NASA en Lockheed Martin presenteren stil supersonisch vliegtuig

NASA en Lockheed Martin hebben een nieuw supersonisch vliegtuig gepresenteerd: de X-59. Het toestel is 30 meter lang, negen meter breed en kan een maximale snelheid van ongeveer 1.500 km/u behalen. Het is het eerste vliegtuig dat zonder luide knal door de geluidsmuur kan vliegen.

De neus van de X-59 neemt ongeveer een derde van de totale lengte van het vliegtuig in beslag. De motoren van het toestel zijn bovendien aan de bovenkant gemonteerd waardoor het supersonische vliegtuig een 'gladde' onderkant heeft. Deze aanpassingen zouden er volgens NASA voor moeten zorgen dat er een minder harde knal te horen zal zijn wanneer het toestel door de geluidsmuur vliegt. Omdat de neus zo lang is, kreeg die overigens geen vensters mee om naar voren te kijken. De cockpit is wel uitgerust met een camerasysteem waarmee piloten via een 4k-videofeed alsnog voor zich kunnen kijken.

De X-59 maakt deel uit van de QueSST-missie. Via deze missie wil de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie demonstreren dat het wel mogelijk is om supersonische vluchten te organiseren zonder dat daarbij een luide knal wordt gegenereerd die tot op de grond hoorbaar is. De ruimtevaartorganisatie zal in de Verenigde Staten enkele testvluchten met de X-59 uitvoeren en vervolgens nagaan hoe mensen op de grond reageren op het geluid dat het vliegtuig produceert als het door de geluidsmuur vliegt. Deze data zal vervolgens worden gedeeld met de Federal Aviation Administration en internationale luchtvaartorganisaties zodat die eventuele geluidsstandaarden voor supersonische vluchten over land kunnen vastleggen.

Lockheed Martin is in 2018 begonnen met de bouw van de X-59. Twee jaar daarvoor, in 2016, had de Amerikaanse vliegtuigbouwer ook al de opdracht van NASA gekregen om een stil supersonisch vliegtuig te bouwen. Toen ging het om een voorlopig ontwerp dat als prototype kon worden gebruikt om het uiteindelijke QueSST-vliegtuig te maken.

Tussen 1976 en 2003 hebben Air France en British Airways supersonische passagiersvluchten uitgevoerd met de Concorde. Er werden slechts twintig exemplaren van het vliegtuig gemaakt, waaronder de zes prototypes die niet voor commerciële vluchten geschikt waren. De Concorde haalde een maximumsnelheid van Mach 2,04, ofwel 2179km/u. De vlucht van Londen naar New York kon in ongeveer 3,5 uur gemaakt worden.

In 2003 stopten de luchtvaartmaatschappijen met de Concorde-vluchten. De passagiersaantallen waren afgenomen na de crash in 2000, waarbij een toestel vlak na het opstijgen in brand vloog en alle inzittenden omkwamen. Ook was het onderhoud van de toestellen duur geworden en was er veel commentaar op de geluidsoverlast die de supersonische vluchten veroorzaakten.

Het X-59-vliegtuig van Lockheed Martin en NASA
Het X-59-vliegtuig van Lockheed Martin en NASA

Door Jay Stout

Redacteur

13-01-2024 • 09:43

149 Linkedin Whatsapp

Reacties (149)

149
147
70
2
0
47
Wijzig sortering
Het is het eerste vliegtuig dat zonder luide knal door de geluidsmuur kan vliegen.
Dit is een onhandige vertaling. Er is niet een knal bij het "door de geluidsmuur" vliegen. Er is een continue schokgolf die je hoort als een knal voor de gehele tijd dat een toestel supersonisch vliegt. Dus je kunt bijvoorbeeld niet versnellen boven zee en dan zonder knal over land vliegen. Iedereen onder het gehele vliegpad hoort de knal (schokgolf achter het vliegtuig) op het moment dat het over vliegt.
Als ik het juist begrijp, is het mogelijk dat het toestel boven zee versnelt, maar zodra het land nadert, vertraagt het tot een snelheid onder de geluidsbarrière. Aangezien de vlucht naar bijvoorbeeld New York vanuit Europa voor het grootste deel over zee plaatsvindt, zou je, ondanks dat het vliegtuig niet continu supersonisch vliegt, toch een aanzienlijke tijdswinst kunnen realiseren.
Als ik het juist begrijp, is het mogelijk dat het toestel boven zee versnelt, maar zodra het land nadert, vertraagt het tot een snelheid onder de geluidsbarrière. Aangezien de vlucht naar bijvoorbeeld New York vanuit Europa voor het grootste deel over zee plaatsvindt, zou je, ondanks dat het vliegtuig niet continu supersonisch vliegt, toch een aanzienlijke tijdswinst kunnen realiseren.
Ongetwijfeld willen ze voor vluchten in de VS ook zulke tijdwinst kunnen realiseren...

En er zijn natuurlijk nog talloze andere routes die (deels) over land gaan, of waar een supersonisch vliegtuig alleen zin heeft als er boven land ook supersonisch gevlogen kan worden.
Dat was de theorie van de Concorde, maar uiteindelijk kon het toch niet uit.
Zo deed de Concorde dat al.
Ja, maar dit is een knalletje volgens Nasa. Soort vuurwerk dat je het hele jaar door mag afsteken
Het doel was om op de grond niet meer geluid te horen dan het niveau dichtslaande autodeur. Dat is een iets ander niveau dan vuurwerk waarbij je in de buurt staat. Nu moeten we natuurlijk gaan zien hoe dat in de praktijk blijkt te werken en op welke hoogte.

Even de andere kant op, er is in de koude oorlog juist ook onderzoek geweest om juist de 'geluidsmuur' te gebruiken als wapen door deze enorm te versterken. Interessant dat dit ook de andere kant op kon en ben benieuwd hoe ver dat nog naar beneden kan qua geluidsniveau.
Het doel was om op de grond niet meer geluid te horen dan het niveau dichtslaande autodeur. Dat is een iets ander niveau dan vuurwerk waarbij je in de buurt staat. Nu moeten we natuurlijk gaan zien hoe dat in de praktijk blijkt te werken en op welke hoogte.
Inderdaad. De vraag is ook vanaf welke afstand je die dichtslaande autodeur zou moeten horen. Er is nogal een verschil tussen het geluid van een dichtslaande deur op b.v. 1 of 200 meter afstand.
Goede oren als je een autoportier op 200 meter afstand kan horen dichtslaan. Of het portier van een oude barrel. :)
In een doodstille omgeving, met een omgeving die geluid goed kan weerkaatsen ( huizen ), is 200 m niks.
had daar geen idee van, heb je een bron waar je dat vandaan hebt of waar ik er meer over kan lezen? Klinkt wel echt als een coldwar achtig onderzoek om te proberen lol.
Kortom, er vliegt een gillende keukenmeid door de lucht :+
Maar dat is toch ook logisch? Als je op de grond staat hoor jij maar één knal het zelfde geld voor een meteoriet die de dampkring binnenkomt of iets anders wat supersonisch gaat een kogel bijv. Als het object groot genoeg is hoor je zelfs twee luide knallen (double sonic boom) in het echt zijn het er veel meer maar jij (op de grond) kan er vaak maar één horen. Maar goed het gaat uiteindelijk om geluidsminder en dat is door dit project als mogelijk verklaard dus hoor je geen knal.
Er zijn er twee. Schokgolven.
Met:
De X-59 maakt deel uit van de QueSST-missie. Via deze missie wil de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie demonstreren dat het wel mogelijk is om supersonische vluchten te organiseren zonder dat daarbij een luide knal wordt gegenereerd die tot op de begane grond hoorbaar is.
Wordt het er niet veel beter op... NASA wil demonstreren niet organiseren en de begane grond is gewoon op de grond. Dat je de Engelse taal niet machtig bent snap ik nog wel maar meld dat dan even aan je werkgever als ze je de taak geven om een artikel te vertalen.

Wat betreft het breaking the sound barrier verhaal en geen knal of geen harde knal. Dit is iets waar men al in de jaren 60 en 70 in zowel the VS als de USSR mee bezig was en de hele lange neus was al die tijd al een van de oplossingen. Denk aan van de duikplank springen en zo veel mogelijk water op laten spatten vs. schoon springen waar zo min mogelijk water op mag spatten. Je wil een zo klein mogelijke punt dat water in duwen en zo langzaam mogelijk groter worden zodat je zo min mogelijk verstoring veroorzaakt. Het grote probleem in die begin jaren was dat de camera systemen bij lange na niet goed genoeg waren om zonder raam te vliegen en er dus andere oplossingen gevonden moesten worden.
In de USSR had men het idee om met veel energie een punt te maken van elektromagnetische straling als ik het nog goed weet het idee zijnde dat als je nu maar een slank genoeg object hebt dat je dan veel minder verstoring veroorzaakt en dus veel minder herrie ervaart. Het grootste probleem was de energie die nodig was en hoe lang je die energie kon leveren.

Nu we de camera's hebben die voldoende resolutie hebben en met hoge frequentie beelden kunnen schieten die we ook weer kunnen geven op schermen die de zelfde resolutie en frequentie leveren is het probleem van geen ramen best goed op te lossen. En dus kun je veel simpler en goedkoper dit neus maken die als het goed is de schokgolf flink zal beperken.
Hoor je helemaal niets dat geloof ik niet maar als je bijna niets hoort en je ramen niet breken etc dan is het veel makkelijker om bijvoorbeeld te overwegen een vliegtuig te maken dat ook boven land sneller dan het geluid kan vliegen. Want ondanks dat de SpaceX droom van met een raket van A naar B vliegen leuk is voor het oversteken van een oceaan of echt naar de andere kant van de wereld vliegen is het wat onpraktisch om even van London naar Cairo te vliegen dankzij de relatief korte afstand. Maar met een vliegtuig dat gewoon over land door de geluidsbariere kan vliegen is het toch veel sneller te doen dan nu mogelijk is. En als je je bedenkt dat ook hier in Europa steeds meer grote bedrijven hun C-level mensen met een helikopter van A naar B verschepen want tijd is geld en zo dan denk ik dat er zeker wel een markt zal zijn voor dit soort vliegtuigen als ze daadwerkelijk werken zelfs als ze nooit veel meer dan een paar mensen per keer zouden kunnen vervoeren.
[...Het is het eerste vliegtuig dat zonder luide knal door de geluidsmuur kan vliegen]

Dit is een onhandige vertaling.
Het is ook een onjuiste vertaling. We spreken in het Nederlands over geluidsbarriëre, niet geluidsmuur. (In het Engels is het overigens ook sound barrier).

Overigens is het voor een waarnemer op de grond dus wel degelijk een knal, ook al wordt die veroorzaakt door een constant proces. Maar je hebt gelijk in de zin dat veel mensen denken dat die maar eénmaal optreedt.
Geluidsmuur is in Vlaanderen wel de standaardterm voor dit gegeven, en wordt geluidsbarrière dan weer niet gebruikt. Het is dus wel een correcte vertaling, enkel voor Nederlanders dan weer wat minder duidelijk.
Weer iets geleerd vandaag..
Behalve geluidsmuur zou ik geluidsbarrière gebruiken.

Verder staat er ergens anders in het artikel nog "begane grond" wat gewoon grond zou moeten zijn, maar waarschijnlijk is het vertaald uit het Engelse "ground level".
Heh? Wat?

Wat is er mis met "begane grond"? Die term past in die zin echt wel veel beter dan gewoon "grond" hoor.
Begane grond is een aanduiding voor een verdieping van een gebouw. Meestal is dat de verdieping die (ongeveer) gelijk is met het maaiveld.
Eigenlijk suggereert het artikel hiermee dat de geluidsmeting in een gebouw op de begane grond is gedaan.
"Begane grond" wordt ook gebruikt als men het heeft over iets dat niet op de grond staat. Een vliegtuig bijvoorbeeld. "Op de begane grond hoort men een luide knal wanneer het vliegtuig de geluidsmuur doorbreekt." Dit heeft niets te maken met verdiepingen van een gebouw.
Dan wordt het ook daar verkeerd gebruikt. Begane grond is een verdieping.

Begane grond
De begane grond, benedenverdieping, parterre (vooral gebruikelijk in Nederland) of gelijkvloers (algemeen Belgisch-Nederlands) is een bouwlaag van een gebouw die ter hoogte van het maaiveld ligt. Van [..]
Bron: nl.wikipedia.org

Als het lang genoeg verkeerd gebruikt wordt dan wordt het vast wel goedgekeurd zoals bv. "dit keer"
Een mooiere, meer gebruikte term is dan maaiveld of maaiveldhoogte.
Meh das nix voor een stedeling die nog nooit een maaiveld gezien heeft en denkt dat alle koeien paars zijn (milka koe reclames) :+
Ik vond het ook een vreemde woordkeuze, maar de term geluidsmuur staat in de Van Dale als synoniem voor geluidsbarrière.
Geluidsmuur doet me denken aan de Wall of Sound van Phil Spector uit de jaren '60.
Die komt ook echt op je af.
Rammstein concertje krijg je ook een klap op je lijf als je voor die torens van speakers staat :)
Dat duurt maar even, daarna hoor je niets meer... |:(
Niet te vergissen met de vuurshow,… Wel lekker warm hoor 🥰.
Ik vermoed dat je een Google translate actie hebt bloot gelegd...
Dat is jammer, want het is verder interessante materie.
Mooi voorbeeld van een onnodig pedante reactie :) Normale mensen horen een knal, jij hoort een 'continue schokgolf voor de gehele tijd dat een toestel supersonisch vliegt.' Allemaal prima natuurlijk, maar iedereen snapt volgens mij gewoon wat er bedoeld wordt.
Dat bedoelde ik dus niet. Een knal "bij het door de geluidsmuur gaan" zoals het artikel omschrijft werkt de indruk dat er dus maar op één moment een knal is en daarna niet meer. Dat is dus niet zo, het knalt de hele tijd, de hele vlucht lang.
Ja, alles is relatief. …Maar de perceptie van de op land levende, langzame wezens is een harde knal die nu gereduceerd zou moeten zijn tot het geluid van een autodeur die dichtslaat. De schokgolf raakt hen en verlaat hen. Dat is de knal die zij horen.

Dus wat mij betreft is er niets mis met de vertaling.
alleen zegt NASA nu door de aanpassingen, dat deze schokgolf dus minder hard te horen is
In het Engels heet het een "sonic boom". Dan denk ik dat niet zozeer de vertaling het probleem is, maar de Engelse benaming. ;)
Ik kwam laatst een video tegen waarin ze naar NASA gaan om te praten over een prototype van een passagiersvliegtuig zonder harde knal, waar ze dieper ingaan op het voorkomen ervan en waarom het überhaupt een knal geeft. Ook de Concorde wordt hierin benoemd. Aanrader om even te checken:
https://youtu.be/2jAH-51feAA

[Reactie gewijzigd door TomONeill op 13 januari 2024 09:50]

Pfff de Concorde. Wat een machtig toestel. Helaas nooit vliegend in het echt mogen aanschouwen.
Zelf ben ik er nog nooit geweest (toch echt eens doen!), maar je kan de Concorde nog wel 'bezoeken' in Duitsland: https://sinsheim.technik-museum.de/nl/concorde.
En als je in New York bent, kun je er ook echt in eentje naar binnen: https://intrepidmuseum.or.../british-airways-concorde. Erg indrukwekkend, kan ik uit eigen ervaring vertellen. 8-) Hij is wel in onderhoud t/m lente 2024, zie ik.
Dat kan in Sinsheim ook. En in de Russische totally-not-a-concorde TU-144 (ook wel Concordski genoemd) die er naast staat.

Andere opties waar ik geweest ben:
- Museum of Flight (Seattle)
- Le Bourget (Parijs, die hebben er 2)

Alleen kijken van veraf: London Heathrow en Charles de Gaulle.

[Reactie gewijzigd door CyBeR op 14 januari 2024 01:31]

Bij Aeroscopia (https://www.aeroscopia.fr/) in Toulouse/Blagnac staan er twee. Eén van AirFrance en degene waar het snelheidsrecord mee gezet is en welke ook gebruikt is als regeringstoestel. Deze kan je ook van binnen bekijken.
Is voor de liefhebber inderdaad een aanrader. Ik ben er wel geweest en echt mooi om te bezoeken. De Concorde samen met een Sovjet TU144 en beiden zijn binnenin te bezoeken.
Maar nog veeeeeel en veel meer.
Een eindje verderop in Speyer heb je het zuster museum waar een echte Russische Buran “space shuttle” staat (plus nog heel veel meer.
Beiden aanraders (oké, als je in Speyer bent, ben je ook vlak bij de Hockenheim ring waar je een leuke rondleiding kan doen, maar dan dwaal ik erg af).
er staat er ook eentje in Le Bourget: https://www.museeairespace.fr/

naast de 'Russische' tegenhanger als ik het nog goed weet, of een tweede met andere uitvoering.

[Reactie gewijzigd door bjp op 13 januari 2024 14:37]

Aanrader, ernaast staat de Tu-144 (de Russische concorde) met heel veel gelijkenissen.

Daarnaast heel veel leuk "speelgoed" voor de liefhebber van techniek.
25 mei 1986 schiphol, ik kan me zelf niets meer herinneren van die dag (was 6), maar ik en mijn vader waren daar op schiphol, dus kan zeggen dat ik hem ooit in het echt heb gezien :P
Ik kan met gepaste trots zeggen dat ik er een keer in heb mogen vliegen. Wedstrijd gewonnen van UPC door een slogun te verzinnen over hoe geweldig hun internet destijds was. Het was een enkele reis van Heathrow naar New York en een kaartje kostte toen al 15.000,-. Ik mocht nog iemand meenemen ook. Daar stonden we dan, twee onnozele twintigers tussen de Afrikaans koningen en sjeiks op de VIP lounge van Heathrow airport.
Hele goeie vraag; iets met 'snelheid' en 'modem' maar ik was het al vergeten op het moment dat ze me belden. Ik had de prijsvraag in een opwelling ingevuld, zo van baat het niet dan schaad het niet.
Ooit een 'eco wedstrijd' gewonnen op het werk.

Ons team moest een curcus gaan volgen en indien gewenst konden we zelf de slides en les materiaal afdrukken (voor de tijd van e-les materiaal, en paperless).
Rond gegaan in ons team en heb dan voor de collega's ook alles afgedrukt.
Dan een maandje verlof en ik had een paar maanden later de eerste prijs vast van grootste print reductie .....
Ha, lekker! Gefeliciteerd =)
Hoelang duurde alles bij elkaar? Ik had begrepen dat een deel van de tijdwinst teniet werd gedaan door andere zaken bij het opstijgen en het landen.
Tweeënhalf uur. Maar er ging voor ons inderdaad veel tijd op aan het reizen naar Heathrow, de drankjes in de VIP lounge etcetera etcetera - kon de pret uiteraard niet bederven. De reis zelf was niet veel anders dan een normale vlucht behalve het feit dat iedereen ontzettend krap zat. Vrij oncomfortabel zelfs. Leuk detail was een enorme digitale display die uiteindelijk een '2' toonde op het moment dat we al lang en breed hoog in de lucht zaten. Die snelheid werd ook heel geleidelijk bereikt dus ook bij het opstijgen merk je er niets van. We mochten bij het uitstappen nog wel even een kijkje nemen in de cockpit; zo klein!
Inderdaad, nu je het zegt .. Ik kan me er misschien iets meer van herinneren (was 12), maar heel veel meer dan een enorme drukte en in de verte vanaf het panoramadak in de verte zo'n dunne naald van een vliegtuig zien landen en taxiën kan ik me ook niet herinneren :) Mijn eerste bezoek ook aan Schiphol :Y)
Wanneer je (destijds) wel onder een bepaalde vliegroute wou wonen...

https://www.instagram.com...Nb/?igsh=M283MGd3aWNsdjJr

Wat een machtig mooi toestel was het toch ❤️

[Reactie gewijzigd door UgotHeinzzd op 14 januari 2024 15:45]

Beetje jammer dat Boom wordt genoemd als partij. Is niet meer dan een zwendel om VC geld af te troggelen…
Komt er ook een militaire variant van dit toestel? En zou dit überhaupt nuttig zijn?
Dit gaat vooral over burgerluchtvaart, want bot gezegd... Wat maakt de geluidsoverlast uit in een oorlogsgebied waar de raketten inslaan?

En zoals ik begrijp komt de geluids reductie vooral uit de platte onderkant van het toestel. Zodra je er raketten onder gaat hangen heb je dat niet meer.
Misschien ook de reden dat de f35 bay’s heeft voor raketten. Liever heb je ze binnen en niet onder de vleugels hangen inderdaad.
Dat is hoofdzakelijk om radar detectie te reduceren. De F35 heeft overigens de mogelijkheid om munitie extern te monteren.
Overlast is niet het probleem, maar detectie. Alhoewel een vliegtuig detecteren via geluid te langzaam is, geluid is "maar" 300 meter / seconde, vs radar dat ongeveer met de snelheid van het licht gaat (1.000.000x sneller)
Maar een goede stealth fighter heeft nog steeds 2 vervelende dingen die detectie mogelijk maken, zn warmte profiel en de herrie van de Sonic Boom...

De warmte uit de motor en voorkant word al redelijk ondervangen, dus nu de geluidsbarrière klap nog
Dat ding is al lang over je heen gevlogen op het moment dat de Sonic Boom arriveert. Dus nee, dat is totaal niet van belang.
Voor en tijdens WWII werd detectie van geluid wel geprobeerd, maar met de komst van radar was dat een dood spoor.
X toestellen zijn test toestellen. Meestal is er vooral een militair doel voor het onderzoek.
Alleen is dit een test toestel dat niet voortkomt vanuit een project van defensie, maar zuiver vanuit NASA. 1 van de belangrijkste doelstellingen van NASA is onderzoek doen naar het verbeteren van de burgerluchtvaart, en dat is op zich dan weer zeer weinig bekend, want iedereen die NASA hoort denkt onmiddelijk aan ruimtevaart.
NASA is gewoon een overheidsinstantie en heeft maar te doen wat de overheid wenst.

De X-59 ziet eruit als moderne variant van de U-2 en het project valt samen in een periode dat Rusland in staat is satellieten uit de lucht te halen (o.a. S-500).

Voor burgerdoeleinden lukt het echt niet zoiets innoverends in de lucht te krijgen in zo'n kort tijdsbestek.

edit: ik kan me nl. echt geen reden voorstellen om een stille knal te hebben buiten detectie, zeer laag frontaal oppervlak en bijzondere vormen.
+ een enkele staartmotor op die plek en met die grootte is zo'n beetje de beroerdste plek qua veiligheid, stabiliteit en handelbaarheid. Niet geschikt voor burgerluchtvaart.

[Reactie gewijzigd door Xander2 op 13 januari 2024 16:06]

Voor de burgers op de grond is er juist groot voordeel. De hinder op de grond is veel kleiner dus minder klachten dus betere publieke acceptatie. Dat er een militaire agenda naast ligt zal inderdaad niemand verbazen ;)

Die staartmotor is ook niet uniek voor vliegtuigen, diverse hebben dat ook gehad, al dan niet in de start of rond die plek op de romp. Zeker vandaag wordt een vliegtuig gevlogen door de computer met een pilot die wat input geeft. Die computer maakt dat het toestel stabiel blijft, de piloot kan optioneel aan de knoppen zitten om te bepalen hoe snel ze wat heen gaan.
De "roermotor" is gebruikt als extra stuwvermogen (DC-10), op de romp als een fokker is iets anders en prettig voor inzittenden maar ook instabieler dan aan de vleugels.

Motoren op het roer echter is berucht voor inbalans (zie o.a. TU-22), je verliest aanzienlijk vermogen tot hoogtecorrectie en een computer gaat hierbij niet helpen omdat de luchtstroom van de motor geen lifteffect kan creeren. Je hebt effectief nul correctievermogen nadat landing is ingezet en ik zie niet hoe dat voor burgerluchtvaart geaccepteerd gaat worden.

Die knal ver boven zeeniveau zal denk ik weinig mensen irriteren, die snelheden zijn economisch niet interessant op lage hoogtes.

Nee, dit is een U-2tje. Iets voor burgers heeft minimaal 2 motoren nodig.
Voor een test heb je geen 2 motoren nodig. Dus ga je de boel niet complexer en duurder maken en gebruik je 1 motor.
Het gaat er om op te bekijken of dit uberhaupt het probleem van de knal kan oplossen.

Ik weet niet wat voor fascinatie jij hebt met de U2, maar dit ding heeft daar niets, maar dan ook echt helemaal niets mee te maken.
De U2 was ook geen NASA project en was meteen bedoeld en ontworpen als een toestel voor een bepaalde missie.

Dit ding is dat overduidelijk niet. Het is overduidelijk een totaal onpraktisch vliegtuig met zuiver en alleen het doel om te testen of je die knal stiller kan krijgen.

De reden om een stille knal te hebben is omdat dat het punt was dat de doodsteek was voor supersonische passagiers vliegtuigen. Alleen de route London - New York bleef nog beschikbaar en dat is niet voldoende om economisch redendabel te zijn.

En de laatste tijd hebben de vliegtuigbouwers weer plannen voor SSTs, dus dan is zoiets wel nodig.
Voor een test heb je geen 2 motoren nodig. Dus ga je de boel niet complexer en duurder maken en gebruik je 1 motor.
Het gaat er om op te bekijken of dit uberhaupt het probleem van de knal kan oplossen.

Ik weet niet wat voor fascinatie jij hebt met de U2, maar dit ding heeft daar niets, maar dan ook echt helemaal niets mee te maken.
De U2 was ook geen NASA project en was meteen bedoeld en ontworpen als een toestel voor een bepaalde missie.
U2 was Lockheed.

Het ruikt en ziet eruit als een militair vliegtuig, je kunt niet eenvoudig die knots van een straalmotor op die plek vervangen door 2 of 4 kleinere, dan begin je van voren af aan met ontwerp en testen omdat aerodynamica, gewichtsverdeling, stuwvectoren, aanstuurelectronica compleet anders werken.

Die "knal" oplossen is niet interessant voor burgerdoeleinden, subsonisch vliegen is economisch veel interessanter, omdat afterburners waanzinnig veel brandstof zullen blijven vragen.
Het ruikt en ziet er helemaal niet uit als een miliair vliegtuig. In tegendeel, het ziet er uit als een experimenteel vliegtuig dat nooit in die vorm als militair of burgerluchtvoor toestel geschikt is.
De kennis die opgedaan word zal moeten helpen om zoiets in een bruikbare vorm mogelijk te maken.

En "knots van een straalmotor"?? Hoe kom je daar bij?? Dit is maar een klein toestel, daardoor lijkt de straalmotor groot. Maar het is een standaard formaat motor. Vergelijk het maar met de pilot die maar net in het toestel past.

Die knal oplossen is juist wel interessant voor burgerdoeleinden en totaal niet interessant voor militaire luchtvaart.

Ja, U2 was Lockheed. En?
X55 is ook Lockheed. Een vrachtvliegtuig.
De C130 Hercules is ook Lockheed.
Je redenatie slaat werkelijk nergens op.

Skunkworks heeft veel ervaring met dit soort zeer experimentele toestellen. De skunkworks afdeling doet eigenlijk vergelijkbaar werk als Nasa. Daarom is het ook totaal niet verrassend dat ze die afdeling inhuren voor een dergelijk project.

Als je je alu-hoedje niet af wilt doen en perse wilt denken dat het een militair project is, dan moet je je eerst eens gaan afvragen in welke militaire situatie die sonic boom een probleem is. Juist omdat het geen probleem is voor de militaire luchtvaart is er ook zo weinig onderzoek naar geweest.

En als laatste heb je niet perse afterburners nodig voor supersonisch vliegen.
De concorde kreeg afterburners voor het opstijgen en gebruikte het ook voor het transsonische gedeelte, maar had het daar niet nodig om Mach 1 te halen. De rest van de vlucht op Mach 2 ging zonder afterburners. De Tu-144 had niet eens afterburners.
https://en.wikipedia.org/wiki/Supercruise
Die knal oplossen is juist wel interessant voor burgerdoeleinden en totaal niet interessant voor militaire luchtvaart.
We hebben al eeuwen ervaring met vuurwapens en kunnen daarmee veel goedkoper testen op de begane grond.

Die knal is de manier om lancering van ICBMs te detecteren, dus zeker van militair belang. Radardetectie van o.a. F-35 is moeilijk dan is sonic boom een alternatief wat waarschijnlijk beter te manipuleren is bij lage luchtdichtheid.

Waarom zou supersonisch vliegen überhaupt interessant zijn voor burgerluchtvaart in een tijd van internet? De eisen en kosten aan infrastructuur, brandstof, materiaal en onderhoud zijn waanzinnig.
Een knal van een vuurwapen is totaal verschillend van een sonic boom. Ga je eerst eens een beetje inlezen in de basis principes: https://en.wikipedia.org/wiki/Sonic_boom

ICBMs worden ook niet gedetecteerd met die knal. Daarvoor is de snelheid van het geluid veel te langzaam en de lanceersite veel te ver weg. Dan detecteer je de knal pas uren nadat de raket al bovenop je gevallen is.(simpel rekensommetje)
Daarom worden ICBMs gedeteceerd met infrarood en radar. Dat werkt van veel grotere afstand en de signalen gaan met de lichtsnelheid.

Nogmaals, voordat je een sonic boom hoort is het toestel al lang over je heen gevlogen. Dus de installatie die de boom moet detecteren is dan al lang plat gegooid. Dus voor militaire doeleinden totaal onbruikbaar.

Waarom supersonisch vliegen nu weer interessant is moet je vliegtuigbouwers als Boeing vragen. Die komen zelf de laatste tijd weer met SST voorstellen. Dat doen ze alleen als ze denken dat een modern ontwerp economisch haalbaar is.
En dat terwijl Aeronautics in de naam nog wel voor Space staat. (Niet dat NSAA een betere naam was geweest, maar toch)
En Lockheed Martin skunkyards ;)
En Lockheed Martin skunkyards ;)
Skunk works bedoel je.
Ik kan mij zo voorstellen dat de lessen van deze tests ook van nut kunnen zijn voor raketten die satellieten en personeel de ruimte in sturen? De aerodynamica lessen kunnen daar zeker helpen om de weerstand en dus brandstof verbruik en dus kosten te drukken.

Of is dat te ver gegrepen?
Totaal andere tak van sport.
Er is ook geen gebrek aan aerodynamica kennis voor raketten. Daar word al 70 jaar naar gekeken.
Maar de sonic boom minder luid maken is maar heel weinig onderzoek naar gedaan.
X toestellen zijn test toestellen.
Weer wat geleerd. :D
Dit vliegtuig kan snel mensen van vliegveld A naar vliegveld B brengen over een lange afstand (intercontinentaal)

Er zijn niet heel veel scenario’s waar het vervoer van militairen tussen vliegvelden op (vlieg)uren afhangt. En de huidige oplossing voor wanneer ‘snelle reactietijd” wel van belang is, is relatief simpel: miltairen in de buurt van de verwachte zone van operaties hebben. Dan laadt je ze daar in een helikopter en vlieg je naar de precieze plek waar ze nodig zijn (ipv. naar een vliegveld in de buurt)

Het Amerikaanse leger had geen Concorde, deze verwacht ik ook niet. Wel een leuk weetje: Amerikaanse leger heeft het recht/afspraken om de burgerluchtvaartmaatschappijen in te schakelen voor vervoer van troepen. Op die manier zouden ze beschikking kunnen krijgen over deze vliegtuigen voor geval dat.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Civil_Reserve_Air_Fleet
Kijkend naar de huidige vorm van dit tiestel in de video, is er niet veel ruimte voor passagiers. Dat kan best alleen voor de test zijn, maar ik zie aan de andere kant ook geen reden om de opgeda6kennis óók toe te passen in militaire toestellen.
Maarja, wel alleen van amerikaanse vliegtuigmaatschappijen. De concorde was van franse en britse maatschappijen, dus zonder toestemming van Frankrijk/Groot Britanie hadden ze niet die vliegtuigen kunnen gebruiken voor amerikaanse militairen te vervoeren.
Correct, overigens hebben ze uiteraard ook gewoon hun eigen vliegtuigen, ook voor vervoer van personen/materieel (Air Mobility Command).

En de president vliegt ook met zijn eigen vliegtuig, maar daar zou het eer te na zijn geweest om een Europees vliegtuig aan te schaffen.

(Ook een beetje suf dus dat de PH-GOV een Boeing is ipv. een Airbus. Heel lang was het een Fokker :-) )

(overigens is de reden daarvoor dan ook vrij simpel: de wens is dat het een type is dat de KLM ook vliegt, dan kan kapitein van Buren zijn vlieguren maken en zelf het toestel besturen)

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 13 januari 2024 18:58]


(overigens is de reden daarvoor dan ook vrij simpel: de wens is dat het een type is dat de KLM ook vliegt, dan kan kapitein van Buren zijn vlieguren maken en zelf het toestel besturen)
Hoewel dat allicht een beetje meegeteld zal hebben (al zegt men van niet, of mogelijk was het andersom en heeft kapitein Van Buren zich laten omscholen naar de 737 omdat hij al eerder wist dat dat het ging worden), een grotere reden zal geweest zijn dat KLM ingeschakeld wordt zowel voor het vliegen (als Wim-lex het niet doet) en het onderhoud van die kist, en KLM heeft geen narrowbody airbussen in de vloot en dus geen piloten om ze te vliegen. Dat is nu anders aangezien er dit jaar A320s voor KLM komen maar toen was dat nog niet aan de horizon.
De kennis die Lockheed Martin hiermee opdoet, zal vast ook militair gebruikt worden. Bij een snelle zoektocht naar het bedrijf en de producten waarvan ze bekend zijn, krijg ik uitsluitend militaire producten met o.a: de Blackhawk helicopter, de F16 en de F35 (ook wel de JSF) en het Javelin raket systeem.
Als je zoekt op skunk works krijg je nog relevantere projecten van LM.
Gezien het geluid pas te horen is als het vliegtuig voorbij is lijkt me dat verspilling van tijd, geld en moeite die je beter in andere stealth technieken kan stoppen.

En het is ook niet zo dat geluidsoverlast een prioriteit is in geval van oorlog. ;)
Mooie beelden uit ‘Flight simulator’.

Ik snap alleen niet helemaal wat dit toestel met commerciële luchtvaart te maken heeft. Zowel het formaat als de indeling lijkt dit met alles op een militairtoestel en ook geen toestel die je net als een ‘cesnatjeo’ met een privébrevet even laat opstijgen van Lelystad airport of zo
Saudi zelf heeft ingezet op supersonisch vliegen als oplossing voor de dalende vraag naar brandstof ivm climaatdoelen. Supersonisch heeft een hoger verbruik. Hier een leuke video over dit onderwerp

[Reactie gewijzigd door Greybeard op 13 januari 2024 21:42]

Hoho, beetje bij de les blijven. Een fragment dat uit context gerukt lijkt en bovendien is de US zelf al weer een paar jaar marktleider in olieprductie; ongeveer 50% meer dan SA.

En nee, ik ben er ook niet van overtuigd dat SA het beste met de wereld voor heeft qua afbouw van olie consumptie, maar dit ruikt wel een beetje naar framing. Although, to be fair, alleen de eerste paar minuten van het filmpje gekeken. Maar het is m.i. geen 'sterke opening‘ van het betoog.
Hoho, beetje bij de les blijven. Een fragment dat uit context gerukt lijkt en bovendien is de US zelf al weer een paar jaar marktleider in olieprductie; ongeveer 50% meer dan SA.

En nee, ik ben er ook niet van overtuigd dat SA het beste met de wereld voor heeft qua afbouw van olie consumptie, maar dit ruikt wel een beetje naar framing. Although, to be fair, alleen de eerste paar minuten van het filmpje gekeken. Maar het is m.i. geen 'sterke opening‘ van het betoog.
Natuurlijk heb je gelijk dat er meer stakeholders een aandeel hebben in de grote verranderingen in de wereld en is dit inderdaad wat kort door de bocht. Maar de Focus van de journalist was dan ook dat op het aandeel / de plannen van Saudi. Hier een link naar de gelekte presentatie Oil Sustainability Program
Het is een experimenteel toestel (vandaar de X) om het concept in de praktijk te testen. Dat gebeurt vaker voor er überhaupt een ontwerp wordt gemaakt voor een meer praktische, in dit geval waarschijnlijk commerciële, toepassing.

De X-59 is intern ongeveer zo groot als een F-16, dus een éénpersoons straaljager. Het maakt ook gebruik van het landingsgestel van de F-16. Alleen de rompvorm en de vleugels wijken natuurlijk behoorlijk af van wat we als een reguliere straaljager kennen. Je zult uiteindelijk zien dat een ontwerp voor een commerciële toepassing in algemene lijn vergelijkbaar zal zijn met de X-59, maar op andere punten juist sterk verschilt.
Hoewel dit onderzoek zeker interessant is voor het beter begrijpen van de supersonische knal alsook wat sociaal aanvaardbaar zal zijn, verwacht ik niet dat dit op korte of middellange termijn zal zorgen voor een nieuw supersonisch passagiersvliegtuig.

Het commerciele falen van de Concorde is veroorzaakt door die supersonische knal die zorgde voor een zeer beperkt aantal vliegroutes waarop het concept kon werken. Maar wat begin van de eeuw voor het einde van dit prachtige toestel gezorgd heeft is vooral de kost. Niet enkel de onderhoudskost, die altijd al hoog was, maar ook de stijgende brandstofkost.

Want supersonisch vliegen vereist veel energie, en hoewel we vandaag ongetwijfeld veel zuinigere motoren kunnen bouwen, zal het brandstofverbruik nog altijd veel hoger zijn dan wat je met een moderne Airbus of Boeing zal verbruiken terwijl het aantal passagiers nog altijd een heel stuk lager zal zijn omdat je nu eenmaal geen supersonische superjumbo kunt bouwen.
Er zijn nog andere initiatieven voor supersonische passagiersvliegtuigen.

https://boomsupersonic.com/
Alleen is de kans dat zij slagen enorm klein op dit moment.

Aan de ene kant sturen ze hoera berichten uit dat ze reeds binnen enkele jaren de eerste vliegtuigen willen leveren aan hun klanten, aan de andere kant zijn ze nog niet begonnen aan de bouw van een prototype, laat staan aan de certificering van het volledig nieuwe ontwerp. En er zijn nog enorm veel vragen rondom dat ontwerp.

Nadat alle bekende motorfabrikanten hebben afgehaakt, heeft Boom ook nog eens besloten om zelf een eigen motor te gaan ontwerpen. Je hebt dus een bedrijf dat geen enkele ervaring heeft dat ineens een volledig nieuw vliegtuig gaat bouwen, nieuwe motoren gaat bouwen, belooft op enkele jaren tijd alles in orde te hebben terwijl de grote fabrikanten zoals Airbus en Boeing met enorm veel ervaring er al niet meer in slagen om op korte termijn een nieuw of aangepast ontwerp goedgekeurd te krijgen.

En dan heeft Boom gekozen voor een "klassiek" ontwerp, waarbij geen maatregelen genomen worden om de supersonische knal te verminderen wat supersonisch vliegen boven land onmogelijk maakt, heeft het dezelfde problemen als de Concorde had bij opstijgen en landen, is de capaciteit voor passagiers beperkt met 65 tot 88 passagiers en kiezen ze er ook nog eens voor om de motor alleen op SAF te laten vliegen wat vandaag nog enorm duur is.

Net zoals we de laatste jaren in de EV markt vele startups hebben gezien met zeer mooie ontwerpen die uiteindelijk overkop gaan wegens te weinig geld, verwacht ik persoonlijk dat het met Boom dezelfde kant zal uitgaan.
Ze hebben intussen, na oprichting in April 2019 2014, vorig jaar met hun proof-of-concept vliegtuig* daadwerkelijk “taxi testen” uitgevoerd…

Mijn adem ga ik nog niet inhouden…

*geen prototype, maar een schaalmodel

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 13 januari 2024 14:45]

Boom is een zwendel om VC geld op te vreten. Eerste beste ontwikkel programma van een normaal vliegtuig van Boeing of Airbus zal rond de €20miljard kosten ex motoren. Boom gaat een supersonisch vliegtuig en motor ontwikkelen met minder €1miljard. Daarbij blijft het aantal motoren in hun renders steeds wisselen. Ze willen SAF gebruiken die 5 keer duurder is dan normaal AF. Alles stinkt aan het zaakje…
Een paar dagen geleden een super interessante video gezien van Mustard over een vliegtuig met 1 grote roterende vleugel. Decennia geleden zijn hier testen meegedaan en waren, afgezien van hindernissen, behoorlijk veel belovend.

Het komt erop neer dat vliegtuig dat vliegt met een snelheid lager dan de geluidssnelheid baat heeft bij een brede (symmetrische) vleugel en hoe hoger de snelheid hoe smaller en "scherper" de vleugel moet zijn. Het kost kennelijk enorm veel brandstof om een vliegtuig dat eigenlijk bedoeld is voor subsonisch vliegen op "normale" snelheden te laten vliegen. Dit was ook 1 van de grote problemen dat de Concorde economisch gezien niet rendabel was (los van verboden, etc.)

https://youtu.be/C_dNt4UEVZQ?si=JUsgWhZxB0bPo8K6
De Concorde was prima rendabel. Het was echter een rekensom:

Concordes vol met hoog-renderende passagiers & Boeings vol met laag-renderende passagiers, vs. net iets meer Boeings vol met een mix van passagiers.

Uiteindelijk was het besluit dat het tweede domweg nog meer opleverde. Winstmaximalisatie, zeker, maar de Concorde was rond 2000 zeker geen verliespost.
Misschien moet ik dit eens aan aerodynamici voorleggen, maar het lijkt mij dat een kleinere knal ook betekent dat het vliegtuig efficiënter is?
Van de andere kant, dat maakt misschien niet zoveel uit op de gehele luchtweerstand op dit soort snelheden.
maar het lijkt mij dat een kleinere knal ook betekent dat het vliegtuig efficiënter is?
De knal is volgens mij niet kleiner maar wordt in ruimte en daardoor in tijd uitgesmeerd. Hierdoor valt de sonische energie niet in 1x samen in 1 grote puls maar wordt gespreid waardoor het minder luid klinkt op afstand. Het zitum dus in hoe de vorm van het vliegtuig omgaat met de schokgolf.
Geluid vertegenwoordigt ook een bepaalde hoeveelheid energie. Hoe harder het geluid, hoe meer energie het gekost heeft om dat geluid te produceren. Een supersoon vliegtuig die een kleinere knal veroorzaakt, vliegt dus inderdaad efficiënter.

Het zou overigens nog wel zo kunnen zijn, dat het betreffende vliegtuig aan de bovenkant een wel iets hardere knal veroorzaakt, doordat de uitsteeksels, in de vorm van de motoren, aan de bovenkant zitten. Maar doordat deze schokgolf niet naar beneden, maar naar boven reist, heb je daar op de grond geen last van.
Een deel van het design zorgt er ook voor dat de knal naar boven gaat. Onder het vliegtuig weinig geluid, erboven veel. Gelukkig hoef je niet druk te maken om omwonende die hoger wonen dan een vliegtuig. Werd eens in een interview verteld. Of het efficiënter is dan oude designs werd niet verteld.
Voor zover ik het begrijp is niet zo dat er geen schokgolf wordt gegenereerd, alleen dat 'ie minder hoorbaar is. Even kort en bondig samengevat wordt het op de volgende drie manieren gemitigeerd:
1. Andere vorm (lange neus o.a.) om de schokgolf "uit te spreiden" in tijd, waar door de piek druk lager is (= minder dB)
2. Er voor zorgen dat er relatief weinig geluid naar de grond gaat. (Onderkant is heel plat; weinig obstructies)
En 3, Een soort van "noise cancelling" effect achtig iets (destructieve interferrentie) waardoor 't wél gegenereerd wordt maar minder hoorbaar is.

Verder heb ik een sterk vermoeden dat andere aerodynamische fenomenen een veel grote rol spelen; denk hierbij aan de wrijvingsweerstand door een heleboel extra oppervlak, heb je niks aan, veroorzaakt alleen maar meer parasietaire weerstand.
Ik geloof niet dat (het genereren van) een continue schokgolf zelf nou niet bijster veel energie kost, en al helemaal niet dat een wat aerodynamisch gezien suboptimaler ontwerp een netto winst is op het gebied van brandstofverbruik.
Het artikel suggereert dat het toestel zonder hinderlijke schokgolf supersonisch kan vliegen. Het betreft echter een experimenteel toestel (vandaar de X-59 type aanduiding), welke vooralsnog enkel zijn roll-out heeft gehad.

Met andere woorden: de eerste vlucht staat nog op stapel, en het is nog maar helemaal de vraag of de theorie in de praktijk het gewenste effect geeft.

Het was toch eenvoudig geweest om dit met een paar woorden duidelijk te maken.
Dit is een beetje een open deur. Het artikel maakt toch al duidelijk dat het een experimenteel toestel is en ze zeggen nota bene ook nog dat ze onderzoek gaan doen naar het werkelijke effect van alle maatregelen. Om dan te vallen over het ontbreken van een paar nuancerende woorden is een beetje overdreven.
Allemaal leuk en aardig, maar het brandstofvebruik ligt vele malen hoger dan een normale vlugt. Dit is dus "commercieel" vrij nutteloos met onze climaat doelen. Ik weet dat Saudi op supersonisch heeft ingezet om toch meer brandstof te kunnen verkopen aan het westen. Maar laten we niet mee gaan met de hype. Natuurlijk is het wel goed voor de innovatie.
Wat ik me nu afvraag is of dit dan ook schaalbaar is?

Ik bedoel maak het 4x zo groot en ineens passen er wel mensen in de neus gedeelte toch?

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Tweakers maakt gebruik van cookies

Tweakers plaatst functionele en analytische cookies voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Deze cookies zijn noodzakelijk. Om op Tweakers relevantere advertenties te tonen en om ingesloten content van derden te tonen (bijvoorbeeld video's), vragen we je toestemming. Via ingesloten content kunnen derde partijen diensten leveren en verbeteren, bezoekersstatistieken bijhouden, gepersonaliseerde content tonen, gerichte advertenties tonen en gebruikersprofielen opbouwen. Hiervoor worden apparaatgegevens, IP-adres, geolocatie en surfgedrag vastgelegd.

Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Sluiten

Toestemming beheren

Hieronder kun je per doeleinde of partij toestemming geven of intrekken. Meer informatie vind je in ons cookiebeleid.

Functioneel en analytisch

Deze cookies zijn noodzakelijk voor het functioneren van de website en het verbeteren van de website-ervaring. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie. Meer details

janee

    Relevantere advertenties

    Dit beperkt het aantal keer dat dezelfde advertentie getoond wordt (frequency capping) en maakt het mogelijk om binnen Tweakers contextuele advertenties te tonen op basis van pagina's die je hebt bezocht. Meer details

    Tweakers genereert een willekeurige unieke code als identifier. Deze data wordt niet gedeeld met adverteerders of andere derde partijen en je kunt niet buiten Tweakers gevolgd worden. Indien je bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je account. Indien je niet bent ingelogd, wordt deze identifier gekoppeld aan je sessie die maximaal 4 maanden actief blijft. Je kunt deze toestemming te allen tijde intrekken.

    Ingesloten content van derden

    Deze cookies kunnen door derde partijen geplaatst worden via ingesloten content. Klik op het informatie-icoon voor meer informatie over de verwerkingsdoeleinden. Meer details

    janee