Terwijl wereldleiders op de klimaattop in Dubai proberen de opwarming van de Aarde te stoppen, komt er triest nieuws van het Global Carbon Project: er is nog nooit zo veel CO2 uitgestoten door de verbranding van fossiele brandstoffen als dit jaar. Het gaat om 36,8 miljard ton CO2, een stijging van 1,1 procent vergeleken met 2022.
In Europa en de Verenigde Staten is de uitstoot van koolstofdioxide gedaald, maar er is nog altijd sprake van een toename als je de hele wereld bekijkt. Klimaatwetenschappers wijzen er dan ook op dat de wereldwijde maatregelen om minder fossiele brandstoffen te verbruiken niet snel genoeg gaan. Het lukt zo dus niet om de door de mens veroorzaakte klimaatverandering en de gevaarlijke gevolgen hiervan te voorkomen. Als we op deze manier doorgaan, is er een kans van 50 procent dat de Aarde al over zeven jaar zo ver is opgewarmd, dat de gemiddelde temperaturen bijna elk jaar meer dan 1,5 graad boven pre-industrieel niveau liggen, voorspelt het Global Carbon Budget-team.
Tienjarig plateau
Ook als we de veranderingen in uitstoot door ontbossing, herbebossing en bosaanplanting meenemen in het totale plaatje, is er weinig reden tot juichen. De onderzoekers schrijven in het klimaatrapport dat de totale wereldwijde CO2-uitstoot – veroorzaakt door fossiele brandstoffen plus veranderd landgebruik – op zo’n 40,9 miljard ton uitkomt in 2023. Dit is ongeveer gelijk aan vorig jaar en daarmee bevindt de uitstoot zich al ongeveer tien jaar op een plateau. Het lukt de wereld dus maar niet om de drastische verlaging van emissies voor elkaar te krijgen, die nodig is om de afgesproken klimaatdoelen te behalen.
Knappe koppen
Het Global Carbon Project bestaat uit onderzoekers van meer dan negentig universiteiten en andere wetenschappelijke instituten uit de hele wereld. Met meer dan 120 man sterk maken ze jaarlijks het Global Carbon Budget-rapport dat een update geeft over de huidige stand van de CO2-uitstoot. “De impact van klimaatverandering staat onomstotelijk vast, het is overal om ons heen te zien. Maar het ontbreekt wereldleiders aan daadkracht om de koolstofemissies uit fossiele brandstoffen terug te dringen, het gaat allemaal pijnlijk langzaam. Overheden en bedrijven zouden veel meer moeten doen om dit enorme probleem een halt toe te roepen”, legt hoofdonderzoeker Pierre Friedlingstein van het Britse Global Systems Institute uit Exeter uit. “De kans dat we de doelstelling van 1,5 graad Celsius uit het Klimaatakkoord van Parijs halen, is nihil. De wereldleiders die elkaar nu op de Klimaatconferentie van Dubai (COP28) ontmoeten, zullen het eens moeten worden over een flinke verlaging van de fossiele brandstofemissies, anders gaat het ons niet eens lukken om onder de 2 graden klimaatopwarming uit te komen.”
Netto nul uit zicht
Klimaatprofessor Corinne Le Quéré is het met hem eens. “Uit de meest recente CO2-data blijkt dat de huidige inspanningen niet diepgaand of wijdverspreid genoeg zijn om de mondiale uitstoot op een neerwaartse lijn richting netto nul te brengen. Toch kunnen we zien dat sommige trends in de emissies beginnen te veranderen. Dit toont aan dat klimaatbeleid wel degelijk effectief kan zijn.”
Op dit moment is de uitstoot van broeikasgassen nog veel te hoog. “Het zorgt voor een verhoging van de CO2-concentratie in onze atmosfeer, waardoor de klimaatverandering versnelt, de situatie steeds nijpender en de impact hiervan groter en groter wordt”, waarschuwt Le Quéré. “Alle landen moeten hun economie sneller minder afhankelijk maken van fossiele brandstoffen dan tot op heden gebeurt. Dit is nodig om de ergste gevolgen van de klimaatverandering te voorkomen.”
Verschillen tussen landen
De verschillen tussen landen zijn echter groot. Dit jaar neemt de CO2-uitstoot in India naar verwachting met 8,2 procent en in China met 4 procent toe, terwijl die in de EU met 7,4 procent en in de VS met 3 procent fors afneemt. In de rest van de wereld blijven de emissies ongeveer gelijk. Ongeveer de helft van alle uitgestoten koolstofdioxide wordt geabsorbeerd door koolstofputten op het land en in de oceanen. De overgebleven deeltjes blijven in de atmosfeer achter en zorgen daardoor voor klimaatverandering. Er waren dit jaar meer CO2-emissies door bosbranden. Dat komt vooral door de vele branden in Canada, die zes tot acht keer meer uitstoot veroorzaakten dan normaal. Wie denkt dat de techniek de boel wel zal oplossen, komt bedrogen uit: op dit moment is de technologie om koolstofdioxide uit de lucht te halen, zoals koolstofopslag in oude gasvelden, slechts goed voor 0,01 miljoen ton CO2 uit de atmosfeer. Dat is meer dan een miljoen keer minder dan de huidige CO2-emissies.
