Charles Knight
Neanderthalers

Sinds wanneer lopen we niet meer naakt rond?

Kleding vergaat snel en is voor archeologen haast niet te vinden. Daarom moesten onderzoekers hun toevlucht nemen tot alternatieve methoden om erachter te komen sinds wanneer we ons lichaam bedekken.

Voor historici is het lastig om vast te stellen sinds wanneer de mens zijn naakte lichaam bedekt.

Een van de grootste uitdagingen is dat organische materialen als textiel en bont snel vergaan, waardoor er geen resten overblijven om te dateren.

Het oudste bijna complete kledingstuk dat is gevonden, is een jurk die in 1913 werd opgegraven op een Egyptische begraafplaats nabij Caïro. Koolstof-14-analyses hebben aangetoond dat het kledingstuk 5100 tot 5500 jaar geleden werd geweven.

Natuurlijk droegen mensen al eerder kleding, maar archeologisch bewijs wordt zeldzamer en indirecter naarmate we verder terugkijken. Zo zijn er 8500 jaar oude fragmenten van geweven stof gevonden in de nederzetting Çatalhöyük in Turkije, maar het is onduidelijk of het om kledingresten gaat.

Ook zijn er meer dan 30.000 jaar oude gedraaide en geverfde vezels van vlas ontdekt in een grot in Georgië. De behandeling duidt erop dat er kleding van is gemaakt, maar direct bewijs ontbreekt.

Tarkhan-jurk

De Tarkhan-jurk dateert uit 3500 tot 3100 v.Chr. en is het oudste kledingstuk ter wereld. Omdat het onderste deel ontbreekt, weten we niet hoe lang het oorspronkelijk was.

© Petrie Museum of Egyptian Archaeology

Luizen geven het antwoord

In plaats van te zoeken naar archeologisch bewijs, ontwikkelden onderzoekers van de Universiteit van Florida in 2011 een alternatieve methode om te bepalen sinds wanneer we niet meer naakt rondlopen.

Ze voerden DNA-analyses uit van hoofd- en lichaamsluizen om te bepalen wanneer deze twee soorten zich genetisch splitsten.

Terwijl hoofdluizen direct op het menselijk lichaam kunnen overleven, moeten lichaamsluizen zich verschuilen in bijvoorbeeld plooien van kleren. Aan de hand van de genetische splitsing kan dus worden bepaald wanneer mensen kleding zijn gaan dragen.

De analyse wijst uit dat de splitsing tussen de 83.000 en 170.000 jaar geleden plaatsvond en dat kleding dan ook waarschijnlijk rond deze tijd is ontstaan.