We hebben het aan gefrustreerde computerwetenschappers te danken dat de webcam nu bestaat. In de jaren negentig stond op de University of Cambridge alleen in het computerlab een koffiezetapparaat. Medewerkers moesten van andere afdelingen komen om de drank uit de pot te halen. Maar de koffie was vaker dan ze lief was net op als ze aankwamen.
"Een groep dorstige onderzoekers richtte in 1991 een camera op een koffiepot", schrijft Quentin Stafford-Fraser op de website van de universiteit. "Ze schreven software waarmee de beelden op hun schermen kwamen te staan." Stafford-Fraser was een van die dorstige onderzoekers die daardoor wisten wanneer er nog koffie in de kan zat.
Op dat moment was de camera nog geen webcam, omdat hij nog niet op het internet was aangesloten. Dat gebeurde twee jaar later. Onderzoekers Dan Gordon en Martyn Johnson bouwden het originele systeem van de wetenschappers om, zodat het op internetaanvragen reageerde. Vanaf dat moment kon iedereen met een internetverbinding naar livebeelden van de koffiepot kijken.
Oudste actieve webcam zendt al 29 jaar uit
De stream bleef jarenlang online. Pas op 22 augustus 2001 om 10.54 uur 's ochtends werd de camera uitgeschakeld. In al die jaren hadden miljoenen mensen naar de beelden gekeken. Op het allerlaatste moment was te zien dat Stafford-Fraser, Gordon en Johnson samen de camera uitschakelden.
Nadat de eerste webcam online was gegaan, volgden er meer. De oudste webcam die nog steeds onafgebroken uitzendt, is de FogCam. Die camera werd in 1994 aangesloten als studentenproject van de San Francisco State University. 29 jaar later staat de camera nog steeds gericht op het universiteitsterrein, met beelden die elke twintig seconden verversen.
De eerste commerciële webcam was de QuickCam van het bedrijf Connectix. In 1994 verscheen die aanvankelijk exclusief voor de Apple Macintosh. De camera kon zestien verschillende grijstinten weergeven om beelden te maken in een resolutie van 320 bij 240 pixels. Het apparaat kon vijftien beelden per seconde doorsturen en kostte 100 dollar. Technologie van Connectix werd door de jaren heen verkocht aan bedrijven als Logitech, Sony en Microsoft. Sinds 2003 bestaat Connectix niet meer.
YouTubers en bewakingsbeelden
Rond de eeuwwisseling werden webcams bij veel laptops en monitors ingebouwd. Een los apparaat dat via de USB-aansluiting aan de computer moest worden verbonden, was toen niet meer nodig. Tegenwoordig zitten standaard nog steeds camera's in laptops. De resolutie is wel een stuk hoger geworden en ververst het beeld veel vaker, zodat je ermee kunt videobellen en -vergaderen.
YouTubers en gamers maken gebruik van webcams om hun publiek direct aan te spreken. Losse webcams zijn ook nog steeds in omloop. Die worden bijvoorbeeld gebruikt als bewakingscamera.
In deze gevallen zijn webcams vooral een handige oplossing voor wie live wil meekijken op een plek waar de gebruiker niet kan zijn. Maar de opkomst van webcams heeft ook een keerzijde, omdat zwaktes in de systemen zo nu en dan worden misbruikt.
Kwaadwillenden speuren naar toegang tot webcams
Voor kwaadwillenden is toegang krijgen tot webcams een manier om mensen te bespieden. Zo was er jaren geleden een Amerikaan die duizenden computers besmette met schadelijke software, zodat hij slachtoffers in de gaten kon houden en beelden kon opnemen.
Ook in Nederland zijn dat soort zaken bekend. Bijvoorbeeld in het geval van Aydin C., de Tilburger die toegang kreeg tot allerlei webcams en zijn slachtoffers afperste. In 2017 werd hij in Nederland veroordeeld tot tien jaar en acht maanden cel, omdat hij tientallen meisjes en een aantal mannen aanzette tot seksuele handelingen voor de camera.
Eind vorig jaar werd hij in Canada nog eens veroordeeld in de zaak rondom Amanda Todd. Die Canadese scholiere maakte in 2012 op vijftienjarige leeftijd een einde aan haar leven, nadat C. haar had afgeperst met naaktfoto's die ze hem had gestuurd.
Opletten geblazen en schuifjes kopen
Wie kwaadwillenden buiten de deur wil houden, kan verschillende dingen doen. De camera afschermen als je hem niet gebruikt, is het makkelijkst. Daar bestaan bijvoorbeeld schuifjes voor, die je over de lens kunt plakken.
Verder kun je het best webcams van bekende merken kopen. Goedkopere camera's van vage merken zijn niet altijd goed beveiligd en zijn erg makkelijk te hacken. Ook is het verstandig om altijd de nieuwste software-updates te installeren en om niet op verdachte links te klikken.