java Ganjar Pranowo en onafhankelijk kandidaat Anies Baswedan. Maar de verkiezingen lijken vooral te draaien om Subianto.
Waarom er veel aandacht voor de presidentsverkiezingen is
- De uitvoerende macht ligt in Indonesië bij de president.
- De president wordt direct gekozen en benoemt een kabinet.
- Indonesië krijgt bovendien voor het eerst sinds 2014 een nieuwe president. Zittend president Joko Widodo heeft het maximum van twee termijnen achter de rug en komt niet in aanmerking voor een nieuwe termijn.
Huidige president probeert nalatenschap veilig te stellen
Subianto lijkt op basis van peilingen verreweg de beste papieren te hebben. Dat de minister van Defensie de wind in de zeilen heeft, is niet in de laatste plaats te danken aan de steun van Widodo.
Om te beginnen is Widodo's 36-jarige zoon Gibran Rakabuming Raka de kandidaat van Subianto voor het vicepresidentschap. Daar is hij eigenlijk te jong voor, maar het Indonesische hooggerechtshof besloot vorig jaar oktober een uitzondering voor hem te maken. De zwager van Widodo staat aan het hoofd van het hof.
"Het heeft er alle schijn van dat de nog altijd zeer populaire president Widodo via Subianto zijn eigen nalatenschap wil veiligstellen", zegt NU.nl-verslaggever Thom Schelstraete, die in Jakarta is.
"De volgende president moet in de ogen van Widodo vooral zijn werk en koers voortzetten. Subianto lijkt dat te gaan doen, en daarmee heeft hij de steun van uitgaande president", vult Michel Maas aan. Hij is verbonden aan Instituut Clingendael.
Voortborduren op het beleid van president Widodo betekent volgens Maas vooral investeringen in infrastructuur en nieuwe banen. "Indonesiërs moeten letterlijk en figuurlijk de vooruitgang kunnen blijven zien."
Imago van 'schattige opa' lijkt vruchten af te werpen
Presidentskandidaat Subianto timmert ook aan de weg dankzij een nieuw imago als schattige opa. "Hij wordt neergezet als tekenfilmfiguur, compleet met een aanstekelijk campagnedeuntje, een dansje en babyblauwe outfits", zegt Schelstraete.
Dat slaat aan bij de kiezers. "Subianto is een fenomeen geworden op sociale media, waar de verkiezingsstrijd voor een belangrijk deel wordt uitgevochten", vult Maas aan.
Diezelfde kiezers zijn vaak te jong om zich de schaduwkant van Subianto te herinneren, gaat Maas verder. Subianto wordt onder meer verdacht van mensenrechtenschendingen in Oost-Timor en Papua.
Maar hij wordt vooral ook verdacht van betrokkenheid bij de ontvoering en marteling van actievoerders tijdens de onrust in 1998. In dat jaar kwamen Indonesiërs in opstand tegen de autoritaire leider Suharto, die op dat moment al 32 jaar aan de macht was. Subianto is nooit veroordeeld.
"De meerderheid van de kiezers heeft geen boodschap aan het verleden van Subianto. Het zijn vooral ngo's, activisten, familieleden van slachtoffers en buitenlandse media die met zijn verleden bezig zijn", zegt Maas. "Veel kiezers zijn vooral bezig met het hier en nu", vult Schelstraete aan.
Subianto zette 'alles op alles' voor winst in eerste ronde
Volgens Maas is Subianto er veel aan gelegen om de klus in de eerste ronde al te klaren. Hij en Schelstraete zagen de kandidaat de afgelopen dagen daarom "alles op alles" zetten in de campagne.
Lukt dat niet, dan volgt waarschijnlijk een tweede ronde tegen presidentskandidaat Baswedan. "In zo'n tweede ronde ligt het veld altijd wat meer open", zegt Maas. "Je krijgt een echte tweestrijd. Mogelijk stappen de aanhangers van Pranowo dan over naar het kamp-Baswedan."
Maar voorlopig ligt Subianto dus op koers voor winst. Dat betekent volgens Maas voor Indonesië dat het land zich zal blijven profileren.
"De huidige president Widodo heeft er alles aan gedaan om Indonesië internationaal op de kaart te zetten. Denk aan grote sportevenementen of de bijeenkomst van de G20 op Bali in 2022. Alles om duidelijk te maken dat Indonesië meedoet in de wereld en dat inwoners trots kunnen zijn op hun land. Subianto gebruikt die formule."
Maar de manier waarop Widodo presidentskandidaat Subianto steunt, zegt Schelstraete, roept wel vragen op over de richting die Indonesië als prille democratie opgaat.
Het pad naar verkiezingswinst
- Om te winnen moet een presidentskandidaat in Indonesië minimaal 20 procent van de stemmen in ten minste de helft van het aantal provincies halen.
- Ook moet een kandidaat landelijk meer dan 50 procent van het aantal stemmen behalen.
- Lukt dat niet, dan volgt op 26 juni een tweede ronde.