1. Wat is Chinees Nieuwjaar?
"We noemen het vaak Chinees Nieuwjaar, maar eigenlijk is het Nieuw Maanjaar, het nieuwe jaar op basis van de maankalender", vertelt Frank Pieke, hoogleraar Modern China Studies aan de Universiteit Leiden.
"Het wordt ook in landen als Korea, Japan en Taiwan gevierd. In China wordt gevierd dat het voorjaar er weer aan komt en dat het zaaien begint. Daarom wordt het ook wel Lentefeest genoemd. Het is ook echt een familiefeest, een beetje zoals Kerstmis hier."
Er wordt vuurwerk afgestoken en op veel plekken zijn draken- en leeuwendansen. Op de zevende dag van het nieuwe jaar telt iedereen er een jaar bij op, bij wijze van verjaardagsviering.
2. Wanneer is het Chinees Nieuwjaar en waarom is dat elk jaar op een andere dag?
Chinees Nieuwjaar is elk jaar in de winter, vaak eind januari of begin februari. Dat komt doordat het begint op de dag van de tweede, of soms derde, nieuwe maan (als je de maan 's nachts niet of bijna niet kunt zien) na de winterwende.
Dat is de dag waarop de zon precies boven de Steenbokskeerkring staat. Na die dag worden de dagen weer langer.
Het is dus niet elk jaar op dezelfde dag, omdat de baan van de maan om de aarde niet precies een maand beslaat. De nieuwe maan loopt daarom niet gelijk met de maanden van onze kalender.
3. Hoe zit het met die jaren van dieren? Waar komt dat vandaan?
Elk jaar in China krijgt een dierenteken. Daarvan zijn er in totaal twaalf. Elk dierenteken geeft verschillende eigenschappen mee aan mensen die in dat jaar geboren worden.
We gaan bij dit Chinees Nieuwjaar van het jaar van het Konijn (2023) naar het jaar van de Draak (2024). Als je tijdens het jaar van de Draak bent geboren, heb je dus het Chinese sterrenbeeld Draak. Mensen die in dat jaar geboren worden, hebben volgens de Chinese overlevering een inspirerende persoonlijkheid en zijn trots en levendig.
"Het is een populair jaar voor het krijgen van kinderen of het sluiten van huwelijken. Dat wordt wel net iets serieuzer genomen dan dat wij onze eigen sterrenbeelden hier in het Westen vaak nemen", zegt Pieke. "Hoewel het ook weer niet zo is dat mensen twaalf jaar wachten tot de volgende als ze het jaar van de Draak net gemist hebben."
"In traditionele Chinese kringen wordt er flink wat waarde gehecht aan de dierenriem. Het is goed als je een kind krijgt in het jaar van de Draak of van de Tijger, terwijl een Rat of een Paard als minder gunstig wordt gezien", legt de hoogleraar uit.
Maar het is volgens hem ook zo dat het, net als met horoscopen in het Westen, altijd een beetje naar de persoon geplooid wordt.
4. Reist heel China terug naar het platteland met Chinees Nieuwjaar?
"Iedereen reist terug naar zijn ouders. En doordat veel Chinezen van het platteland in de stad werken, zorgt dat elk jaar weer voor een grote volksverhuizing", zegt Pieke.
"Een groot gedeelte gaat nog altijd met de trein, maar vliegreizen worden steeds populairder. Het is wel zaak om op tijd een ticket te boeken."
5. Hoe zit het met die rode enveloppen bij Chinees Nieuwjaar?
"Dat is een traditie waarbij volwassenen een rode envelop met geld aan kinderen geven. Tot welke leeftijd dat is, verschilt een beetje van plek tot plek", legt de hoogleraar uit.
"Het hangt vaak samen met je huwelijkse status: als je getrouwd bent, krijg je geen rode envelop met geld meer van je ouders. Net zoals we hier op een gegeven moment stoppen met zakgeld."