Verouderingsonderzoeker en bestsellerauteur: Dit eet ik echt niet
Je wordt elke dag gemanipuleerd om de verkeerde keuzes te maken voor je gezondheid en levensduur. Maar de jonge verouderingsonderzoeker Nicklas Brendborg geeft ons concreet advies om de grootste valkuilen te vermijden.
Twee weken.
Zo snel zagen Amerikaanse onderzoekers van de National Institutes of Health een opmerkelijk verschil.
Vooraf hadden ze een kleine groep van 20 gezonde volwassenen een vrij simpele opdracht gegeven.
En het resultaat van hun experiment bleef hangen in het hoofd van een 28-jarige Deense verouderingsonderzoeker en bestsellerauteur met een buitengewoon talent om wetenschap over te brengen aan het grote publiek.
Op zijn 25e schreef Brendborg het boek Onsterfelijke kwallen & eeuwenoude haaien over de decennialange worsteling van de wetenschap met het raadsel van veroudering en het belang van zoiets simpels als flossen.
In zijn nieuwe boek Vanedyr (Gewoontedieren) ontrafelt hij hoe jij en ik met wetenschappelijke trucjes worden gemanipuleerd om meer te eten van wat niet goed is voor ons lichaam en onze levensduur.
Lees zijn adviezen om de ergste valkuilen te vermijden – zoals even aan je oma denken.
En waarom de resultaten van een onderzoekje uit 2019 met 20 gezonde mensen op een campus in de VS hem niet meer loslieten.
Zijn er specifieke voedingsmiddelen die u zelf zo veel mogelijk vermijdt?
Ik drink in principe geen koolzuurhoudende dranken en dranken die gezoet zijn met gewone suiker. Ik neem weleens een Coca-Cola Zero of een Pepsi Max, maar niet de zoete versie.
Waarom is dat?
Omdat je daarbij heel snel veranderingen ziet in bloeddruk, cholesterolgehalte, vetopslag in de lever en algemene risicofactoren voor hart- en vaatziekten.
Er zijn onderzoeken uit Zwitserland waarbij mensen die normaal geen frisdrank drinken, gezoete frisdrank kregen.
Na twee tot drie weken begonnen hun cholesterolwaarden al te stijgen.
Hongerhormoon neemt brein over
Om af te vallen moet je minder calorieën consumeren dan je verbrandt. Dat klinkt makkelijk, maar je hersenen maken het je buitengewoon lastig.
Hormoongebrek waarschuwt brein
De nucleus tractus solitarius (NTS) in de hersenen registreert de daling van verzadigingshormonen in het bloed.
Brein beïnvloedt zintuigen
De NTS alarmeert de amygdala en de orbitofrontale cortex, die een heftige reactie op het zien van vet eten oproepen.
Hongerhormoon krijgt de overhand
Het hongerhormoon ghreline bereikt het hongercentrum in de hypothalamus, dat de rest van de hersenen inseint.
Hypothalamus wil dat je gaat eten
Het zogeheten ventrale tegmentum wordt geactiveerd en zorgt ervoor dat je een goed gevoel krijgt over eten.
Signalen tasten je verstand aan
De amygdala, die risico’s inschat, zet je ertoe aan de schadelijke effecten van te veel eten te negeren.
Vervolgens kwamen ze ook aan.
Het lijkt erop dat we slechter zijn in het reguleren van onze inname van calorieën in vloeibare vorm. Als je een paar honderd calorieën van iets anders zou eten, zou je daarna minder trek hebben.
Maar dat gebeurt niet met frisdrank. Daarbij lijkt de eetlust niet beïnvloed te worden door de calorieën.
Zijn er nog andere voedingsmiddelen die u probeert te vermijden?
Ik eet zo min mogelijk gefrituurde dingen. Dat is deels gebaseerd op wetenschap en deels gewoon gezond verstand.
Bij het frituren komt een aantal stoffen vrij die behoorlijk ongezond zijn. En de behandeling met olie voegt ook nog eens een heleboel calorieën toe.
De calorieën in een zak chips komen meer van het vet waarin de chips gebakken zijn dan van de aardappelen zelf. Terwijl je dus denkt dat je aardappelen eet, en geen frituurolie.
En wat is het probleem met calorieën?
Het aantal calorieën is gewoon een maat voor de hoeveelheid energie in voeding. En we hebben natuurlijk energie nodig om in leven te blijven.
Het probleem ontstaat als je meer eet dan je nodig hebt en overgewicht krijgt.
Een van de conclusies in mijn nieuwe boek is dat dit gebeurt omdat veel voedsel dat we eten kunstmatig is.
Niet van een boom geplukt of van een veld geoogst, maar door voedingswetenschappers in een lab gemaakt en ontworpen om jou zo veel mogelijk te laten eten, zodat bedrijven zo veel mogelijk geld kunnen verdienen.
Zijn er onderzoeken die in dit opzicht een bijzondere indruk op u hebben gemaakt?
Dat is met name één onderzoek, van de Amerikaanse voedingswetenschapper Kevin Hall. Samen met zijn collega’s verdeelde hij een groep proefpersonen in tweeën.
De ene groep kreeg twee weken lang uitsluitend ultrabewerkte voeding en de andere groep onbewerkte voeding.
De proefpersonen waren Amerikanen en aten al bewerkt voedsel. Met andere woorden, ze gingen niet van nul naar 100.
De onderzoekers ontdekten echter dat de groep die alleen bewerkte voeding at, aankwam. En de groep die geen bewerkte voeding at, viel af.
Het opvallende was dat de proefpersonen met de ultrabewerkte voeding 500 kcal meer moesten eten om zich verzadigd te voelen.
Ook al probeerden de onderzoekers de porties zo samen te stellen dat beide groepen ongeveer dezelfde hoeveelheid vet, koolhydraten en eiwitten kregen.
Dat laat maar weer eens zien dat ultrabewerkte voedingsmiddelen zijn ontworpen om ons te veel te laten eten. En dat werkt, want de obesitascijfers blijven stijgen.
Hebt u advies voor consumenten die het moeilijk vinden om de juiste producten te kiezen?
De vuistregel is dat je waarschijnlijk sterk bewerkt voedsel in je handen hebt als het in een felgekleurde verpakking zit en heel lang houdbaar is. Of als het een merknaam heeft.
Of denk even aan je oma en overgrootmoeder: als zij het product niet herkennen, is het waarschijnlijk ook sterk bewerkt.
Je kunt ook makkelijk sterk bewerkte versies van taart, worst en dergelijke vinden, dus de vuistregel is niet helemaal waterdicht. Maar het geeft je wel een idee.