De Spaanse politie bracht het deze week met trots. Eindelijk hadden ze hem: Karim B., kopstuk binnen de Nederlandse drugswereld. De arrestatie van B. gebeurde in Marbella en dat is geen toeval. Alle grote drugsbendes van de wereld zijn er neergestreken. Het zouden er 113 zijn. Bij de politie spreken ze over 'dé samenwerkplek voor internationale criminelen', met Nederlanders in een hoofdrol.
Niemand weet precies wanneer en door wie het gebeurde, de uitverkiezing van Marbella tot de hotspot waar je als internationale drugsbende een vertegenwoordiging moet hebben als je er toe wil doen. De Spaanse politie wilde toch een beginpunt aanwijzen. Dat is handig om vergelijkingen te maken tussen voor en na de komst van de drugsbendes. Dat beginpunt werd 28 augustus 2014.
Op die dag werd Samir B., de broer van de nu opgepakte Karim, bij Marbella geliquideerd. Voor de Spaanse politie zag die liquidatie er anders uit dan ze gewend waren. Er stonden onschuldige mensen vlak bij Samir B. toen het schieten op hem begon, er werd vaker geschoten dan nodig was om hem te doden en B. kwam zelf net van een zakelijke bespreking met andere figuren uit de onderwereld.
Voor de Spaanse politie werd 28 augustus 2014 de dag waarop ze beseften dat meedogenloze internationaal opererende drugscriminelen zich ook in Spanje gevestigd hadden en dat de Nederlanders daarbinnen belangrijk waren. De Spaanse politie gaat ervan uit dat Nederlanders zich in iedere Spaanse drugsorganisatie binnen hebben gewerkt.
In een analyse meldt de politieafdeling die de drugswereld monitort: "De Nederlanders opereren onbevreesd en hebben hun eigen regels."
Het is nu bijna tien jaar later. Marbella is het wereldwijde centrum geworden voor internationale drugsbendes. De Spaanse Coördinator tegen Terrorisme en Georganiseerde Misdaad denkt dat 113 criminele organisaties uit 59 verschillende landen zich hebben gevestigd in of bij Marbella. De stad kreeg bijnamen als 'VN van de onderwereld', en 'Costa del Gangsters', maar erachter gaan grote problemen schuil.
Scheefgroei en geweld
Razendsnel groeit in Marbella van alles scheef. Van huizen met een verkoopprijs boven een miljoen euro heeft Marbella er bijna 4000. Zelfs hoofdstad Madrid heeft minder van zulke superdure huizen. Marbella, de 71ste stad van Spanje met bijna 150.000 inwoners, staat bovenin de lijst van onveiligste plekken van het land. Afhankelijk van de heftigheid van bendeoorlogen wisselt het, maar een jaar met 20 moorden, zoals in 2018, komt in Marbella voor. Ontvoeringen gebeuren met grote regelmaat.
Misdaadjournalist Andros Lazano schreef over de situatie in en om Marbella het boek 'Costo'. Door de komst van de georganiseerde drugsbendes is zelfs de onderwereld veranderd, vertelt hij: "Er bestaat geen ander soort criminaliteit dan drugscriminaliteit meer rond Marbella. Zelfs al je denkt een groepje autodieven te hebben gevonden, blijken die de wagens te stelen in opdracht van de drugscriminelen."
Kennis uit het verleden
De bendes allemaal oprollen, is volgens Lazano onbegonnen werk. "Ik heb het idee dat de politie vrij goed in beeld heeft, wie er in Marbella opereren. Wat daarbij helpt is dat bij de Spaanse politie nog veel kennis bestaat uit de tijd van de aanslagen door terreurbeweging ETA, over hoe je zulke complexe organisaties met internationale contacten kunt volgen. Als ze de bendes eenmaal in beeld hebben, stelt de politie zich als eerste tot doel de bendes niet te sterk te laten groeien."
Het antwoord op de vraag waarom elke drugsbende die er in de wereld toe doet, of ertoe wil doen, ook in Marbella begon te opereren, kun je zien als je in de stad naar de zee loopt. Op heldere dagen zie je vanuit Marbella Marokko liggen, 's werelds grootste hasjproducent. Daar aan de overkant van het water liggen ook twee Spaanse enclaves op Afrikaans grondgebied, Ceuta en Melilla. Die stukjes Spanje in Afrika zijn handig voor criminelen.
Brits gebied Gibraltar
Op mooie dagen kun je vanuit Malaga ook een andere reden zien liggen, het Britse overzeese gebied Gibraltar, met z'n kenmerkende rots. Criminelen gebruiken Gibraltar voor belastingontduiking en voor smokkel. Misdaadjournalist Andros Lazano: "Er worden bij de grensovergang daar weinig vragen gesteld. Daar maken bendes natuurlijk gebruik van."
Er zijn nog twee redenen. Op minder dan een uur rijden van Marbella ligt een van Europa's belangrijkste invoerhavens voor cocaïnesmokkel, bij de stad Algeciras. De bergen van Granada, net ten noorden van Marbella zijn de belangrijkste regio van Europa voor de marihuanateelt.
In Marbella begint de onvrede te groeien. De aanwezigheid van de onderwereld wordt volgens veel bewoners te zichtbaar, bijvoorbeeld wanneer in de haven van de stad op een jacht van een crimineel bewakers met automatische wapens rondlopen. Ook de aanhoudende oprichting van bedrijven om crimineel geld wit te wassen roept boosheid op. Bewoners willen dat er een halt wordt toegeroepen aan de toenemende vermenging van de onder- en bovenwereld.
Mond houden
Misdaadjournalist Lazano ziet wat dat betreft weinig bestuurders die iets durven. "Burgemeesters en andere bestuurders voelen dat maatregelen tegen de bendes gevolgen kunnen hebben voor henzelf, hun familie en hun kinderen. Er is in deze hele regio maar één burgemeester die onbevreesd dingen zegt en doet. Bendes zijn daar niet blij mee, maar hij is daar wel de enige."
