Personeelstekorten in de zorg oplossen in Drenthe vergt brede aanpak

Ze hadden te maken met gebroken diensten, moesten zes dagen in de week actief zijn, hadden onbetaalde overuren en onbetaalde reistijd tussen cliënten. In september kondigde Zorggroep Drenthe aan geen nieuwe studenten meer uit Indonesië te halen. De studenten vertrokken massaal. Zij die overbleven verkeren nu in onzekerheid over hun toekomst.

"Het is een heel nare periode geweest voor deze mensen. Ze zijn hier onder valse voorwendselen naartoe gehaald. De studenten die nog over zijn vallen eigenlijk een beetje tussen wal en schip. Ze zijn aan het nadenken wat ze willen. Dit project had nooit zo opgezet moeten worden", zegt Camara van der Spoel van FNV Zorg en Welzijn terugkijkend.

Personeel uit het buiteland halen bleek dus niet het ei van Columbus. Maar hoe moet het personeelstekort dan wel worden aangepakt? Van der Spoel vindt om te beginnen dat werkgevers in de zorg eerst hun personeel maar eens een fatsoenlijk contract moeten geven. "Het gemiddelde contract is 28 uur. Dat roostert makkelijker in. Als je hen uren erbij geeft heb je al veel meer personeel beschikbaar."

Maar dat is niet genoeg. In 2032 wordt in Drenthe een tekort van 5.200 zorgmedewerkers verwacht. In Drenthe is het tekort nog nijpender dan elders, zegt Marieke Andreae, directeur-bestuurder van ZorgpleinNoord, een werkgeversorganisatie die zich inzet voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt in de zorg. "Het Drentenieren is lange tijd gepromoot en het resultaat is meer vergrijzing en minder beschikbare mantelzorgers."

Andreae zegt dat 60 tot 70 procent van de oplossing niet komt van meer personeel inzetten. Er zijn volgens haar drie pijlers om het personeelstekort aan te pakken. Anders werken, technische innovatie en de sociale betrokkenheid vergroten.

Zo moeten de werkzaamheden volgens Andreae anders worden ingericht. "Er zijn bijvoorbeeld organisaties waar medewerkers voornamelijk helpen met het klaarmaken voor de dag 's ochtends vroeg. Als iemand alleen die uren werkt, dan moet die heel veel dagen achter elkaar werken om een werkweek te vullen. Als die mensen ook andere werkzaamheden zouden kunnen doen, dan kun je ze een aangenamer werkrooster bieden en ook de totale werkdruk verlichten. Dat kan al worden bereikt door ze een eenvoudige scholing te geven."

Ook technologische innovatie is een noodzakelijk middel, geeft Andreae aan. "Als we kijken naar technologieën, dan is de sensor daar een mooi voorbeeld van. Die sensor geeft aan wanneer een patiënt heel onrustig is en dat maakt dat iemand die sensor als leidraad kan gebruiken in plaats van dat een verpleegkundige zelf heel vaak moet gaan controleren."

Verder is het nodig dat mensen meer betrokken zijn bij elkaar. Dat betekent een cultuuromslag die veel tijd kost. "We weten dat daar waar de sociale betrokkenheid hoog is, dat daar een preventieve werking vanuit gaat. Dat zorgt dat mensen langer gezond blijven en voorkomt dat mensen in de zorg terecht komen."

En hoe vergroot je dan de sociale betrokkenheid in een maatschappij die steeds individualistischer wordt? "Die zou je kunnen vergroten door goed te luisteren naar bewonersinitiatieven en die te stimuleren. Te horen wat mensen nodig hebben om de sociale betrokkenheid in hun eigen omgeving te kunnen versterken. En door laagdrempelige huizen in te richten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en samen op kunnen trekken met elkaar", aldus Andreae.