Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse cultuur was geweest. Op de dag van kerstavond vervolgen wij de adventsreeks uit het Evangelie van Johannes, hoofdstuk vier.

Hier spreekt de Heiland over ‘levend water zodat je in eeuwigheid geen dorst meer krijgt’… Wat heeft de Slijterij van Johannes hier in de aanbieding, net nadat Jezus al water in wijn veranderde? Laten we de Bijbel daarvoor op een bierviltje uitleggen.

Gulzigheid
In het Johannes-Evangelie geen kerstverhaal als bij Lucas: Jezus komt direct na doop door Johannes de Doper (niet te verwarren met de evangelist) binnen als Verlosser.

Zijn eerste wonderdaad bij het Johannes-Evangelie is dat Jezus op een feest water in wijn verandert. Omdat met het opraken van de wijn de feestvreugde dreigt op te drogen. Alleen al daarom kunnen christenen met een onbezorgd hart de bloemetjes buiten zetten. Terwijl de Mohammedanen een alcoholverbod kennen en zelfs een verbod op muziek.

Dat velen zich er niet aan houden, geeft al aan: Je wilt toch een beetje plezier maken in dit leven. Dood zijn kun je altijd nog. Toch?

Precies op het moment dat wij onze Friezen-Tripel StrijdT lanceerden en zelf graag een bakje lusten, krijg je vervolgens deze tekst te lezen uit het Johannes-Evangelie, Johannes 4 over ‘levend water’. Is dat een excuus voor onmatigheid? Nee.

Gulzigheid is niet voor niets één van de zeven kardinale zonden. Het oerverlangen van ieder mens als dierlijk wezen is honger die gestild moet, dorst die gelest moet worden. Maar de Bijbel roept je als mens op om meer dan enkel een etend, poepend en voortplantend dier te zijn: Je bent in deze kijk op het beestje mens allereerst geest, die tijdelijk in een lichaam materialiseert.

Kun je de uitdaging aan om Licht in de Wereld te zijn, in plaats van een zwart gat, een keelgat dat opslokt? Dat is een beschavingsideaal dat er zonder Bijbel niet zou zijn geweest.

De Bijbel op een Bierviltje uitgelegd
Wanneer we de Bijbel op een bierviltje uitleggen gaat het verhaal zo: God probeert het steeds met mensen, ze uittillen boven vlees/wereld alleen. Hij kiest zelfs zijn eigen volk uit, dat zich van andere volken moet onderscheiden via De Wet van Mozes. Maar ook dat Volk gaat liever vreemd.

En dat neemt Hij wel heel erg persoonlijk, God wordt wel afgeschilderd als jaloers en naijverig.

Dan lees je een rij profeten, die aankondigen: Het Volk waarmee ik een verbond had, daarvan kies ik alleen nog de mensen die het echt met Mij willen menen. En ik breid mijn verbond ook uit naar alle volken en mensen van die volken die het met Mij willen menen. Dat is wat Jesaja ongeveer zegt, en zonder Jesaja te lezen ken je ook geen Jezus.

Het Verbond openbreken met 1 Volk, naar alle mensen die geloven willen in God de Vader (het godsbeeld uit Jesaja), dat is wat Jezus hier doet in zijn bediening in het Johannes-Evangelie. Daarin speelt hij de vervulling van de profeten als Jesaja.

Hij openbaart zijn bediening als Christus/Messias (gezalfde koning) in Johannes 4 aan een Samaritaanse Vrouw. Dat is in de visie van traditioneel joods-gelovigen dubbel fout. Want:

a. je praat als man niet zomaar met een ongetrouwde vrouw in die tijd
b. je houdt jezelf gescheiden van niet-joden/gojim/heidenen, en gaat dus ook niet om met Samaritanen

Een Samaritaanse vrouw/gojim/heiden
Meer dan andere Evangelisten zet Johannes de Strijd voor het voetlicht van Jezus tegen religieuze conventies, de juridisering en wetticisme. Je motivatie komt centraal te staan, ‘het geloof’. Die tegenstand van echt geloof laat Johannes belichamen door ‘de joden’ en ‘farizeërs.’ Die blijken anti-christ(us) te zijn zoals de Profeten ook steeds schetsen, dat zij die geroepen waren het niet willen horen.

Zij wachten op een misstap en zullen Hem laten oppakken.

Johannes 4 opent aldus:

1Toen nu de Heere merkte dat de Farizeeën gehoord hadden dat Jezus meer discipelen maakte en doopte dan Johannes
2– hoewel Jezus Zelf niet doopte, maar Zijn discipelen –
3verliet Hij Judea en vertrok Hij weer naar Galilea.
4En Hij moest door Samaria gaan.

5Hij kwam dan bij een stad in Samaria, Sichar genoemd, dicht bij het stuk grond dat Jakob zijn zoon Jozef gegeven had.
6En daar was de bron van Jakob. Jezus nu ging, vermoeid van de reis, bij de bron zitten.

Het was ongeveer het zesde uur.
7Er kwam een vrouw uit Samaria om water te putten. Jezus zei tegen haar: Geef Mij te drinken.

Conventies verbreken om De Wet te vervullen
En dan doet de Heiland alweer meerdere dingen die ‘niet mogen’, maar die Hij wel goed acht:

9De Samaritaanse vrouw dan zei tegen Hem: Hoe vraagt U, Die een Jood bent, van mij te drinken, die een Samaritaanse vrouw ben? Want Joden hebben geen omgang met Samaritanen.
10Jezus antwoordde en zei tegen haar: Als u de gave van God kende, en wist Wie Hij is Die tegen u zegt: Geef Mij te drinken, u zou het Hem hebben gevraagd en Hij zou u levend water gegeven hebben.

11De vrouw zei tegen Hem: Heere, U hebt geen emmer en de put is diep; waar hebt U dan het levende water vandaan?
12Bent U soms meer dan onze vader Jakob, die ons de put gegeven heeft en zelf daaruit gedronken heeft, evenals zijn kinderen en zijn kudden?

13Jezus antwoordde en zei tegen haar: Ieder die van dit water drinkt, zal weer dorst krijgen,
14maar wie drinkt van het water dat Ik hem zal geven, zal in eeuwigheid geen dorst meer krijgen. Maar het water dat Ik hem zal geven, zal in hem een bron worden van water dat opwelt tot in het eeuwige leven.

Jeremia die tegen Israël uithaalt
De Evangelist Johannes verwijst via Jezus met de ‘Levend Water’-passage naar de profeet Jeremia. Die laat niets heel van de religiositeit van zijn volks- en tijdgenoten. De afvalligheid van het eens uitverkoren volk verbindt hij aan een straf van God: de vernietiging die optrad door de Assyriërs (702 BC) , toen tien van de stammen van Israël oplosten in de geschiedenis. E

De stam van Juda werd rond 589 BC afgevoerd naar huidig Bagdad, de ballingschap in Babylon. Temidden van de puinhopen van het eens ‘beloofde land’ verhaalt Jeremia 2 zo:

11Heeft een volk ooit goden ingeruild?– en het zijn niet eens goden! – Toch heeft Mijn volk zijn Eer ingeruild
voor wat niet van nut is.
12Ontzet u hierover, hemel,huiver, wees zeer ontsteld, spreekt de HEERE.
13Want Mijn volk heeft een dubbel kwaad gedaan: Mij, de bron van levend water, hebben zij verlaten, om zich bakken uit te hakken, lekkende bakken, die geen water houden.
14Is Israël dan een slaaf? Of is hij een in huis geboren slaaf? Waarom is hij dan een prooi geworden?

Afgoderij is de oorzaak van ellende van Juda, zo verhaalt Jeremia:

20Want van oude tijden af heb Ik uw juk gebroken, en uw banden verscheurd. U zei: Ik wil niet dienen! Maar op elke hoge heuvel en onder elke bladerrijke boom legt u zich als een hoer neer.

21Ík had u evenwel geplant, een edele wijnstok, een volkomen betrouwbare stek.

Hoe bent u tegenover Mij dan veranderd in wilde ranken van een uitheemse wijnstok?
22Want al zou u zich met loog wassen en zou u zeep in overvloed gebruiken, uw ongerechtigheid blijft een vlek voor Mijn aangezicht, spreekt de Heere HEERE.

De Vader aanbidden in geest en waarheid
En vervolgens komt Jezus hier als een soort Jeremia terug die Levend Water kan schenken. Omdat ‘De Vader’-God uit Jesaja zich door Hem zou openbaren. Hij vertelt dat de ‘zaligheid’ uit de stam van Juda komt, die konden het weten. Maar hij verlegt het Verbond naar iedereen die de Vader wil geloven:

21Jezus zei tegen haar: Vrouw, geloof Mij, de tijd komt dat u niet op deze berg, en ook niet in Jeruzalem de Vader zult aanbidden.
22U aanbidt wat u niet weet; wij aanbidden wat wij weten, want de zaligheid is uit de Joden.

23Maar de tijd komt en is er nu, dat de ware aanbidders de Vader zullen aanbidden in geest en waarheid, want de Vader zoekt wie Hem zo aanbidden.
24God is Geest en wie Hem aanbidden, moeten Hem aanbidden in geest en waarheid.

25De vrouw zei tegen Hem: Ik weet dat de Messias komt (Die Christus genoemd wordt in het Grieks); wanneer Die gekomen zal zijn, zal Hij ons alles verkondigen.
26Jezus zei tegen haar: Ik ben het, Die met u spreekt.

Zonder de Mens heeft God geen fans
De boodschap verkondigt Jezus niet aan de religieuze autoriteiten of aan mensen van stand. Maar aan een vrouw die niet van zijn eigen stam is. Alsof God geen vrouw meer kan krijgen van eigen stand. En dus maar de eerste de beste straathoer tot bruid neemt

In dit verhaal letterlijk, want Jezus vertelt haar dat ze vijf mannen verslond en dat ze met een man samenleeft waarmee ze niet was getrouwd. Niettemin helpt die daad- een gojimvrouw je Boodschap brengen- bij het winnen van zielen:

41En er kwamen er nog veel meer tot geloof, vanwege Zijn woord,
42en zij zeiden tegen de vrouw: Wij geloven niet meer om wat u zegt, want wijzelf hebben Hem gehoord en weten dat Híj werkelijk de Zaligmaker van de wereld is, de Christus.

Je kunt dit evangelie zo op een ongelovige wijze lezen: Zonder de Mens heeft de God van de Bijbel geen fans.  Er is een Bijbel lezen voor en na Monty Python’s Life of Brian. Wanneer iemand zegt dat Hij De Waarheid Zelf is: ga er maar eens aan staan.

Wat wolle Jo dan…
Zou je ergens in de jungle zijn geboren, en je had nog nooit van de Bijbel gehoord, dan was de JHWH uit het Oude Testament en zijn alsmaar boze profeten je wezensvreemd geweest. Laat staan toen de eerste predikers als Bonifatius hier in Friesland kwamen:

– Wat wolle Jo dan? Wij hawwe ús Wodan…

Bonifatius overleefde het niet, je moet bij Friezen iets niet te snel willen opleggen. Tot ze er het goede van zien, en dan kunnen ze even fanatiek voorvechters worden. Als christen heb je niet alleen de natuur en je eigen natuur. Maar nog een laag er bij: Jezus. Aanbidden in geest en waarheid, oprechtheid, eerlijkheid en echtheid is belangrijker dan ‘de regels’.

En dat idee zit nu dankzij het Johannes Evangelie in de Westerse cultuur ingebakken. Heb een goede zondag en kerstavond.

Mocht je iets hebben opgestoken, doe dan een gave in de collectezak van Interessante Tijden:

Donatie bedrag:

€

Doneren