Je kunt de debatten een politieke sideshow noemen, want eigenlijk is er maar één hoofdact: Trump. Tenzij er gekke dingen gebeuren, zal hij het volgend jaar opnemen tegen Joe Biden.
Uit landelijke peilingen van FiveThirtyEight blijkt dat de oud-president de steun van zo'n 60 procent van de Republikeinse kiezers heeft. De nummer twee, Ron DeSantis, de gouverneur van Florida, blijft steken op ongeveer 13 procent.
Op 15 januari gaan de Republikeinse voorverkiezingen officieel van start in Iowa. Wat daar gebeurt, zegt niet per se iets over de landelijke einduitslag. Maar de resultaten in Iowa kunnen een campagne wel een boost geven of er juist voor zorgen dat die inzakt.
De deelnemers aan het debat waren DeSantis, Nikki Haley, Chris Christie en Vivek Ramaswamy. Alleen de eerste twee gelden als serieuze kanshebbers voor de tweede plek achter Trump.
Eerste Republikeinse voorverkiezingen
- 15 januari: Iowa
- 23 januari: New Hampshire
- 3 februari: South Carolina
- 6 februari: Nevada
'Winnen als Republikein die geen Trump heet'
DeSantis (45) heeft zwaar ingezet op Iowa. Zijn campagneteam steekt veel geld in politieke advertenties en DeSantis bezocht persoonlijk elk van de 99 county's in de staat. (In politieke kringen heet dat een 'full Grassley', naar de Republikeinse senator Chuck Grassley, die al 43 jaar lang elk jaar dezelfde ronde maakt.) DeSantis kreeg eerder deze week een mooie opsteker: gouverneur Kim Reynolds van Iowa maakte bekend hem te steunen, tot woede van Trump.
Desantis wil laten zien dat een Republikein die geen Trump heet ook kan winnen.
"Uiteindelijk kunnen Republikeinse kiezers gaan voor Donald Trump, wat de verkiezingen in mijn optiek zou veranderen in een referendum over hem en de kwesties waarmee hijzelf nu kampt", zei hij in een interview met NBC. "Of voor mij, wat een referendum zou zijn over de mislukkingen van Biden, over alle kwesties in het land die mensen raken."
Trump, maar dan minder Trump
De inspanningen van DeSantis in Iowa hebben er nog niet voor gezorgd dat hij veel terrein wint in de peilingen. Sterker nog, inmiddels zit de nummer drie, Nikki Haley, hem op de hielen.
Daardoor rommelt het tussen het campagneteam van DeSantis en Never Back Down, het politieke actiecomité dat zijn belangrijkste geldschieter is. De verhoudingen waren al moeizaam, en nu geven beiden elkaar de schuld van de opkomst van Haley. De nieuwe interim-directeur van het actiecomité kon negen dagen na haar aantreden haar bureau leegruimen.
Volg dit onderwerp
Sommigen van DeSantis grootste donoren, zoals hotelmagnaat Robert Bigelow uit Nevada, zijn inmiddels overgelopen naar Trump. Anderen zeggen zo'n stap te overwegen.
DeSantis gold lang als de belangrijkste Republikeinse uitdager van Trump en werd gezien als de jongere versie van de oud-president. Hij heeft grotendeels dezelfde politieke standpunten, maar sleept minder controverse en drama met zich mee.
Maar naarmate de voorverkiezingen dichterbij komen, wordt steeds duidelijker dat de gouverneur van Florida niet beschikt over iets wat Trump wel heeft: charisma. Hij heeft grote moeite om een echte klik met de kiezers te maken. Die zien hem als afstandelijk en wat ongemakkelijk in gezelschap.
Waarom DeSantis een bedreiging is voor Trump: 'Wordt episch gevecht'
Minder Trump dan DeSantis
Daar doet Nikki Haley (51) haar voordeel mee, want op het sociale vlak komt zij veel beter uit de verf. Haley liet zich tijdens de debatten met haar rivalen ook effectief gelden. De Amerikaanse media weten haar steeds beter te vinden en volgens sommige commentatoren heeft zij nu het momentum dat DeSantis heeft verspeeld. In de peilingen in New Hampshire en South Carolina ligt ze al stevig voor op de Floridiaan.
Haley was gouverneur van South Carolina (wat haar in die eerste grote staat op de voorverkiezingenagenda waarschijnlijk zal helpen) en diende onder president Trump als de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties. In haar campagne profileert ze zich als iemand die veel van Trumps politieke doelstellingen deelt, maar ze ook wil koppelen aan meer klassieke Republikeinse speerpunten, zoals het terugschroeven van de overheidsuitgaven.
Sommige partijgenoten en Republikeinse donoren denken dat zij de zwevende kiezer waarschijnlijk beter kan bereiken dan Trump of DeSantis. Onlangs besloot Charles Koch, industrieel en invloedrijke Republikeinse donor, zich achter Haley te scharen. Daarmee kan ze niet alleen rekenen op vele miljoenen dollars extra voor haar campagne, maar ook een beroep doen op het geoliede politieke apparaat dat Koch en wijlen zijn broer David hebben opgebouwd.
Hopen op onvoorziene omstandigheden
DeSantis en Haley zijn dus verwikkeld in een grimmige worsteling met elkaar, maar de echte strijd komt pas daarna. Zoals de zaken er nu voorstaan, zal de winnaar bergen moeten verzetten om de oppermachtige Trump uit te dagen.
De 'nummer twee', wie dat ook wordt, zal vooral hopen dat er inderdaad gekke dingen gebeuren en Trumps campagne averij oploopt. Er is bijvoorbeeld een aanzienlijke kans dat Trump volgend jaar wordt veroordeeld voor enkele van de 91 ernstige misdrijven waarvoor hij wordt vervolgd. Mocht dat de kansen van de grote man doen keren, dan staat zowel DeSantis als Haley graag in poleposition om zich op te werpen als alternatief.
Als Trump er wel met de nominatie van zijn partij vandoorgaat, kan Haley nog hopen dat hij haar kiest als zijn running mate: de kandidaat voor het vicepresidentschap. Voor DeSantis lijkt die kans een stuk kleiner. Trump ziet hem meer als een persoonlijke rivaal dan de oud-VN-ambassadeur.
NUjij: Uitgelichte reacties