Groot onderzoek ontkracht aanname over vitamine D-supplementen

De hoofdconclusie spreekt een gangbare opvatting over het effect van vitamine D direct tegen.

Vitamine D is een van de meest verkochte supplementen ter wereld – en dat is niet voor niets.

Als je niet genoeg vitamine D binnenkrijgt, kan je lichaam niet goed calcium opnemen, dat je hart, botten, spieren en zenuwen nodig hebben om te kunnen functioneren.

Maar een populair argument om vitamine D-supplementen te kopen wordt nu onderuitgehaald door onderzoekers van onder andere Harvard University.

Op basis van een grote studie ontkrachten ze de mythe dat vitamine D-supplementen de botsterkte bij kinderen vergroten en de kans op botbreuken verkleinen.

Een controversiële conclusie, omdat dit in tegenspraak is met de heersende opvatting over het effect van vitamine D op de botten van kinderen in de jaren waarin botten zich het meest ontwikkelen en groeien.

Gebrek aan effect is ‘opvallend’

De onderzoekers van Harvard University en Queen Mary University of London reisden helemaal naar Mongolië om bijna 10.000 Mongoolse kinderen in de leeftijd van 6 tot 13 jaar te bestuderen.

Vitamine D-tekort komt veel voor in Mongolië, en volgens onderzoekers hebben Mongoolse kinderen vaker botbreuken dan kinderen elders op de wereld.

Drie jaar lang kreeg een op de vijf kinderen een wekelijkse dosis vitamine D-supplementen, zodat de onderzoekers konden volgen of dit de botsterkte zou verhogen en het risico op botbreuken zou verlagen.

Wat is vitamine D?

  • Vitamine D is een klein molecuul dat voornamelijk in het menselijk lichaam wordt aangemaakt als cholesterolmoleculen in de huid in aanraking komen met zonlicht.
  • De stof werkt als een hormoon met als belangrijkste functie het in- en uitschakelen van genen. Wetenschappers hebben meer dan 2000 genen geïdentificeerd die beïnvloed worden door vitamine D.
  • De vitamine stimuleert bijvoorbeeld het gen p53, dat kanker onderdrukt.

  • Voedingsmiddelen met vitamine D zijn o.a. melk, kaas, eieren en vette vis als zalm, tonijn en makreel.

  • Afhankelijk van de leeftijd wordt 10-20 µg vitamine D per dag over het algemeen beschouwd als voldoende.

Volgens het onderzoek werd de botsterkte van de kinderen echter helemaal niet beïnvloed door de vitamine D-supplementen

‘Dit is opvallend. Hoewel we de vitamine D-spiegels van de kinderen tot een normaal niveau verhoogden, had het geen effect op het risico op breuken of de botsterkte,’ zegt Ganmaa Davaasambuu, universitair hoofddocent aan de Harvard TH Chan School of Public Health en hoofdauteur van het onderzoek.

Vitaminen activeren enzymen

© Ken Ikeda Madsen/shutterstock

Vitaminen helpen enzymen

Enzymen versnellen chemische reacties in het lichaam en hebben onder andere vitaminen nodig om geactiveerd te worden. Bij een vitaminetekort blijft het enzym inactief.

© Ken Ikeda Madsen/shutterstock

Enzym wordt geactiveerd

De vitamine koppelt zich aan het enzym als een sleutel in een slot. Pas nu is het enzym actief en kan het fungeren als een katalysator die cellen helpt bij hun werk.

© Ken Ikeda Madsen/shutterstock

Actief enzym stimuleert spijsvertering

Het actieve enzym kan nu zogeheten substraten (het molecuul waar het enzym op inwerkt) omzetten en lichaamsfuncties zoals de spijsvertering versnellen.

De onderzoeksresultaten kunnen ertoe leiden dat onderzoekers, artsen en specialisten op het gebied van de volksgezondheid de effecten van vitamine D-supplementen op de botten van kinderen heroverwegen.

Er is echter één grote maar.

Vitamine D-tekort is een bekende oorzaak van rachitis, ook wel Engelse ziekte genoemd. Kinderen met deze ziekte hebben slecht gemineraliseerde en kromme botten.

Ondanks de bevindingen raden de onderzoekers vrouwen dan ook met klem aan om tijdens de zwangerschap vitamine D te slikken en dit ook aan het kind te geven na de geboorte.