In 1989 gingen Mark Rutte en Ernst van Splunter samen naar een beroepenmarkt voor historici, op de universiteit van Leiden. Ze studeerden allebei nog en zaten samen in het hoofdbestuur van de JOVD, de jongerenclub van de VVD: Rutte was voorzitter, Van Splunter ‘secretaris vorming en scholing’. Het JOVD-bestuur wist toen al dat Rutte premier wilde worden, ze noemden zichzelf ‘Rutte I’. Maar of het zou lukken, was lang niet zeker. Op de beroepenmarkt keken ze goed rond, met een studie geschiedenis moest je toch ook wel iets anders kunnen worden dan leraar?
Ernst van Splunter werd speechschrijver van Frits Bolkestein, in de jaren negentig fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer, en daarna van Hans Dijkstal. Nu is Van Splunter fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad van Zeist, hij is ook communicatieadviseur en brengt in een taxibus kinderen naar het speciaal onderwijs. Het was in dat busje, in oktober vorig jaar, dat Van Splunter op de radio hoorde wat Rutte in een interview had gezegd: hij was „veel te lang” premier gebleven. Rutte was ook begonnen over „term limits” voor het premierschap, waardoor je na een tijdje wel móést stoppen. Dat vond hij „helemaal niet zo raar”.
„Ik dacht”, zegt Ernst van Splunter nu, „zou het kwartje zijn gevallen?”
Op de dag van Ruttes beëdiging als premier, 14 oktober 2010, had Van Splunter hem een brief geschreven om hem te feliciteren. En ook om hem te waarschuwen. Besefte Rutte dat je als premier, zoals oud-minister Jan de Koning tegen Ruud Lubbers had gezegd, „vanaf dag één begint te bederven”? Van Splunter schreef in zijn brief dat acht jaar, de maximale termijn van presidenten in de VS, lang genoeg was.
Hij was het tegen Rutte blijven zeggen. Ook toen ze in maart 2022 koffiedronken in het Torentje. Van Splunter moest er niet aan denken, zei hij, dat zijn oude JOVD-vriend met pek en veren van het Binnenhof werd gejaagd. Rutte, zegt Van Splunter, zei toen tegen hem: „Ach joh, iederéén vertrekt hier met pek en veren.” Voor Van Splunters zestigste verjaardag, vorig voorjaar, hadden twee andere oud-JOVD’ers een rondleiding georganiseerd in het Catshuis. Rutte was toen nog helemaal niet van plan om te stoppen, zegt Van Splunter. „We hadden het erover, hij wees naar mij en zei: Ernst en ik hebben het besproken en we zijn er helemaal uit.” Dat het niet hoefde, bedoelde Rutte.
Van Splunter denkt helemaal niet dat Rutte toch naar hem heeft geluisterd. En het ‘kwartje’? Op de dag dat Rutte op de radio was, had de nieuwe VVD-leider Dilan Yesilgöz al in het AD gezegd dat hij eerder had moeten stoppen. Zíj zou niet langer dan acht jaar premier blijven. Rutte, zo leek het, kon niet anders dan de VVD-campagneboodschap van die dag volgzaam herhalen. „Dat is ook wat ik denk”, zegt Ernst van Splunter. „Hij meende het vast niet.”