Waarom coryfeeën Van Agt en Vogelaar niet op hun partij stemmen en flirten met GroenLinks

Dries van Agt (CDA)

Oud-CDA-minister Dries van Agt kan en wil zich niet langer verzoenen met het beleid van zijn partij. Het 'halfslachtige gedoogbeleid van Israëls bezetting en kolonisatie' heeft hem doen besluiten 'bij de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen niet op het CDA te stemmen'.

Op wie hij wel gaat stemmen, wil Van Agt niet zeggen. 'Dit zou de facto een vorm van reclame zijn voor die partij, en daar doe ik niet aan', zegt Van Agt. 'Ik kan alleen stemmen op partijen die zich getrouw houden aan het internationaal recht. Hij voegt eraan toe dat hij 'grote sympathie, ja zelfs bewondering heeft voor GroenLinks'.

Directe aanleiding het CDA de rug toe te keren is het niet steunen van een motie van D66 en de SP, zegt Van Agt. Daarin werd de regering afgelopen februari opgeroepen om 'in EU-verband te bepleiten dat het associatieverdrag met Israël wordt opgeschort totdat er een bouwstop voor huizen in nederzettingen van kracht wordt'.

De tegenstem is volgens Van Agt in tegenspraak met het verkiezingsprogramma 2012-17, waarin staat dat een oplossing voor het conflict gezocht moet worden 'op basis van het internationaal recht'. Ook strookt de tegenstem niet met de 'rode lijn' - geen nieuwe nederzettingen - die CDA-buitenlandwoordvoerder Pieter Omtzigt in 2013 in een Kamerdebat definieerde. Van Agt verwijt het CDA verder het tegenwerken van de internationale beweging die Israël door middel van boycots, desinvestering en sancties wil dwingen de rechten van de Palestijnen en het internationaal recht te respecteren.

Van het CDA heeft Van Agt nog geen reactie ontvangen. 'Althans, mogelijk hebben ze mij proberen te bellen, maar ik heb door de drukte de hele dag mijn telefoon niet kunnen opnemen.'

Elle Vogelaar (PvdA)

PvdA-prominent en voormalig minister Ella Vogelaar biechtte eerder deze week op dat ze overweegt om op GroenLinks te stemmen. Definitief uitsluitsel over haar overstap wil ze echter nog niet geven. 'Ik zweef lekker door tot woensdagochtend', zegt ze.

Bij Vogelaar lijkt, met een stem op GroenLinks, strategisch belang de doorslag te geven. Ze hoopt dat er een grote linkse partij aan de onderhandeltafel voor het nieuwe kabinet terechtkomt. 'En dat lijkt de PvdA niet te worden', zegt ze.  De partij schommelt sinds vorig jaar maart in de Peilingwijzer rond de twaalf zetels. 'Dat is een duidelijk signaal welke kant het opgaat.'

De prognose voor GroenLinks is daarentegen sinds het begin van het jaar opgeklommen tot zo'n zestien zetels. 'De kans is groot dat CDA, VVD en D66 in de regering komen. Ik hoop dat GroenLinks in het kabinet voor een stevig links geluid gaat zorgen.'

'Of mijn overstap naar GroenLinks met het optreden van lijsttrekker Lodewijk Asscher te maken heeft? Ook ik hoopte op het Asscher-effect en ben de campagne hoopvol ingegaan. Maar daar heb ik steeds minder vertrouwen in.' Ze voegt eraan toe dat Diederik Samsom waarschijnlijk met dezelfde problemen als Asscher zou kampen, als hij nog partijleider was.

'In de eerste plaats hebben de slechte peilingen te maken met het feit dat de PvdA vier jaar in het kabinet heeft gezeten. Ze heeft beleid uitgevoerd dat niet altijd succesvol was, zoals het flexibiliseren van de arbeidsmarkt. Mensen verwachtten zulk beleid niet van de PvdA.'

Voor Vogelaar is het geen reden om haar lidmaatschap op te zeggen. 'Nu is strategisch stemmen belangrijk. Een volgende keer ligt dat misschien anders.'