Er is een nieuwe ‘superaarde’ ontdekt en voor astronomische begrippen niet eens zo heel ver hier vandaan. Plus: hij bevindt zich ook nog in de leefbare zone. Hoopvol nieuws dus als het gaat om de ontdekking van buitenaards leven.
Planetenjager TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) kwam TOI-715 b onlangs op het spoor. De planeet is ongeveer anderhalf keer zo groot als de Aarde en draait op zo’n 137 lichtjaar afstand van onze planeet rond een rode dwergster. Er is mogelijk nog een tweede planeet aanwezig, die ongeveer net zo groot is als de onze. Maar de aandacht gaat nu vooral naar TOI-715 b die zich in de leefbare zone bevindt. Dat is een belangrijke maatstaf voor eventueel buitenaards leven, omdat de temperatuur er zodanig is dat op de planeet vloeibaar water op het oppervlak mogelijk kan zijn.
De bewoonbare of leefbare zone is de zone rond een ster waar het niet te warm of te koud is, zodat water vloeibaar is en niet bevriest of verdampt. Astronomen spreken ook wel van de Goldilocks-zone, want in het verhaal van Goudlokje en de drie beren moet een meisje uit drie borden pap proeven. De eerste is te warm en de tweede te koud, maar het derde bord pap heeft precies de juiste temperatuur.
Conservatievere kijk
Maar dan ben je er natuurlijk nog lang niet. Er moet nog veel meer goed vallen, wil er water kunnen zijn op een planeet. Zo moet er ook een geschikte atmosfeer zijn. Daarom is er daarnaast een conservatieve leefbare zone bepaald, een nauwere en waarschijnlijk betere definitie. En ook volgens die definiëring bevindt TOI-715 b zich op een toppositie. Ook de kleinere planeet zit waarschijnlijk nog net in de conservatieve leefbare zone. Dan zou het de kleinste planeet in zo’n gebied zijn, die tot nu toe door TESS is ontdekt. Daarmee overtreft de vondst de verwachtingen. Astronomen hadden nooit gedacht zo’n kleine planeet te vinden die op de juiste afstand tot zijn ster staat.
De kracht van TESS
TESS speurt al sinds 2018 de hemel af op zoek naar exoplaneten waar mogelijk water kan zijn. TOI-715 b is bepaald geen uitzondering. Vorige maand nog werd bekend dat de enorme ruimtetelescoop van NASA zestig nieuwe exoplaneten had ontdekt, die zich in de leefbare zone tot hun ster bevinden.
De recente ontdekking is wel nog een beetje specialer. De planeet draait rond een rode dwerg, die kleiner en kouder is dan onze zon. Van zulke sterren is bekend dat er vaak kleine rotsachtige planeten om heen draaien. Ze zijn momenteel onze beste optie om leefbare planeten te vinden. Omdat de rode dwergsterren zoveel kouder zijn, kunnen de planeten dichterbij staan en zich toch nog in de leefbare zone bevinden. Het betekent ook dat ze snellere rondjes om hun ster maken. Zo duurt een jaar op TOI-715 b slechts negentien dagen. Dat maakt het makkelijker voor TESS om de planeet te vinden en te bestuderen, want de telescoop kijkt naar het moment waarop de planeet voor zijn ster langstrekt en zo het licht blokkeert. Het zou onmogelijk zijn om dat voor bijvoorbeeld een planeet als de Aarde te doen en steeds 365 dagen te moeten wachten.
James Webb in de bocht
Maar TESS is nog maar de eerste stap. Astronomen zijn begonnen aan een heel nieuw hoofdstuk wat betreft de kennis over exoplaneten. Zo hebben ze nu de James Webb-telescoop, die niet alleen helpt om verre werelden te vinden, maar ook iets kan zeggen over hun eigenschappen, zoals de samenstelling van de atmosfeer.
Planeet TOI-175 b mag dan ook direct op de lijst van Webb om nader bestudeerd te worden, op zoek naar tekenen van een atmosfeer. Al hangt ook veel af van de andere eigenschappen van de planeet, zoals de massiviteit ervan en of hij gedefinieerd kan worden als ‘waterwereld’. Dat maakt zijn atmosfeer, als die er is, prominenter aanwezig en minder lastig om te detecteren dan wanneer het een massievere, dichtere en drogere wereld is, die zijn atmosfeer dichter bij het oppervlak houdt.
Kortom, er valt nog heel wat te onderzoeken voor we echt weten of deze superaarde meer in zijn mars heeft.
